در حال
جستجو...
شخم زدن چیست: پایه و اساس کشاورزی مدرن
- تعریف و نقش شخم (Ploughing)
- دلایل اهمیت شخم در کشاورزی
- تکنیک‌ها و ابزارهای مدرن شخم
- نکات انتخاب گاوآهن مناسب
- راهبردها و بهترین شیوه‌ها
تعریف و نقش شخم (Ploughing)
شخم یا ploughing به عملیات اولیه خاکورزی گفته می‌شود که شامل شل کردن، مخلوط کردن و برگرداندن خاک قبل از کاشت است. هدف اصلی ایجاد یک بستر بذر مناسب، بهبود نفوذ آب و هوا، گنجاندن بقایای گیاهی و توزیع یکنواخت مواد مغذی در خاک است. در گذشته شخم اغلب با نیروی انسانی و حیوانات انجام می‌شد؛ اما امروز از ماشین‌آلات تراکتوری برای افزایش دقت، سرعت و کاهش اثرات منفی زیست‌محیطی بهره می‌برند.
چرا شخم در کشاورزی ضروری است
شخم نقش‌های متعددی در بهبود عملکرد مزرعه دارد. از جمله آنها:
- تهیه بستر بذر و اصلاح بافت خاک: برگرداندن خاک‌های سفت، آنها را نرم، دانه‌ای و قابل نفوذ می‌کند که این وضعیت به نفوذ بهتر آب، ریشه‌زایی مناسب و جذب مواد مغذی منجر می‌شود.
- مدیریت علف‌های هرز: شخم بقایای گیاهی و علف‌های هرز را دفن یا قطع می‌کند و چرخه رشد آنها را مختل می‌سازد، در نتیجه رقابت با محصول کاهش می‌یابد.
- تامین و بازیابی مواد مغذی: مخلوط شدن بقایای گیاهی با خاک باعث فعالیت میکروارگانیسم‌ها و آزاد شدن تدریجی مواد مغذی می‌شود.
- کنترل آفات خاک‌زی: عملیات خاکورزی ممکن است آفات و بیماری‌های خاک‌زی را به سطح بیاورد و با قرار گرفتن در معرض نور و دما، جمعیت آنها را کاهش دهد.
- حفظ و نگهداری خاک: شخم مناسب به بهبود نگهداری رطوبت و کاهش فرسایش کمک می‌کند؛ البته شخم نامناسب می‌تواند موجب فرسایش شود، پس شیوه و زمان‌بندی اهمیت دارد.
تکنیک‌ها و ابزارهای مدرن شخم
با تغییر روش‌های کشاورزی، انواع ادوات و تکنیک‌های شخم برای شرایط خاک و اهداف مختلف توسعه یافته‌اند. انتخاب تکنیک بستگی به نوع خاک، توپوگرافی، اندازه مزرعه و نوع محصول دارد.
شرح مختصر ابزارها
- گاوآهن برگردان (Mouldboard): برای برش، بلند کردن و برگرداندن خاک مناسب است؛ بقایا و علف‌های هرز را می‌پوشاند و برای آماده‌سازی اولیه زمین کاربرد دارد.
- دیسک: دارای صفحات چرخان که برای خاک‌های سنگین و سنگلاخی مناسب است؛ در شکستن و هوادادن خاک و حفظ لایه رویی مفید میباشد.
- چیزل: حداقل اختلال در لایه‌بندی خاک ایجاد می‌کند، مصرف سوخت پایین‌تری دارد و برای شکستن لایه سختپوش (hardpan) مفید است.
- روتاری تیلر: برای ریزکردن خاک و مخلوط کردن بقایا مناسب است و در آماده‌سازی بستر‌های دقیق و باغچه‌ها کاربرد دارد.
- گاواَهن برگردان هیدرولیک: امکان کار در دو جهت را فراهم کرده و از یکنواختی عمق شخم و صرفه‌جویی در زمان پشتیبانی می‌کند.
نکات عملی برای انتخاب گاوآهن مناسب
برای انتخاب صحیح ابزار، پارامترهای زیر را بررسی کنید:
- نوع خاک: خاک‌های سبک تا سنگین هر یک به ادوات متفاوت نیاز دارند—دیسک برای خاک‌های سنگلاخ و مولدبورد برای خاک‌های شنی/رسوبی معمولاً مناسب‌اند.
- مساحت زمین: برای اراضی کوچک‌تر دستگاههای روتاری یا چیزل کارآمدند؛ برای زمین‌های وسیع گاوآهن‌های قابل برگشت و هیدرولیک صرفه‌جویی زمانی دارند.
- کیفیت ساخت و نگهداری: مقاومت در برابر سایش، سهولت سرویس و دسترسی به قطعات یدکی از معیارهای مهم طول عمر و هزینه کلی مالکیت است.
- عملکرد مورد نظر: شخم عمیق برای دفن بقایا و اصلاح ساختار یا شخم سطحی برای نگهداری خاک و جلوگیری از فرسایش—هر کدام ابزار مخصوص خود را می‌طلبد.
- توپوگرافی مزرعه: زمین‌های شیبدار و سنگی نیازمند ادوات منعطف‌تر و مقاوم‌تر هستند؛ در مناطق مستعد آب‌گرفتگی، ادواتی انتخاب کنید که زهکشی و نگهداری رطوبت را تحت کنترل قرار می‌دهند.
راهبردها و بهترین شیوه‌ها
- زمان‌بندی مناسب شخم (با در نظر گرفتن رطوبت و فصل) از اهمیت بالایی برخوردار است. شخم در خاک خیلی مرطوب می‌تواند منجر به فشرده‌شدن خاک شود.
-ترکیب شخم مکانیکی با روش‌های حفاظت خاک (مانند نوارکاشت، پوشش گیاهی و حفظ بقایا) فرسایش را کاهش می‌دهد و حاصل‌خیزی را افزایش می‌دهد.
- آزمایش خاک و برنامه‌ریزی تغذیه‌ای مبتنی بر نتایج آزمایش به توزیع بهینه کودها و بهبود بهره‌وری کمک می‌کند.
- نگهداری دوره‌ای ادوات، تنظیم عمق شخم و آموزش اپراتورها موجب کاهش مصرف سوخت و افزایش کیفیت کار می‌شود.
قیمت گاو آهنها از 40 تا 160 میلیون تومان متغیر میباشد برای خریدی مطمئن از تولید کنندگان بازار بزرگ کشاورزی ایران خرید نمائید .
توئیتر
فیس بوک
لینکدین
