نیازهای غذایی ماهی هامور (Epinephelus.sp) ؛ یک گونه قابل پرورش در جنوب شرقی آسیا

هامور ماهیان استعداد بالقوه ای در پرورش داشته و از این رو رشد سریعی دارند ، غذاهای پلیت شده را به آسانی می پذیرند و با موفقیت می توانند در اسارت تخم ریزی نمایند.

---

نیازهای غذایی ماهی هامور (Epinephelus.sp) ؛  یک گونه قابل پرورش در جنوب شرقی آسیا
حسن اکبری
مقدمه
ماهی هامور، از خانواده SERRANIDAE می باشد که گونه های متعددی را دارااست. این ماهی یک ماهی مردم پسندی است که به صورت دریایی در آسیای جنوب شرقی و قسمتهایی از خاورمیانه مثل کویت پرورش داده می شود، این ماهی به شکل زنده متقاضی زیادی در سوپرمارکتها داشته و با قیمت بالایی در کشور هنگ کنگ به فروش می رسد، گونه Epinephelus akaara (هامور قرمز) در هنگ کنگ به عنوان یک سمبل موردنظر بوده و در مراسم جشنها و عروسیها برای شام سرو می گردد (Tseng and Ho, 1988). هامور ماهیان، ماهیان تنبلی هستند که رفتارهای طبیعی شان اغلب در مناطق صخره ای، اعماق دریاها و قفسهایی که پرورش داده می شوند مطالعه شده است. تنبلی هامور ماهیان کمک می کند تا انرژی موردنیاز خود را کسب نمایند. هامورماهیان تغییرات شوری 15 تا 45 ppt را تحمل کرده و دمای مناسب 22 تا 28 درجه سانتیگراد را برای پرورش ترجیح می دهند. (Randall, 1965).
&Hildelorand Longly در سال 1941، گزارش کردند که تغذیه گونه E.morio در طی شب و روز و آن هم از روی بی میلی صورت می گیرد. گونه E.akaara قبل از غروب خورشید تغذیه می کند در صورتیکه هامور قرمز پرورشی تغذیه اش به یک رفتار غذایی خاص محدود گشته است. هامور ماهیان در محیط های پرورشی به رفتارهای غذایی خو گرفته و آموزش می بینند، به شکلی که می توانند با احساس صدای انداختن غذا و یا کوبیدن به روی یک الوار چوبی در کنار قفس جمع شوند، هامور ماهیان در طبیعت، به غذا مشکوک می باشند به شکلی که اگر غذا را در دریا ببینند، به سمت آن حرکت نمی کنند و اگر هم تصمیم حرکت به سمت غذا نمایند این عمل فقط توسط یکی از آنها انجام می شود. نظر به این رفتار غذایی خاص هامور ماهیان معمولا به صورت توأم با شانک (sea bream) پرورش داده می شوند و شانک نقش یک محرک برای تغذیه هامور را ایفاء می کند.
هامور ماهیان استعداد بالقوه ای در پرورش داشته و از این رو رشد سریعی دارند ، غذاهای پلیت شده را به آسانی می پذیرند و با موفقیت می توانند در اسارت تخم ریزی نمایند. آنها همچنین از ارزش بازاری بالایی برخوردارند. ماهی هامور به طور معمول از ضایعات ماهیها به عنوان یک منبع غذایی استفاده می کند ولی افزایش قیمت، کمبود ذخیره، تنوع کیفیت و شاخصهای نسبت ضریب تبدیل غذایی باعث می شود تا آشغال ماهی به عنوان یک ماده غذایی لایق و مقرون به صرفه منظور نگردد. بنابراین توسعه فرمولاسیون غذایی برای این گونه از ماهیها مهم بوده و بایستی در مورد آن کارهای بیشتری صورت گیرد.
نیازهای غذایی هامور ماهیان:
نیازهای پروتئینی لازم در جیره غذایی ماهیان دریایی گوشت خوار از قبیل هامور ماهیان به طور نرمال زیاد است. سطح پروتئینی در جیره غذایی E.tauvina در حدود 50 درصد تخمین زده شده است (Teng etal, 1977). Sukhawony و همکاران در سال 1978 آزمایشاتی را بر روی دو گروه از اندازه های گونه E.tauvina (30-20 گرم و 70-60 گرم) با رژیم غذایی متنوعی از سطوع پروتئینی (50 و 45، 40 ،30 درصد) انجام دادند و بهترین رژیم غذایی را غذای حاوی 50 درصد پروتئین گزارش کردند. Teng در سال 1979 گزارش کرد که میزان مناسب پروتئین در جیره غذایی E.salmoides را به میزان 60 درصد می باشد و Wonysomnuk و همکاران در سال 1978 مشاهده کردند که این ماهی در سایزهای کوچک تمایل بیشتری برای جذب پروتئین دارد. Teng و همکاران در سال 1978 گزارش کردند که میزان نرمال پروتئین در رژیم غذایی ماهیان با وزن 70-65 گرم موجود در خورها مثل E.salmoides که از رژیم غذایی مرطوب تغذیه می کنند به میزان 40 درصد از وزن خشک جیره غذایی آبزیان مورد نظر است. انرژی موجود در این میزان پروتئین 3302 کیلو کالری است که بر اساس وزن خشک محاسبه شده است. بر همین اساس ارزش انرژی 9/3،8 و 6/1 کیلوکالری برای پروتئین،لیپید و کربوهیدرات منظور شده است. در سال 1991 Tucker نسبت مناسب پروتئین به انرژی را برای گونه E.tauvina با وزنهای 60 تا 130 گرم گزارش کرد و در سال 1987 New ، سطح مناسب چربی را در رژیم غذایی هامور در حدود 14 در صد جیره غذایی بیان نمود .
نیازهای ویتامین و موادمعدنی هامور ماهیان:
ویتامین c، تنها ویتامینی است که در مورد هامور ماهیان گونه E.tauvina مطالعه شده است (Boonyaratplin etal, 1997 )، بخشی از این مطالعه شامل، تغییر اثرات ویتامین c در فرم 1- اسکوربیل 2- فسفات- منیزیم بر روی تغذیه، رشد، کارایی غذا، درصد هیدروکسی پرولین، بقاء، علائم کمبود ویتامینc، در هامور جوان گونه E.tauvina می گردید. یک رژیم غذایی جزئی شامل، 100و60،30 ،0 میلی گرم از 1- اسکوربیل 2- فسفات – منیزیم در یک کیلوگرم از جیره غذایی خشک مکمل شده انتخاب و آزمایشات به مدت 16 هفته در آکواریوم انجام گردید. نسبت رشد، تغذیه، کارایی غذا، درصد هیروکسی پرولین از پروتئین و بقاء ماهی تغذیه شده از جیره غذایی بدون مکمل 1- اسکوربیل 2- فسفات- منیزیم، به طور معنی داری کمتر از سایرتیمارها بود (5%› p). ماهی تغذیه شده با غذای بدون مکمل 1- اسکوربیل 2- فسفات – منیزیم، نشانه هایی از قبیل: از دست دادن اشتها، کوتاهی پوزه، فرسایش اپرکولها و باله ها، هموراژه شدن چشمها و باله ها، اگزوفتالمیا، متورم شدن ناحیه پشتی، غیر نرمال شدن جمجمه، افتادن فارنگو برانش و لاغری را در آزمایشات انجام شده نشان داد.
حداقل سطح مورد نیاز 1- اسکوربیل 2- فسفات- منیزیم برای رشد نرمال هامور 30 میلی گرم در یک کالری از جیره غذایی گزارش گردیده است.
تغذیه و غذادهی در هامور ماهیان پرورشی:
غذای اصلی ماهی هامور در قفسهای شناور را ضایعات ماهی تشکیل می دهد. غذای تجاری مناسب در بعضی از کشورهای آسیایی غذایی است که میزان پروتئین خام آن نبایدکمتر از 63 درصد، چربی 6 درصد، خاکستر 16 درصد، فیبر 3%، و رطوبت 12 درصد باشد.
فرمول غذایی هامور ماهیان با غلظت های مختلف به وسیله Kanazawa در سال 1984، و Tacon و Rausin در سال 1981 شناخته شده است. (جداول 1و2). اخیرا غذاهایی که برای sea bass استفاده می شود در تغذیه هامور ماهیان نیز با استفاده از مکمل ویتامین c آزمایش شده است (Boony aratplin etal, 1993). Chua و Teny در سال 1978 مطالعات سه ماهه ای را در زمینه اثرات فراوان غذادهی بر روی رشد هامور جوان گونه E.tauvina که در قفسهای شناور پرورش داده می شد، انجام دادند. به همین منظور 7 مرحله از غذادهی در طی آزمایش صورت پذیرفت. در این بررسی روزانه 1، 2، 3، 4 و 5 مرتبه غذادهی به صورت 2و3 بار در روز تکرار می شد که هیچ ازدیادی در رشد مشاهده نشد و ضریب تبدیل غذایی شبیه ماهیانی بود که با یک وعده غذا در مدت زمان 2، 3، 4 و 5 روز تغذیه شده بودند و حدس زده می شد که غذا یک عامل محدود کننده برای فاکتور رشدمحسوب می گردد. مقدار جذب غذا برای ماهیانی که یک یا دو باردر روز غذادهی می شدند محسوس بود. مقدار غذای جذب شده به مقدار غذایی که در معده باقیمانده بود بستگی داشت و وقتی معده خالی بود جذب غذا بیشتر می شد. فاصله زمانی غذادهی برای هامور وقتی که درجه حرارت آب 1 ± 30 درجه سانتی گراد باشد 36 ساعت است که در این مدت 95 درصد غذا هضم شده است ، تغذیه ماهی ها در مدت زمان 48 ساعت (یک بار در روز)، به طور وسیعی جذب را در مدت زمان بررسی افزایش داد.
Dawel در سال 1930، More در سال 1941، و Hikling در سال 1962 گزارش دادند که اگر ماهی مقدار غذای بیشتری را جذب کند ممکن است که نتواند آنها را هضم نماید. اثر نسبت غذادهی برروی رشد هاموری که در محدوده ای از قفسهای شناور رها سازی شده بود مورد بررسی و تحقیق قرار گرفته است. مناسبترین اندازه ای که ماهی به فواصل یک روز در میان می تواند به خود بگیرد 5% وزن بدنش است که بهترین معنی را از وزن ماهی نشان میدهد. مناسب ترین نسبت غذادهی 41/1، 75/5 و 9 درصد وزن بدن می باشد و زمانیکه غذادهی 8-5 درصد وزن بدن باشد اندازه ماهی ها یکسان خواهد بود. برای تولید اقتصادی نسبت غذادهی باید در هر دو روز 5 درصد وزن بدن ماهی باشد (Chua and Teng, 1984).
جدول شماره 1:ترکیب رژیم غذایی فرموله شده (کنستانتره) برای هامور وSea bass (1984،Kanazawa).
اجزاء درصد
آرد ماهی 34
آرد استخوان 10
آرد سویا 15
آرد پوسته گردو 5
اتوکسی کوئین 15
سبوس برنج 10
پودر برگ 5
BHT 2
نشاسته 8
ویتامین و مواد معدنی مخلوط 1
روغن ذرت یا سویا 4
روغن کبد اسکوئید 3
جدول شماره 2:ترکیب رژیم غذایی مورد آزمایش برای هامور ماهیان(1989،(Tacon &Rausian
فرمول غذایی(%) اجزاء
75 - 66 آرد سر میگو
5 پودر جگر اسکوئید
5 قسمت وسط گندم
6/8 - 3 آرد گندم
10 زئولیت
5- 75/0روغن ماهی
2/4 – 8/3 لیستئین سویا
4/0 مولتی ویتامین
75/0 کلرید کولین
37% مواد معدنی مخلوط