سطح زیر کشت محصولات کشاورزی 2 برابر توان آبی کشور است


دسته بندی: اخبار کشاورزی
سطح زیر کشت محصولات کشاورزی 2 برابر توان آبی کشور است

بخشی از مشکل کم آبی ناشی از زیاد بودن سطح زیر کشت آبی کشاورزی است که این میزان باید از 10 به 5میلیون هکتار کاهش یابد.
استاد آبیاری دانشگاه فردوسی با بیان اینکه راندمان آبیاری در کشاورزی بالاست و باید به فکر افزایش بهره‌وری بود، گفت: بخشی از مشکل کم آبی ناشی از زیاد بودن سطح زیر کشت آبی کشاورزی است که این میزان باید از 10 به 5میلیون هکتار کاهش یابد.
امین علیزاده استاد رشته آبیاری دانشگاه فردوسی مشهد در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس در مورد وضعیت آبیاری کشاورزی در کشور، میزان بازدهی آب و راه‌های افزایش بهره‌وری آب، گفت: اغلب گفته می‌شود راندمان آبیاری در بخش کشاورزی در ایران 30 درصد است و 70 درصد آب هدر می‌رود، در حالی که من موافق پایین بودن راندمان آبیاری در بخش کشاورزی نیستم و معتقدم این برداشت در مورد پایین بودن راندمان آب در کشاورزی ناشی از نتیجه‌گیری غلط ما از مفهوم آبیاری است.
وی افزود: تعریف راندمان آبیاری تنها در به مصرف رسیدن آب توسط گیاه نیست، بلکه آبیاری گیاه یک سری منافع دیگری هم دارد که آن منافع را هم می‌توان جز راندمان آبیاری به شمار آورد.
راندمان آبیاری در کشورمان بر خلاف تصور بیش از 70 درصد است
استاد آبیاری دانشگاه فردوسی مشهد، بیان داشت: آبیاری به گیاه در جهت سبز شدن گیاه، خنک شدن محیط گیاه، شسته شدن نمک‌ها و انواع و اقسام منافع دیگر انجام می‌شود که اگر آبیاری صورت نگیرد، به این اهداف دست نمی‌یابیم، بنابراین با در نظر گرفتن شرایط خشکی که کشورمان با آن مواجه است، به این نتیجه می‌‌توان رسید که راندمان آب در کشاورزی بیش از 70 درصد است و هیچ آبی در کشاورزی هدر نمی‌رود.
سطح زیر کشت محصولات کشاورزی 2 برابر توان آبی کشور است
علیزاده با اشاره به این موضوع که سطح زیر کشت کشاورزی در کشورمان حدود 10 میلیون هکتار است و از مقدار آبی که صرف زراعت می‌‌شود، محصول کمی بدست می‌آید، اظهار داشت: اولویت اصلی و اولیه در مصرف آب اول شرب، دوم صنعت و سوم کشاورزی است، بنابراین باید هم سطح زیر کشت را کاهش داد و هم کشاورزی را صنعتی کرد.
وی افزود: 10 میلیون هکتار سطح زیر کشت با توجه به منابع آبی موجود و خشکسالی‌ها برای کشورمان بسیار زیاد است و این رقم باید به 5 میلیون هکتار کاهش یابد.
استاد آبیاری دانشگاه مشهد، بیان داشت: برای کسب محصول بیشتر در کشاورزی ما فقط به آبیاری بیشتر و استفاده از کودهای شیمیایی بسنده می‌کنیم، در حالی که عوامل دیگر از جمله برخورداری از بذر مناسب، بکارگیری ماشین آلات مناسب و صنعتی، استفاده از سیستم دفع آفتاب مناسب برای جلوگیری از هدر رفتن و کاهش ضایعات کشاورزی هم لازم است.
افزایش تولید محصولات با صنعتی شدن کشاورزی محقق می‌شود
علیزاده افزود: برای تولید محصول بیشتر نباید سطح زیر کشت را افزایش داد، بلکه با سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی باید کشت را صنعتی کرد و از همان واحد سطح موجود با روش کشت صنعتی، محصول بیشتری به دست آورد.
وی بیان داشت: از یک سطح زیر کشت ممکن است 30 یا 40 تن محصول به دست آوریم، در حالی که کشورهای صنعتی با بهره‌گیری از کشاورزی مدرن و صنعتی از همان سطح زیر کشت می‌تواند 3 یا 4 برابر محصول ما را به دست آورند.
استاد آبیاری دانشگاه مشهد، تصریح کرد: باید آنقدر سطح زیر کشت کشاورزی را پایین بیاوریم که تمام دشت‌های ما به لحاظ منابع آب زیرزمینی در حال تعادل باشند و تحقق این مسئله با افزایش بهره‌وری آب ممکن می‌شود.
علیزاده بیان داشت: افزایش راندمان آبیاری و خوب مصرف کردن همیشه در کشاورزی به نفع ما نیست، زیرا این موضوع ممکن است موجب افزایش مصرف آب شود.
وی افزود: کشورمان با داشتن نفت و منابع انرژی دیگر بهتر است برخی محصولات کشاورزی را وارد کند و از آب مجازی بهره‌ بگیرد.
خودکفایی در کشاورزی استراتژی قابل قبولی نیست
استاد آبیاری دانشگاه فردوسی مشهد با بیان اینکه من از واردات برخی از محصولات کشاورزی به دلیل اینکه به ازای آن آبی مصرف نکرده‌ایم، خوشحال می‌شوم، بیان داشت: خودکفایی در بخش کشاورزی یک استراتژی قابل قبول نیست و با واردات برخی محصولات کشاورزی و بهره‌گیری از آب مجازی باید آب موجود در کشور را ذخیره‌‌ کنیم.
علیزاده گفت: محصولات کشاورزی که ما برای تولید آنها آب زیادی صرف می‌کنیم، در بسیاری از کشورها با مصرف آب بسیار کمی تولید می‌شود، بنابراین افزایش سطح زیر کشت برای تولید بیشتر محصولات کشاورزی جز هدر رفتن و از بین رفتن بخش زیادی از منابع آب زیرزمینی نتیجه چندانی برای ما ندارد.
وی افزود: رسیدن به خودکفایی در تولید محصولات کشاورزی فقط با توسعه افقی سطح زیر کشت محصولات کشاورزی کار درستی نیست، بلکه باید از کشاورزی صنعتی برای افزایش تولید بهره گرفت و در برخی موارد هم برخی محصولات را به جای تولید در داخل کشور از خارج وارد کرد.
حق‌آبه کشاورزان به ازای برخورداری از یارانه‌ سامانه‌های نوین آبیاری کم شود
استاد آبیاری دانشگاه فردوسی مشهد با بیان اینکه در حال حاضر ما به کشاورزان برای تبدیل سیستم‌های آبیاری سنتی به سیستم‌های نوین آبیاری یارانه می‌دهیم، گفت: کشاورزان هم با بهره‌گیری از سیستم‌های نوین آبیاری سطح زیر کشت کشاورزی را افزایش می‌دهند، در حالی که هدف از پرداخت این یارانه‌ها کاهش مصرف آب توسط کشاورزان است و باید به ازای این یارانه و برخورداری از این سیستم‌های نوین آبیاری حقآبه کشاورزان از رودخانه‌ها و چاه‌ها کم شود.
وی افزود: استراتژی تبدیل سیستم‌های آبیاری سنتی به آبیاری نوین هیچ کمکی در جهت کاهش مصرف آب نکرده، بلکه مصرف آب را افزایش داده است و مطمئن باشید که اگر قرار باشد، به ازای برخورداری از این یارانه‌ها در جهت برخوردرای از سیستم‌های نوین آبیاری حقآبه کشاورز کم شود، کشاورز از این یارانه استفاده نمی‌کند.
استاد آبیاری دانشگاه فردوسی مشهد با بیان اینکه در جهت کاهش مصرف آب باید از چند استراتژی استفاده کرد، گفت: استراتژی اول این است که باید سطح زیر کشت کشاورزی در ایران کاهش یابد و دوم اینکه به ازای هر مقدار یارانه‌ای که برای برخورداری از سیستم‌های نوین آبیاری به کشاورزان پرداخت می‌شود، حقآبه آنها کم شود، تا دیگر نتوانند سطح زیر کشت را افزایش دهند.
وی افزود: استراتژی سوم کشت محصولات متناسب با اقلیم کشور، برای صادرات است تا به ازای ارز حاصل از صادرات آن محصولاتی را که در داخل نمی‌توان تولید کرد، را وارد کنیم.
استاد آبیاری دانشگاه فردوسی مشهد، بیان داشت: با وضعیت کم آبی در کشور به لحاظ سطح زیر کشت محصولات آبی کشاورزی در دنیا پنجمین کشور دنیا بعد از آمریکا، روسیه، هند و پاکستان به شمار می‌رویم و 90 درصد محصولات کشاورزی را آب می‌دهیم، در حالی که در کشورهای دیگر بیش از 15 درصد محصولات کشاورزی آبیاری نمی‌شود.
بحران آب، کشور را با مشکلات اجتماعی مواجه می‌‌کند
علیزاده با بیان این موضوع که دشت‌های کشور به لحاظ آبی با یک حالت فوق‌العاده بحرانی مواجه است، گفت: با این وضعیت آبیاری قطعا در آینده‌ای نه چندان دور با بحران آب مواجه می‌شویم و این بحران آب ما را با مشکل اجتماعی مواجه می‌کند.
وی افزود: وقتی در روستاها آبی موجود نباشد، جایی برای زندگی هم وجود نخواهد داشت، بنابراین باید برای کاهش سطح زیر کشت کشاورزی، افزایش بهره‌وری آب و نه افزایش راندمان آبیاری باید برنامه‌ریزی شود.
امین علیزاده دارای دکتری رشته آبیاری از دانشگاه کالیفرنیا است که هم‌اکنون عضو هیئت علمی و استاد دانشگاه فردوسی مشهد است.
وی 29 جلد کتاب را در زمینه‌های آب شناسی (هیدرولوژی)، طراحی سیستم‌های آبیاری، روابط آب و خاک و گیاه، فیزیک خاک و سایر علوم مرتبط تألیف و تدوین کرده که بعضا بیش از 23 بار تجدید چاپ شده و اکثر آنها در حال حاضر با عنوان کتاب درسی و مرجع علمی مورد استفاده دانشجویان سراسر کشور قرار دارد.
این استاد آبیاری علاوه بر تألیف کتب متعدد بیش از یکصد مقاله علمی - پژوهشی را در مجلات معتبر داخلی و خارجی منتشر کرده است.

خبرگزاری فارس – 93/5/11