مشکلات خرید تضمینی گندم و هشدار به هدر رفت منابع ارزی کشور‏


دسته بندی: اخبار کشاورزی
مشکلات خرید تضمینی گندم و هشدار به هدر رفت منابع ارزی کشور‏

دادستان عمومی و انقلاب زنجان در نامه‌ای به وزیر صنعت با انتقاد از پائین بودن نرخ خرید تضمینی گندم، نسبت ‏به هدر روی منابع ارزی و فروش گندم داخلی به خارجی‌ها هشدار داد.‏
دادستان عمومی و انقلاب زنجان در نامه‌ای به وزیر صنعت با انتقاد از پائین بودن نرخ خرید تضمینی گندم، نسبت ‏به هدر روی منابع ارزی و فروش گندم داخلی به خارجی‌ها هشدار داد.‏
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، دادستان عمومی و انقلاب زنجان طی نامه‌ای به وزیر صنعت، ‏معدن و تجارت_ که رونوشت این نامه به رئیس جمهور و وزیر جهاد کشاورزی نیزارسال شده است_ مشکلات ‏خرید تضمینی گندم را تشریح کرده و به عواقب آن هشدار داده است، متن این نامه به این شرح است:‏
جناب آقای غضنفری
وزیر محترم صنعت، معدن و تجارت‏
احتراماً همچنانکه استحضار دارید محصول گندم، یکی از محصولات استراتژیک در سطح جهان بوده و در ایران ‏نیز به لحاظ اینکه قوت اغلب مردم معمولاً نان می‌باشد، از اهمیت بسزائی برخوردار بوده و تولید آن نیز باید ‏متناسب با نیازهای کشور باشد. هرچند در سالهای گذشته در تولید این محصول استراتژیک کشور ما به خودکفایی ‏رسیده بود و جشن خودکفایی گندم نیز به صورت ملی در سطح کشور اجرا شده، اما به لحاظ عدم مدیریت صحیح، ‏کوتاهی دستگاههای اجرایی و ذیربط، سرمازدگی، خشکسالی و سایر عوامل طبیعی و انسانی و نیز عدم اجرای ‏صحیح قانون هدفمندی یارانه‌ها و در حال حاضر نیز افزایش چندین برابری هزینه نهاده‌های کشاورزی از قبیل ‏کود، بذر، سم ، ماشین آلات کشاورزی، هزینه‌های برق، سوخت هزینه‌های کارگری، کاشت ، داشت و برداشت به ‏ویژه در خصوص زراعت گندم و بالا رفتن قیمت ارز و پایین بودن قیمت خرید از سوی دولت و مطابق نبودن ‏قیمت داخلی با قیمت جهانی، موجبات عدم فروش آن را به دولت فراهم کرده است و دولت برای تامین کسری ‏خرید داخل، مجبور می‌شود که با قیمت‌های بسیار بالا، سالانه مقدار زیادی گندم هرچند با کیفیت پایین وارد نماید.‏
در این نامه آمده است: به عنوان نمونه استقبال اندک کشاورزان از فروش گندم به نرخ تضمینی در سال 1391، ‏موجب شد به رغم تولید بیش از 12 میلیون تن گندم در این سال و نیاز مصرفی کشور که 9 میلیون تن است دولت ‏اقدام به واردات 7 میلیون تن گندم کند که براساس آمارهای دولتی مبلغ 2.5 میلیارد دلار ارز به این منظور ‏اختصاص یافته است.‏
از سوی دیگر سیاست خرید تضمینی گندم نیز در کشور به طور کامل و منطقی اجرا نمی‌شود و کشاورزان بجای ‏فروش گندم مازاد خود به دولت، آن را به دلالان و سودجویان که به لحاظ عملکرد ناصحیح دستگاه‌های اجرای ‏وارد عرصه خرید گندم شده‌اند و بازار بسیار داغی را برای خود ایجاد کرده‌اند، می‌فروشند و قسمت عمده ‏محصول گندم تولید داخل به‌ صورت قاچاق از کشور خارج یا به علت پایین بودن قیمت خرید تضمینی مصرف ‏خوراک دام و طیور می‌شود.‏
در حالی که قیمت هر کیلو خرید تضمینی گندم از سوی دولت در سال جاری 7200 ریال تعیین شده، برخی دلالان ‏فرصت‌طلب و سودجو با پیشنهاد قیمت 12000 ریال الی 13000 ریال به کشاورزان برای پیش‌خرید آن اقدام ‏کرده‌اند.‏
براساس قیمت ارز و نوسانات بازار اکنون قیمت هر کیلو گندم بسیار بیشتر از قیمت خرید تضمینی آن است. ‏اگرچه کشاورزان و تولیدکنندگان گندم در سطح استان زنجان، علیرغم پایین بودن قیمت خرید تضمینی از سوی ‏دولت، همچنان تمایل دارند گندم خود را به دولت بفروشند، ولی افزایش قیمت و تامین منابع و پرداخت به موقع آن ‏به کشاورزان می تواند در این زمینه کمک شایانی کند.‏
به عنوان مثال در سال زراعی 91-90 میزان تولید گندم در استان زنجان بالغ بر 300 هزارتن بوده که سهم خرید ‏دولت حدود 12 هزار تن و سهم خرید دلالان بالغ بر 100 هزار تن می‌باشد و مابقی نیز توسط کارخانجات یا ‏برای مصرف خود کشاورزان و خوراک دام و طیور و یا توسط قاچاقچیان خریداری شده است. اگر این روند ‏ادامه پیدا کند، سناریوی سال 91-90 برای سال زراعی 92-91 نیز قابل تکرار بوده و عمده تولیدات گندم استان ‏یا از طریق دلالی و واسطه‌گری از کشور خارج خواهد شد یا به مصرف دام و طیور خواهد رسید و دولت نیز ‏برای تامین گندم در کشور مجبور به وارد کردن آن به صورت کاملاً بی کیفیت از خارج خواهد شد که در کشور ‏مبدا همانند هند این گونه گندمها اختصاص به خوراک دام داشته، ولی آنچه در زبان عمومی مردم گفته می‌شود، در ‏کشور ما همان گندم به مصرف مردم می‌رسد و مثل سال گذشته بدبینی به نظام جمهوری اسلامی ایجاد شود و ‏چنانچه شرایط فعلی ادامه داشته باشد، گندم بذری کشاورزان نیز تامین نخواهد شد تا چه رسد به گندم خوراکی و ‏عملاً کشاورزان و تولید کنندگان گندم با چالش جدی روبرو شده و امنیت غذایی مردم نیز به مخاطره خواهد افتاد و ‏از طرف دیگر گندمهای بذری تولید شده که برای خرید و تولید آن، جهاد کشاورزی زحمات زیادی کشیده و ‏هزینه‌های بالایی نیز اختصاص داده است خوراک دام خواهد شد که در جای خود یک فاجعه است.‏
به نظر می‌رسد، دولت با دست خود، اولاً با از بین بردن گندمهای خوراکی و بذری تولید شده با توضیحات ‏فوق‌الذکر، ثانیاً عدم تناسب قیمت تولید شده با خرید تضمینی آن ثالثاً پایین بودن قیمت داخلی خرید از قیمت‌های ‏جهانی به لحاظ اینکه نهاده‌های کشاورزی با قیمت جهانی مطابقت دارد، تولید این محصول استراتژیک و مهم را با ‏چالش جدی روبرو نماید و کشور را در این خصوص به کشورهای دیگر وابسته نموده و یا به صورت ناآگاهانه با ‏این گونه اقدامات موجبات منتفع شدن دلالان و سودجویان را با قاچاق این محصول به خارج از کشور فراهم ‏خواهد کرد، کما اینکه در سال گذشته و امسال عملاً شاهد این قضیه به ویژه از مرزهای غربی این کشور بوده‌ایم.‏
همچنین به نظر می‌رسد دوگانگی تصمیم‌گیری در تولید و خرید گندم در کشور نیز از معضلات اساسی دیگر است ‏که زمینه‌ساز مشکلات فوق‌الذکر است، چرا که تولیدکننده گندم وزارت جهاد کشاورزی و کشاورزان است که با ‏زحمات شبانه‌روزی و طاقت‌فرسا در این مسیر گام بر می‌دارند، در حالی که خریدار و تامین کننده قیمت تضمینی ‏وزارت صنعت، معدن و تجارت است که عملاً از زحمات و رنج طاقت‌فرسای کشاورزان و تولیدکنندگان بی‌اطلاع ‏است.‏
با عنایت به مراتب مذکور پیشنهاد می‌شود مطالب ذیل در راستای جلوگیری از آثار و تبعات منفی آن در آینده به ‏صورت عاجل مد نظر قرار گیرد.‏
‏1ـ افزایش نرخ خرید تضمینی گندم می‌تواند هم میزان قاچاق این محصول و هم میزان مصرف آن را بعنوان ‏خوراک دام و سایر کاربردهای غیر منطقی کاهش دهد و از تحمیل هزینه‌های ارزی به کشور جلوگیری کند، در ‏بازه زمانی طولانی مدت نیز این سیاست باعث افزایش رغبت کشاورزان به تولید بیشتر و در نتیجه کاهش نیاز ‏کلی به واردات این محصول اساسی می‌شود.‏
‏2ـ قاچاق گندم به خارج در مقابل واردات آن جدا از هدر رفت منابع انرژی ممکن است کشور را در آینده در تامین ‏امنیت غذایی با مشکل مواجه کند، بنابراین در این شرایط که هر روز تحریم‌های جدیدی وضع می‌شود تا فشارهای ‏اقتصادی بیشتر بر کشور تحمیل شود، هدر رفت منابع ارزی به دلیل واردات گندم و آن هم در شرایطی که گندم در ‏داخل تولید می‌شود، غیر قابل توجیه است.‏
‏3ـ هرچند براساس اعلام گمرک جمهوری اسلامی ایران، صادرات گندم و آرد مشروط به اخذ گواهی و تائیدیه از ‏شرکت مادرتخصصی بازرگانی دولتی ایران مجازاست، الزاماً گندمی که از کشور خارج می‌شود قاچاق نیست.‏
به هرحال صادرات گندم (اعم از رسمی و قاچاق) به این سبب رخ می‌دهد که قیمت پیشنهادی دولت بسیار کمتر از ‏قیمت صادراتی است، دولت می‌تواند به جای هدر دادن منابع ارزی (آنهم به قیمت ارزان و در شرایط محدودیت ‏منابع ارزی) اقدام به خرید گندم از تولید کنندگان داخلی به قیمت صادرات کند و بجای پر کردن جیب دلالان و ‏واسطه‌گران و خزانه‌های کشورهای خارجی، حق و حقوق حقیقی تولیدکنندگان داخل را بپردازد.‏
در نتیجه چنانچه مشکل قیمت خرید تضمینی گندم و افزایش آن مطابق نوسانات بازار و قیمت ارز و نیز قیمت‌های ‏جهانی برطرف شود، نیازی به دخالت ستاد مبارزه با قاچاق کالا، ارز و در نتیجه افزایش پرونده‌های متعدد در ‏دستگاه قضایی نیست، لذا به نظر می‌رسد تغییر و بازنگری سیاست‌های کلان دولت در این زمینه بتواند از ‏مشکلات و آثار و تبعات متعدد منفی اشاره شده در کشور جلوگیری کند.‏
مظفری دادستان عمومی و انقلاب زنجان‏

خبرگزاری فارس – 92/5/9‏