تأثیر پوست پرتقال خشک شده بر برخی از پارامترهای خونی جوجه‌های گوشتی

پرتقال یکی از فراوانترین میوه‌های موجود در استان‌های شمالی ایران می‌باشد که کمتر به بحث تغذیه‌ای آن در علوم دامی به‌‌ویژه تغذیه طیور توجه شده است.

---

پرتقال یکی از فراوانترین میوه‌های موجود در استان‌های شمالی ایران می‌باشد که کمتر به بحث تغذیه‌ای آن در علوم دامی به‌‌ویژه تغذیه طیور توجه شده است، لذا آزمایشی به منظور بررسی تأثیر پوست خشک شده این میوه بر برخی از پارامترهای خونی جوجه‌‌های گوشتی با 400 قطعه جوجه یک‌روزه از سویه راس 308 در قالب یک طرح کاملاً تصادفی شامل 5 تیمار، 4 تکرار و 20 قطعه جوجه در هر تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل تیمار شاهد و سطوح 5 / 1 و 3 درصد پوست پرتقال خشک شده از ابتدای دوره پرورش تا 42 روزگی و سطوح 5 / 1 و 3 درصد پوست پرتقال خشک شده از ابتدای دوره پرورش تا 21 روزگی در جیره مصرفی جوجه‌‌های گوشتی بود. به منظور ارزیابی پارامترهای خونی(کلسترول، تری‌‌گلیسیرید، LDL[1]، HDL[2]، [3]VLDL و اسید اوریک) نمونه‌های خون در 42 روزگی از تکرارهای هر تیمار جمع‌آوری شد. براساس نتایج این آزمایش، تیمارهای حاوی پوست پرتقال نسبت به تیمار شاهد، مقادیر کمتری گلوکز، کلسترول، LDL و VLDL در خون داشتند(05 / 0P<). اما تیمارهای آزمایشی بر میزان اسید اوریک و HDL خون تأثیر معنی‌‌‌‌‌‌داری نداشتند(05 / 0P>). در نهایت، براساس نتیجه این پژوهش پوست پرتقال خشک شده می‌تواند اثرات مثبتی بر وضعیت سلامتی جوجه‌‌های گوشتی داشته باشد.
مقدمه
به دلیل اینکه خوراک همچنان عمده هزینه تولید انواع محصولات طیور را به خود اختصاص می‌دهد، بنابراین ارزیابی مداوم منابع جدید و گوناگون مواد خوراکی ضروری می‌باشد، به­طوری­که بایستی تولید کنندگان خوراک طیور همواره از قابلیت بالقوه مواد خوراکی جدید آگاه شوند(گلیان و سالارمعینی، 1378). استفاده از ضایعات کشاورزی در تغذیه دام و طیور عامل مهمی در کاهش رقابت بین انسان و دام یا طیور بر سر غذاست، چرا که اقلامی از قبیل ذرت، سویا و گندم در تغذیه انسان و دام یا طیور مشترک می‌باشد. پرتقال یکی از فراوانترین منابع تغذیه‌ای بالقوه در استان‌های شمالی ایران می‌باشد که کمتر به بحث تغذیه‌ای آن در علوم دامی به‌ویژه تغذیه طیور توجه شده است. تعدادی از محققین از جمله اولرومی و همکاران(2010) و هسین و همکاران(2006) تحقیقاتی در مورد ارزش غذایی و تأثیر آن بر عملکرد طیور انجام دادند اما تاکنون آزمایشی در زمینه تأثیر پوست پرتقال بر پارامترهای خونی جوجه‌های گوشتی در داخل و خارج کشور انجام نشده، لذا هدف از این آزمایش بررسی اثر پوست پرتقال در تغذیه جوجه‌های گوشتی می‌باشد.
مواد و روش‌‌ها
تعداد 400 قطعه جوجه گوشتی یک‌‌‌روزه سویه راس 308 تهیه و در قالب یک طرح کاملاً تصادفی در 5 تیمار، 4 تکرار و هر تکرار حاوی 20 قطعه جوجه در یک سالن و به طور مجزا و در مجاورت هم و بر روی بستر تقسیم و نگهداری شدند. پوست پرتقال خشک شده
مورد استفاده در این پژوهش از واریته محلی استان گیلان بود. تمامی شرایط برای گروه‌های آزمایشی یکسان بود به جزء این­که، از روز اول دوره پرورش، گروه شاهد جیره پایه(فاقد پوست پرتقال خشک شده) و سایر تیمارها شامل جیره پایه به علاوه سطوح 5 / 1 و 3 درصد پوست پرتقال خشک شده از ابتدای دوره پرورش تا 42 روزگی و سطوح 5 / 1 و 3 درصد پوست پرتقال خشک شده از ابتدای دوره پرورش تا 21 روزگی، که به دان مصرفی جوجه‌‌های گوشتی افزوده گردید، داده شد. نمونه‌هایی از پوست پرتقال خشک شده جهت آنالیز شیمیایی به آزمایشگاه ارسال و مطابق با روش‌‌‌های [4]AOAC تجزیه شیمیایی شد .جیره‌ها براساس توصیه انجمن ملی تحقیقات آمریکا([5]NRC) تنظیم و در دو دوره آغازین(0 تا 21 روزگی) و رشد(22 تا 42 روزگی) جوجه‌ها تغذیه شدند. آب و غذا به صورت آزاد در اختیار جوجه‌ها قرار گرفت و در طول دوره پرورشی، تمام شرایط پرورشی از نظر دما، رطوبت، نور، تهویه و مدیریت برای همه جوجه‌ها مناسب و یکسان بود. به منظور ارزیابی اثرات استفاده از پوست پرتقال بر روی پارامترهای خون در 42 روزگی، پس از اعمال 8 ساعت گرسنگی دو پرنده به صورت تصادفی انتخاب شده و بعد از خون­گیری، نمونه‌های خون گرفته شده بلافاصله به آزمایشگاه منتقل شده و نمونه­ها به مدت 20 دقیقه سانتریفوژ شده و پلاسما آنها جدا گردیده و با استفاده از کیت‌‌‌های تجاری پارس آزمون و دستگاه اسپکتروفوتومتر نسبت به انجام آزمایشات مورد نظر اقدام گردید. برای تجزیه و تحلیل داده­ها از نرم افزار SAS، آنالیز واریانس با استفاده از رویه[6]GLM و برای مقایسه میانگین‌ها از آزمون دانکن در سطح آماری 5 درصد استفاده شد.

نتایج و بحث
جدول 1 نتایج تأثیر تیمارهای مختلف را بر روی پارامترهای خونی جوجه‌های گوشتی نشان می‌‌دهد. براساس نتایج این آزمایش، در پایان دوره پرورش(42 روزگی)، تفاوت آماری معنی‌داری بین تیمارها مشاهده شد(05 / 0P<) .براساس نتایج این آزمایش، تیمارهای حاوی پوست پرتقال نسبت به تیمار شاهد، مقادیر کمتری کلسترول، تری‌گلیسیرید، LDL و VLDL در خون داشتند(05 / 0P<)، اما تیمارهای آزمایشی بر میزان اسید اوریک و HDL خون تأثیر معنی‌‌‌‌‌‌داری نداشتند(05 / 0P>). براساس نتایج این آزمایش، پوست پرتقال خشک شده دارای 88 درصد ماده خشک، 46 / 5 درصد پروتئین، 2 درصد چربی خام، 7 درصد خاکستر، 1 / 1 درصد کلسیم، 053 / 0 فسفر و 10 درصد فیبر بوده است که این نتایج با یافته‌های هسین و همکاران(2006) مغایرت داشت که ممکن است دلیل این مغایرت می‌تواند تفاوت آب و هوایی و منطقه پرورش باشد. نتایج این پژوهش با یافته‌های قریشی و همکاران(1988) که نشان دادند کلسترول، تری‌گلیسیرید و LDL پلاسمای جوجه‌هایی که لیمونن(ماده مؤثره موجود در عصاره پرتقال) در جیره غذایی آنها مورد استفاده قرار گرفت پایین‌تر از تیمار شاهد بود، مطابقت دارد. همانطور که گفته شد تاکنون آزمایش دیگری در این زمینه انجام نشده است.
نتیجه‌گیری کلی
براساس نتیجه این پژوهش می‌توان گفت که پوست پرتقال را می‌توان در جیره جوجه‌های گوشتی استفاده نمود

عباس ابراهیمی، علی احمد علو قطبی، علیرضا صیداوی، زهره پورحسین عربانی مقدم