ضرورت برنامه ریزی برای جلوگیری از هدر رفت ۷۰درصدی آب کشاورزی


دسته بندی: اخبار کشاورزی
ضرورت برنامه ریزی برای جلوگیری از هدر رفت ۷۰درصدی آب کشاورزی

به گفته کارشناسان امور آب بخش کشاورزی ، هدر رفت ۷۰ درصدی آب در بخش کشاورزی علاوه بر کاهش راندمان ‏تولید ، خطر نابودی منابع محدود آب شیرین در کشور کم آبی چون ایران را به دنبال دارد.‏
به گفته کارشناسان امور آب بخش کشاورزی ، هدر رفت ۷۰ درصدی آب در بخش کشاورزی علاوه بر کاهش راندمان ‏تولید ، خطر نابودی منابع محدود آب شیرین در کشور کم آبی چون ایران را به دنبال دارد.‏
به گزارش ایرنا این کارشناسان معتقدند:به دلیل استفاده از روش های آبیاری سنتی در بخش کشاورزی، حدود ۷۰ درصد ‏آب در این بخش هدر رفته و تنها ۲۵ درصد آب اختصاص یافته در زمینه کشت و تولید محصولات مصرف می شود.‏
به گفته کارشناسان بخش کشاورزی، کشور ایران که در منطقه نیمه خشک واقع شده جزو مناطق کم آب جهان بوده، به ‏طوریکه متوسط بارندگی در ایران بین ۲۲۴ تا ۲۷۵ میلیمتر در نوسان بوده که رقمی پایین است، لذا حفظ منابع آب ‏شیرین و بهره برداری مناسب و حداکثری از این منابع اولویتی ضروری و اجتناب ناپذیر است.‏
این کارشناسان اظهار می دارند: در صورت ادامه روش های آبیاری سنتی در بخش کشاورزی و هدر رفت آب، بخش ‏کشاورزی نه تنها نیاز کشور را تامین نکرده بلکه منابع محدود آب شیرین در کشور را نیز با مصرف بی رویه به نابودی ‏خواهد کشاند.‏
به گفته مدیر عامل شرکت بهره برداری از شبکه های آبیاری شمال خوزستان در حالی که ۹۵ درصد منابع آب شیرین ‏کشور در بخش کشاورزی مصرف می شود ، میانگین راندمان آبیاری در این بخش در کشور در شرایط خوب بین ۳۳ تا ‏‏۳۵ درصد است.‏
غلامرضا صفر نژادی متوسط جهانی تولید محصول خشک به ازای مصرف یک متر مکعب آب را بین یک و نیم ( ۵/۱ ) تا ‏دو ونیم ( ۵/۲ ) کیلوگرم عنوان کرد و گفت: این رقم در کشور ایران هفت تا هشت دهم کیلوگرم محصول خشک به ازای ‏هر متر مکعب آب است.‏
وی افزود: ایران امروز جزو ۲۰ کشور پیشرفته جهان در صنعت سد سازی است اما در زمینه بهره برداری از منابع آب ‏شیرین در بخش کشاورزی به دلیل حاکم بودن روش های سنتی آبیاری و بی رغبتی کشاورزان از بکار گیری روش های ‏نوین آبیاری موفق نبوده است.‏
وی با اشاره به اراضی مستعد برای کشت و تولید انواع محصولات زراعی و باغی در مناطق مختلف کشور گفت:با جایگزین ‏کردن روش های نوین آبیاری ، با همین منابع محدود آب شیرین می توان بخش بیشتری از اراضی را به زیر کشت برده و ‏تولید محصولات در کشور را چند برابر کرد.‏
صفر نژادی افزود:تنها در خوزستان سه میلیون هکتار زمین مستعد برای کشاورزی وجود دارد که سالانه تنها یک میلیون ‏و یک صد هزار هکتار به زیر کشت می رود و بقیه این اراضی به شکل بایر باقی مانده است.‏
مدیر عامل شرکت بهره برداری از شبکه های آبیاری شمال خوزستان حجم آب های جاری در خوزستان را رقمی قابل ‏توجه دانست و اظهارکرد: یک سوم آبهای سطحی کشور در خوزستان جاری بوده و وجود پنج رودخانه دز ، کرخه ، ‏کارون ، زهره و جراحی ظرفیتی بی نظیر را برای کشت و تولید انواع محصولات کشاورزی در این استان فراهم کرده است ‏اما از منابع آبی در استان به خوبی استفاده نمی شود.‏
وی گفت: در سال های خشکسالی در خوزستان،به رغم کاهش شدید منابع آب ناشی ازکمبود بارندگی کمترین خسارت ‏به بخش کشاورزی این استان وارد شد، که ناشی از اعمال مدیریت صحیح در منابع آب موجود و بهره برداری مناسب و ‏اصولی از منابع آب محدود بود.‏
صفر نژاد به برخی مشکلات کشاورزان در خصوص اجرای طرح های آبیاری نوین در مزارع اشاره کرد و افزود: هزینه بالای ‏اجرای طرح های آبیاری نوین و نیز مشکل حفاظت و نگهداری از این تاسیسات در مزرعه به دلیل سرقت این تاسیسات ‏گران قیمت، از جمله دلایل بی میلی کشاورزان به اجرای این طرح هاست.‏
به گفته وی سهولت دسترسی کشاورزان به منابع آب از دیگر دلایل بی رغبتی کشاورزان ، برای اجرای طرح های آبیاری ‏نوین است.‏
وی افزود: به عنوان مثال برای اراضی کشاورزی زیر شبکه آبیاری ناحیه شمال خوزستان، آب از طریق کانال های مدرن ‏به سهولت تا پای مزرعه انتقال می یابد اما شیوه آبیاری سنتی که بیشتر به روش غرقابی است موجب هدر رفت آب در ‏مزرعه می شود.‏
معاون شرکت بهره برداری از شبکه های آبیاری شمال خوزستان نیز با اشاره به رشد جمعیت و نیاز بیشتر به تولید مواد ‏غذایی گفت: منابع آبی باید با بکارگیری روش های نوین آبیاری اراضی کشاورزی مدیریت شوند.‏
بهمن افشار افزود: در سال های اخیر بروز خشکسالی متناوب این حقیقت را برای همه مسوولان و کشاورزان روشن کرده ‏که کمبود آب همیشه در کمین بخش کشاورزی کشور است.‏
وی با اشاره به اینکه نباید با وقوع بارندگی مطلوب در یک سال زراعی نسبت به آینده بیش از حد خوشبین بود ‏اظهارکرد: تجربه سال های خشکسالی اخیر نشان می دهد که با مدیریت منابع آب موجود می توان مثل سال های نرمال ‏، تولیدات کشاورزی مطلوب داشت.‏
وی ، استفاده از راهکارهای نوین آبیاری در هر شرایط و تعامل کشاورزان را راهگشا دانست و افزود: کشاورزان می توانند ‏با آموزش لازم و تامین تجهیزات مورد نیاز ، مصرف آب را در مزرعه مدیریت کنند، زیرا بیش از هر نهاد دیگری به ‏اهمیت استفاده بهینه از آب واقف هستند.‏
مدیر امور مشترکان شرکت بهره برداری از شبکه های آبیاری شمال خوزستان نیز با اشاره به محدودیت منابع آب شیرین ‏گفت: افزایش بهره وری و مصرف بهینه آب در بخش کشاورزی نیازمند فرهنگ سازی است.‏
ناصر بهمنش فر افزود: لازم است همه نهادهای مرتبط و رسانه های جمعی در فرهنگ سازی مصرف درست آب در مزارع ‏مشارکت کنند.‏
وی با انتقاد از دیدگاه موجود در جامعه مبنی بر اینکه آب در بستر رودخانه جاری است و ارزش گذاری آب ضرورت ‏ندارد، گفت:۵۰ سال پیش کشاورزان آب را با سختی و مشقت زیاد، از رودخانه و با نهرهای سنتی به سمت مزارع هدایت ‏می کردند.‏
وی ، شکوفایی کشاورزی شمال خوزستان را وابسته به شبکه آبیاری این منطقه دانست و افزود: برداشتن هر گام توسط ‏مسوولان و کشاورزان در استفاده بهینه از آب به نفع منافع ملی نسل فعلی و آینده است.‏
فتح ا... دهکردی معاون حفاظت و بهره برداری از منابع آب سازمان آب و برق خوزستان نیز با اشاره به بارندگی های ‏مناسب سال آبی جاری گفت: مصرف بهینه آب در بخش کشاورزی در خوزستان باید نهادینه شده و در این راستا نقش ‏کشاورزان بسیار موثر است.‏
شبکه مدرن آبیاری شمال خوزستان با سطح زیر کشتی معادل ۱۸۰ هزار هکتار اراضی ناخالص نقش مهمی در توسعه ‏کشاورزی شمال خوزستان دارد.‏
شبکه آبیاری شمال خوزستان شامل ۱۲۵ هزار هکتار اراضی زیر پوشش شبکه آبیاری دز ، ۵۴ هزار هکتار اراضی زیر ‏پوشش شبکه آبیاری کرخه شمالی و یکهزار هکتار اراضی شبکه آبیاری لور اندیمشک است.‏
دست یابی به تولید سالانه بیش از چهار و نیم میلیون تن انواع محصولات زراعی و باغی در شمال خوزستان، حاصل ‏احداث شبکه مدرن آبیاری در این منطقه است، که با بهره برداری مناسب از منابع آب موجود در این منطقه و اجرای ‏روش های نوین آبیاری می توان این رقم را تا دو برابر نیز افزایش داد.‏

خبرگزاری ایرنا – 92/5/7‏