از پای لنگ تنظیم بازار تا افزایش 45 درصدی نهاده‌های دامی

در حالیکه طی ماه‌های اخیر، بازار تخم مرغ ترمز بریده است، تدابیر واکنشی دولت حتی با واردات هم نتوانست آن را به ریل واقعی آن برگرداند.

---

در حالیکه طی ماه‌های اخیر، بازار تخم مرغ ترمز بریده است، تدابیر واکنشی دولت حتی با واردات هم نتوانست آن را به ریل واقعی آن برگرداند.
میزان تولید سالانه تخم‌مرغ در کشورمان 950 هزار تن تا یک میلیون تن برآورد می‌شود و این میزان تولید همواره از مصرف بالاتر و در نتیجه قیمت تخم‌مرغ در بیشتر اوقات سال مناسب و ارزان است و حتی در مواردی کمتر از قیمت تمام‌شده تولیدکنندگان در بازار به فروش رفته است.
بنابراین گزارش، در دو سال گذشته در اواخر پاییز و در زمستان شاهد نوسانات قیمت تخم‌مرغ در بازار بوده‌ایم و قیمت این محصول در سال گذشته به یک‌باره 2 تا 3 هزار تومانی افزایش یافت؛ اما در آخر پاییز امسال قیمت تخم‌مرغ از ریل خارج شد و شاهد فروش هرشانه تخم مرغ 30 عددی به قیمت 16 هزار تومان تا 20 هزار تومان بودیم.
این گزارش حاکی‌است قیمت تخم‌مرغ از یک ماه پیش رو به افزایش گذاشت تا جایی که حتی یک شانه تخم مرغ با قیمت ۱۸ تا ۲۰ هزار تومان نیز به فروش ‌رسید.
طی ماه‌های اخیر، نارسایی‌های نظام توزیع و سیاست‌های تنظیم بازار که هر چند ماه یک بار،‌ یک محصول یا کالا را تحت تاثیر قرار می‌دهد و عرضه را با مشکلاتی جدید مواجه می‌کند، این بار گریبان‌گیر تخم‌مرغ شده است. کالایی که در زمره کالاهای اساسی قرار دارد و در عین حال در تمام اقشار جامعه نیز مشتری دارد.
پای لنگ دولت در تنظیم بازار عامل شوک‌های گاه و بیگاه قیمت‌ها
بررسی‌ها نشان می‌دهد ابتدای سال ۱۳۹۱ قیمت یک شانه تخم‌مرغ ۵ هزار و ۵۰۰ تومان بوده است، اما در سال جاری و پیش از جهش ناگهانی قیمت، یک شانه تخم مرغ ۱۱ تا ۱۲ هزار تومان فروخته می‌شد. این در حالی است که با احتساب تورم، باید این کالا پیش از جهش اخیر، بین ۱۳ الی ۱۴ هزار تومان به بازار عرضه می‌شد.
تجربه نشان داده که دولت، همواره در زمان ارزانی، سیستم تنظیم بازار را رها می‌کند و اقدامات حمایت‌کننده از تولید را نیز به فراموشی می‌سپارد.
دولت در زمان گرانی آسان‌ترین مکانیزم را که همان واردات است در پیش می‌گیرد. به عبارتی دولت همواره در تنظیم بازار به‌صورت واکنشی عمل کرده و کنش نداشته است. این در حالی است که دولت برای پایداری و تنظیم بازار به جای دخالت باید به نظارت بپردازد و الگوهای سنتی تنظیم بازار را تغییر دهد.
گفته می‌شود گرانی این کالا به دلیل شیوع بیماری آنفلوآنزا و از بین رفتن تعداد زیادی از مرغ‌های تخم‌گذار است و از آنجا که واردات این کالا نیز پیش از این ممنوع بود، کاهش عرضه نسبت به تقاضا، موجب شد تا قیمت‌ها در یک بازه زمانی کوتاه افزایش یابد.
در این میان، دولت به منظور کنترل قیمت‌ها و تنظیم بازار تخم مرغ، بخشنامه‌ای را برای واردات این کالا با تعرفه پنج درصد تا پایان اسفندماه صادر کرد تا تعادل را در بازار این کالا ایجاد کند که عملا موفق به تحقق این امر به‌صورت پایدار نشد.
کمبود عرضه عامل اصلی گرانی تخم‌مرغ
رئیس هیئت مدیره اتحادیه مرغ تخم‌گذار تهران نیز طی گفت‌وگویی با بیان اینکه عامل اصلی گرانی تخم مرغ در جامعه کمبود عرضه است، اظهار کرد: از آغاز مهرماه امسال با شروع بیماری‌های تنفسی در مرغداری‌های استان‌هایی مانند تهران، البرز، آذربایجان، قزوین و قم قیمت تخم مرغ افزایش یافته است.
ناصر نبی‌پور افزود: هم اکنون 80 درصد تولید تخم مرغ در هفت استان کشور انجام می‌شود که از این میان در پنج استان حدود 15 میلیون تن مرغ معادل روزانه هزار تن معدوم شده و این درحالی‌است که 2 هزار و 600 تن تولید روزانه مرغ است.
وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر مرغداران با مشکلات فراوانی دست و پنجه نرم می‌کنند و این در حالی‌ است که مرغدارانی که مرغداری خود را بیمه کرده‌اند و برای دریافت خسارت به بیمه مراجعه می‌کنند با پاسخ منفی به دلیل نبود بودجه در بیمه روبرو می‌شوند.
نبی‌پور ادامه داد: از طرفی هم سازمان دامپزشکی برای مقابله با این بحران یار و همکاری ندارد به طوری که حتی بودجه ای برای معدوم سازی مرغها در اختیار آن نیست.
وی با بیان اینکه برای جلوگیری از کمبود تخم مرغ در بازار اندکی واردات از ترکیه صورت گرفته، اظهار کرد: اگر دولت برای معدوم‌سازی و پاک‌سازی یاری رسان مرغداران باشد، می‌توان انتظار داشت طی چندماه آینده تولید در روال عادی قرار گیرد.
افزایش نهاده‌های دامی عامل دیگر افزایش قیمت در بازار
رئیس هیئت مدیره اتحادیه مرغ تخم‌گذار تهران با بیان اینکه قیمت نهاده‌های دامی طی دوماه اخیر افزایش یافته و هم اکنون با ارز آزاد وارد می شود با وجود این، بر قیمت آن به میزان 70 درصد افزوده شده است، بیان کرد: هر کیلو گرم ذرت 650 تا 700 تومان خریداری می‌شد اما در حال حاضر هر کیلوگرم هزار و 100 تومان خریداری می‌شود.
نبی‌پور با تأکید بر اینکه قیمت نهاده‌ها بیش از 45 درصد افزایش یافته است، بیان کرد: همچنین سویا که هر کیلوگرم آن حداکثر هزار و 400 تومان از سوی مرغداران خریداری می‌شد، طی دوماه اخیر هزار و 850 تومان در بندر معامله می‌شود.
قیمت 8200 تومانی مرغ در بازار مازندران
رئیس اتحادیه مرغ و تخم مرغ مرکز مازندران نیز گفت: در حال حاضر قیمت توزیع مرغ به واحدهای خرده 7 هزار و 400 تومان و قیمت عرضه به مصرف‌کننده 8 هزار و 200 تومان است.
کامران هاشمی افزود: این قیمت نزدیک به سه هفته است که ثابت مانده است و دچار نوسانی نشده است.
وی اظهار کرد: هزینه‌های بالا، افزایش نهاده‌های دامی و بیماری آنفلوانزا موجب افزایش قیمت در بازار مرغ و تخم مرغ شده است.
علی‌اصغر ایمانی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ما وقوع بیماری آنفلوانزای مرغی را دلیل اصلی افزایش قیمت این کالا عنوان و اعلام کرد: در حال حاضر، قیمت توزیع تخم‌مرغ 16 هزار تومان است که این نرخ در بازار با قیمت 16 هزار و 500 تومان شانه‌ای و با قیمت هر دانه 600 تومان به دست مصرف‌کننده می‌رسد.
این عامل پخش تخم‌مرغ در مازندران بیان کرد: آنفلوانزا موجب شد تا 25 میلیون مرغ را سر بزنند و معدوم کنند که باعث بر هم خوردن تعادل بازار عرضه و تقاضا و در نتیجه افزایش قیمت شده است.
ایمانی ادامه داد: البته تدبیر دولت برای واردات نیز چندان موفق نبود چرا که تخم مرغ‌های ترکیه‌ای با تاریخ محدود موجب شد تا با توجه به مدت زمان چند روزه ترخیص این کالا در گمرک، تاریخ یادی برای فروش باقی نماند و این برای واحدها و مراکز توزیع غیر قابل صرفه و ریسک پذیر بود که مورد استقبال قرار نگرفت.
حرف پایانی...
طی روزهای اخیر، قیمت تخم مرغ به 20 هزار تومان در هر شانه افزایش پیدا کرد و این میزان به معنای رشد 100 درصدی نرخ محصول مذکور در مقایسه با مدت زمان مشابه در سال قبل است.
بدون تردید، تامین این مبلغ برای اقشار و خانوارهای کم درآمد که در قالب دهک‌های پایین و ضعیف جامعه تعریف می‌شوند، سخت و دشوار خواهد بود. به‌ویژه زمانی که این محصول در زمره اقلام غذایی پر مصرف خانوارها قرار می‌گیرد، در نهایت افزایش قیمت این محصولات شرایط سخت‌تری را برای جامعه هدف چنین محصولاتی رقم خواهد زد.

خبرگزاری راه دانا – 96/11/30