خشکسالی و عوارض ناشی از آن

خشکسالی عموما از جنبه های هواشناسی، آب شناسی و یا کشاورزی تعریف می شود.

---

خشکسالی و عوارض ناشی از آن
خشکسالی عموما از جنبه های هواشناسی، آب شناسی و یا کشاورزی تعریف می شود. بنابراین نتیجه نهایی خشکسالی از تاثیرات آن بر روی فعالیت های اجتماعی و اقتصادی یک منطقه مشخص می شود. در دهه‌های اخیر در میان حوادث طبیعی تأثیرگذار بر جمعیت‌های انسانی، تعداد فراوانی پدیده خشکسالی دیده شده است که به لحاظ ویژگی‌هایی چون درجه شدت، طول مدت، فضای تحت پوشش، تلفات انسانی، خسارات اقتصادی و تأثیرات اجتماعی درازمدت بر جامعه، اثرات آن بیش از سایر حوادث طبیعی بوده است. فرق عمدة آن با سایر حوادث طبیعی در این است که خشکسالی برخلاف سایر حوادث پدیده‌ای تدریجی بوده و در دورة زمانی نسبتاً طولانی واقع می‌شود و اثرات آن ممکن است تا سال‌ها و با تأخیر بیشتری نسبت به سایر حوادث طبیعی ظاهر شود. بنابراین از آنجا که تعیین زمان دقیق شروع خشکسالی کار ساده‌ای نیست به آن پدیده‌ای خزنده گویند. این حادثه طبیعی برخلاف سایر حوادث طبیعی کمتر باعث بروز خسارات ساختاری می‌شود به همین خاطر، کمک‌رسانی در هنگام وقوع این پدیده در مقایسه با سایر حوادث مثل سیل، زلزله و.. پیچیده‌تر و دشوارتر می‌باشد. و بعد اینکه، خشکسالی از بلایای طبیعی غیرمحسوس است. گرچه تعاریف متفاوتی برای این پدیده عنوان شده با اینحال، این حادثه درنتیجه کمبود بارش در طی یک دوره ممتد زمانی غالباً دریک فصل یا بیشتر است.خشکسالی تقریبا همه جا رخ می‌دهد. ویژگی‌ خشکسالی از منطقه‌ای به منطقه دیگر متفاوت است. تعریف خشکسالی دشوار است چراکه به تفاوت‌های منطقه، نیازها و.. بستگی دارد.خشکسالی برجنبه‌های مختلف زندگی و جامعه خصوصاً تغییر محیط طبیعی تأثیر مستقیم و غیرمستقیم دارد عدم درک مفهوم خشکسالی باعث تردید و رکود در بخش‌های مختلف اقتصادی، مدیریتی و حتی سیاستگزاری‌ها می‌گردد.  کمبود آب می‌تواند ناشی ازخشکسالی طولانی مدت، ضعف مدیریت تامین آب و آلودگی منبع آب‌های سطحی باشد. خشکسالی می‌تواند بر منطقه‌ای وسیع و جمعیت انبوهی تاثیر بگذارد. و با ایجاد تغییرات در محیط زیست، مخاطراتی از قبیل آتش‌سوزی، وقوع سیل ناگهانی و احتمال زمین لرزه و جریان گرد و غبار را نیز به‌ همراه داشته باشد. از وجود منابع آب شناخته شده و در دسترس برای هر فرد در مواقع بحرانی اطمینان حاصل نمایید.
 پیامدهای وقوع خشکسالی
• فرسایش بادی و اثرات آن
• از بین‌بردن پوشش گیاهی منطقه
• کوچ پرندگان بر اثر خشک و یا کم آبی دریاچه‌ها
• اثرات آن بر سلامت و بهداشت عمومی‌
• بروز مشکلاتی چون سوءتغذیه و ترک تحصیل
• مرگ حیوانات اهلی
• کاهش محصولات کشاورزی
• وقوع آتش‌سوزی‌های گسترده
• افزایش بیماری‌های مختلف از جمله عفونت‌های ریه،‌ کم آب شدن بدن و سایر امراض مرتبط بروز قحطی  و کمبود آب برای آبیاری
• بروز آشفتگی در جامعه
• وقوع مهاجرت وبیکاری
• وقوع جنگ و نزاع بر سر منابع طبیعی از جمله آب و غذا
• افزایش بیابان‌ها
 اقدامات قبل از بروز خشکسالی
o بررسی مستمر میزان بارندگی و مقایسه آن با سطح قبل
o تعیین نوع محصول برای کاهش فرسایش خاک
o جمع‌آوری آب باران برای استفاده در مواقع لزوم
o ساخت کانال و هدایت رودها و نهرها به مناطق مستعد خشکسالی
o استفاده بهینه از آب در موارد مختلف ازجمله آبیاری، آب‌پاشی، شستن خودروها و پرکردن استخرها و...
o برنامه‌‌ریزی برای کنترل خشکسالی و کاهش اثرات مخرب آن
o آموزش همگانی بیمه خشکسالی
o انجام کشت مقاوم در برابر کمبود آب
o اصلاح الگوی مصرف آب
o استفاده از سامانه‌های هشدار دهنده خشکسالی از قبیل وجود مدیریت ریسک خشکسالی ،محافظت از منابع آب ،تقویت از برخی چاه‌های آب ، حفر چاه‌های کاهش ریسک و خطر درازمدت خشکسالی ، وقوع توفان شن بواسطه خشکسالی و فرسایش خاک وپدیدار شدن مارها و افزایش مارگزیدگی
 توصیه هایی جهت مصرف بهینه آب
 آب را دور نریزید مگر اینکه مطمئن شوید دیکر نمی توان آن را مصرف نمود.
 استفاده از شیرهای آب مدرن
 چند بطری آب آشامیدنی در یخچال بگذاریم تا ناچار نشویم آب را برای خنک کردن باز گذاشته و مقدار قابل توجهی آب را هدر بدهیم.
 باهر دقیقه دوش گرفتن بین 20-40 لیتر آب مصرف می شود. بنابراین بهتر است زمان مورد نیاز برای دوش گرفتن را کاهش دهیم و استفاده از وان نیز ضروری است.
 میتوانیم با استفاده از یک لیوان آب، دندان های خود را مسواک بزنیم و هنگام مسواک زدن جریان آب را قطع کنیم.
 هنگام وضو گرفتن شیر آب را بدون استفاده باز نگذاریم.
 ماشین لباسشویی را با حداکثر ظرفیت مورد استفاده قرار دهیم . به این معنی که هنگامی از آن استفاده کنیم که لباس به اندازه کافی جمع شده باشد و درنتیجه ماشین با ظرفیت کامل کار کند.
 هنگام شستن میوه و سبزی شیر آب و راه خروجی ظرف شویی را بسته و آن را تا نیمه پر از آب نموده و در پایان سبزی ها را با دوش مخصوص آب کشی کنیم.
 فضای سبز منزلتان را در هوای خنک (ترجیحاً در شب) آبیاری کنید.در کشاورزی بایستی روشهای آبیاری متناسب با محیط باشد و یا از روشهای جدید آبیاری استفاده شود که اتلاف آنها کم است. مثلا آبیاری بارانی یکی از راه های بهره برداری از آبها در کشاورزی است.
 گذر گاه و پله ها را با جارو پاکیزه نگهداریم.اگر این کار را با شیلنگ انجام دهیم مقدار زیادی آب به هدر خواهد رفت.
 برای شستن اتومبیل از چند سطل آب به جای شیلنگ استفاده کنیم.
 کولر آبی را بازدید کنیم و در صورت اتلاف آب شیرهای شناور بادوام و محکم به کار ببریم.
 چکه کردن و نشت آب از شیر و لوله ها موجب هدر رفتن مقدار زیادی آب در هر 24 ساعت می شود.
 پس همواره شیرها را بررسی کرده و در صورت خرابی در مورد رفع این مشکل و تعویض واشر آن ها اقدام نمائیم.

مهندس محمد صادقی