ساختارها و طراحی گلخانه
گلخانه سازهای است که با مونتاژ قطعات یا اجزای مختلف ساخته میشود. هر قطعه نقش خاصی در ساختار گلخانه دارد. اجزای اصلی گلخانه، اجزای سازهای آن از جمله خرپاها، پرلینها و ستونهای کناری هستند. بیشتر قابها از فولاد، آلومینیوم، پلاستیک یا چوب ساخته میشوند. مصالح مختلفی برای انتخاب نوع فونداسیون گلخانه وجود دارد. الوار چوبی، بتن یا بلوک بتنی و آجر همگی از گزینههای مناسب هستند. ماده پوششی گلخانه که به عنوان لعاب نیز شناخته میشود، معمولاً گرانترین جزء سازه است. همچنین یکی از مهمترین اجزا است زیرا لعاب همان چیزی است که اجازه ورود نور و گرما را به گلخانه میدهد.
انتخاب صحیح فونداسیون و لعاب گلخانه، نقش مهمی در طول عمر و کارایی آن ایفا میکند.
اجزای سازه گلخانه
خرپاها سازه اصلی پشتیبانی عمودی گلخانه هستند که وزن سقف را تحمل میکنند. آنها استحکام را برای ساختار پایه فراهم میکنند و از این رو در فواصل 2، 3، 4 فوت یا طبق نیاز قرار میگیرند. خرپا از تیر، مهاربند و وتر تشکیل شده است. مهاربندها اعضای پشتیبان تحت فشار هستند در حالی که وترها اعضای پشتیبان تحت کشش هستند. خرپاها توسط خط الراس سقف و پرلینهایی که در طول گلخانه قرار دارند به هم متصل میشوند. خط الراس بالای گلخانه است. پرلینها تکیهگاههای افقی گلخانه هستند.
خرپاها، اساس استحکام و پایداری سقف گلخانه را تشکیل میدهند.
جنس قاب گلخانه
قاب گلخانه بخش مهمی از هر گلخانه است زیرا هم استحکام و هم عایقبندی را فراهم میکند. گلخانههای با قاب فلزی به عنوان مصالح ساختاری استاندارد گلخانه در سراسر جهان رایج هستند. سازههای قاب فلزی به خوبی با لعاب ورق پلیاتیلن یا پانلهای پلیکربنات جفت میشوند زیرا لعاب را میتوان مستقیماً به سطح بیرونی قاب متصل کرد. با طراحی قاب فلزی میتوان دهانه وسیعتری به دست آورد و فضایی بزرگتر و بدون مانع برای رشد ایجاد کرد.
فونداسیون گلخانه
مانند هر ساختمان، فونداسیون مناسب برای مفید بودن و طول عمر گلخانه ضروری است. اساساً، فونداسیون سیستم کاملی است که سازه گلخانه روی آن قرار میگیرد. فونداسیون گلخانه در برابر نیروهایی که بر روی خود عمل میکنند، مانند وزن گلخانه به عنوان یک ساختمان، برف، باد و محتویات آن مقاومت میکند. یکی از اجزای کلیدی فونداسیون، پی است. پی به نقطهای اطلاق میشود که سازه با خاک برخورد میکند. پیها به جلوگیری از افتادگی یا حرکت دیوارهای سازه کمک میکنند. نوع پی مورد استفاده توسط سبک گلخانه و ضوابط ساختمانی تعیین میشود. فونداسیونهای گلخانه ممکن است از نوع پیهای میله پرچم که مستقیماً در زمین قرار میگیرند، پیهای گسترده یا پیهای بتنی پیوسته باشند.
دیوارهای گلخانه
دیوارهای انتهایی و جانبی معمولاً با یکی از پلاستیکهای سفت و سخت پوشانده میشوند. آکریلیکها و پلیکربناتهای ساختاریافته، عایقبندی و امنیت بهتری در برابر سرقت یا خرابکاری ایجاد میکنند، اما هزینه اولیه بیشتری نسبت به فایبرگلاس دارند.
دیوارهای پردهای
دیوارهای پردهای معمولاً شامل 2 تا 3 فوت (0.6–0.9 متر) اول دیوار جانبی بالای خط خاک هستند. آنها از بلوکهای بتنی، سیمان و سایر مواد غیر شفاف ساخته شدهاند. دیوارهای پردهای وزن گلخانه را تحمل نمیکنند. ستونهای کناری این کار را انجام میدهند.
دیوارهای گلخانه علاوه بر فراهم کردن حفاظت، در عایقبندی و کنترل دما نیز موثر هستند.
بارهای طراحی
تمام ساختمانها، از جمله گلخانهها، ساختمانهای سرپوشیده و انبارها تحت تأثیر بارهای خارجی و داخلی قرار میگیرند. این بارها از طریق اعضای قاب و فونداسیون به زمین منتقل میشوند. بارها معمولاً به عنوان بارهای مرده، بارهای زنده، بارهای برف، بارهای باد و در برخی مکانها بارهای زلزله طبقهبندی میشوند. باید در نظر داشت که نامطلوبترین اثر ترکیبی بار در سازه، فونداسیون یا عضوی که در نظر گرفته میشود، بر وضعیت حاکم خواهد بود.
بارهای مرده
بارهای مرده وزن تمام مصالح ساختمانی دائمی از جمله کف، دیوارها، سقفها، مصالح قاب و لعاب و تجهیزات ثابت سرویس است.
بارهای زنده
بارهای زنده بارهای موقتی هستند که در اثر استفاده و اشغال گلخانه ایجاد میشوند و شامل بار مرده یا بار باد و برف نمیشوند. بارهای زنده، هم بارهای استاتیک و هم دینامیک، میتوانند بارهای خارجی یا داخلی ناشی از استفاده و اشغال گلخانه باشند. بارهای استاتیک ناشی از وزن و فشار تجهیزات، گیاهان، محصولات ذخیرهشده و مواد مورد استفاده برای فعالیتهای نگهداری هستند.
بارهای برف
بار برف یک بار عمودی است که براساس تجمع برف مورد انتظار در محل گلخانه، شیب سقف، مواد پوششی و نوع سازه گلخانه، یعنی اینکه گلخانه تک دهانه است یا گلخانه متصل به ناودان و اینکه گلخانه گرم یا بدون گرمایش است، تعیین میشود. برف میتواند سبک و کرکی باشد و معادل آبی 12 اینچ (30.5 سانتیمتر) آن برابر با 1 اینچ (2.5 سانتیمتر) باران باشد.
بارهای باد
فشار طراحی باد، یعنی فشار استاتیک معادل، برای تعیین بارهای باد بر روی گلخانهها استفاده میشود. فشار ناشی از بار باد فرض میشود که در جهتی عمود بر سطح مورد نظر عمل میکند، یا به عنوان فشار مثبت به سمت سطح یا به عنوان فشار منفی (مکش) به دور از سطح.
کفپوش گلخانه
کشاورزان میتوانند طیف وسیعی از سطوح کف را برای محصولات کشتشده در ظرف، از شن گرفته تا بتن انتخاب کنند. طراحی واقعی کف به نوع تولید برنامهریزیشده و سرمایه موجود بستگی دارد.
کفهای خاکی
کفهای خاکی به ندرت در عملیات گلخانهای بزرگ یافت میشوند، به جز عملیات سبزیجات در مقیاس کوچک. کفهای خاکی منبع اصلی آفات و عوامل بیماریزا هستند زیرا میتوانند برای مدت طولانی در خاک و بقایا زنده بمانند و به راحتی به گیاهان کشتشده در ظرف منتقل شوند.
کفهای شنی
یکی از سادهترین سیستمهای کف، کف شنی است. ضخامت 6 تا 8 اینچ (15–20 سانتیمتر) امکان زهکشی خوب را فراهم میکند و در عین حال به جلوگیری از رشد علفهای هرز کمک میکند. همچنین میتوان آنها را در صورت بیماری با محلول سفیدکننده ملایم به راحتی ضدعفونی کرد. این یک سیستم تولید کف کمهزینه است و شن امکان زهکشی عالی را فراهم میکند. با این حال، علفهای هرز ممکن است در شن رشد کنند و ضدعفونی کردن کفهای شنی میتواند دشوار باشد. همچنین ممکن است قرار دادن ظروف کوچک به صورت عمودی و تراز روی کفهای شنی دشوار باشد.
کفهای بتنی
کفهای بتنی در گلخانههای تجاری بسیار رایج هستند. تا حدی به این دلیل که قوانین زیستمحیطی، پرورشدهندگان را ملزم به جمعآوری زهکش و رواناب میکند و همچنین برای تطبیق تجهیزات مکانیزه و تمیزی عمومی. در جایی که از بتن استفاده میشود، باید کمی شیب داشته باشد تا آب تخلیه شود. کفهای بتنی از رشد علفهای هرز جلوگیری میکنند و به طور کلی تمیز کردن آنها آسان است. آنها بادوام و ماندگار هستند و مزیت به حداکثر رساندن راندمان استفاده از فضا و همچنین انعطافپذیری را ارائه میدهند. دو نوع اصلی بتن وجود دارد که ممکن است برای کف گلخانه استفاده شود.