روش تهیه ‌کود گیاهی غنی

دسته بندی: تغذیه گیاه

در تهیه‌ی کمپوست، کود حیوانی می‌تواند خشک و پوسیده و یا تر و تازه باشد که باید قطعات بزرگ به قطعات خرد و کوچک تبدیل گردد.

علیرضا شیبانی
بقایای مزارع به خاطر ارزش اقتصادی پایین و حجم زیاد، معمولاً غیرقابل استفاده هستند. در شهرستان نی‌ریز انارهای آلوده، پوست پسته و بادام و میوه‌ها، کاه و کلش محصولات زراعی، علف‌های هرز، چوب‌های هرس شده و ... ضایعاتی هستند که معمولاً کشاورزان برای از بین بردن و یا دور ریز آن‌ها، مبالغی هزینه می‌نمایند. در تولید کمپوست (کود گیاهی) این ضایعات بسیار ارزشمند است که می‌توان دوباره مواد غذایی را به زمین بازگرداند. در تهیه کمپوست باید توجه داشته باشیم که هر گونه بقایای گیاهی و یا حتی مقوا بایستی خشک، خرد و تکه تکه شده باشد.
مواد و تجهیزات مورد نیاز:
1- کود حیوانی 2- بقایای گیاهی 3- یک حیوان مرده کوچک یا بزرگ و یا ضایعات دام و طیور خام و تازه
در تهیه‌ی کمپوست، کود حیوانی می‌تواند خشک و پوسیده و یا تر و تازه باشد که باید قطعات بزرگ به قطعات خرد و کوچک تبدیل گردد.
فرمول ترکیب کمپوست: فعال کننده + دو سوم بقایای گیاهی + یک سوم کود حیوانی + آب
کود حیوانی بایستی ترکیبی از کود گاوی (سه ششم)، کود گوسفندی (دو ششم) و کود مرغی (یک ششم) باشد میزان آب جهت تهیه‌ی یک توده 5/2 تنی بین 900 تا 1000 لیتر است.
مواد مورد نیاز بایستی در یک محیط باز و طبق فرمول با هم ترکیب شود و تشکیل یک توده بدهد و لایه به لایه آب پاشی صورت گیرد.
به دلیل وجود ضایعات و بقایای گیاهی خشک و خرد شده در توده، به خصوص اگر توأم با کاه و خاک اره (منابع کربن) باشد، لایه‌های توده سریعاً آب را جذب می‌نمایند. آبپاشی بایستی به طور یکنواخت و کامل و لایه به لایه انجام گیرد به طوری‌که سطح هر لایه کاملاً خیس شده و رطوبت به لایه بعد برسد.
کمپوست در طی 18 روز تهیه می‌گردد؛ در روز چهارم اگر توده هیچ مشکلی نداشته باشد، بایستی اقدام به زیر و رو کردن کامل آن نمود که این اقدام یک روز در میان تا روز هجدهم (مجموعاً 8 بار) ادامه می‌یابد. این عمل باعث می‌شود که قارچ‌ها و باکتری‌های مفید هوازی زنده، به خوبی تهویه شده و ضمن ادامه‌ی رشد، از باکتری‌های مرده‌ی موجود در توده تغذیه نمایند. رطوبت و حرارت توده بایستی تست شود؛ در شرایط مناسب، دما در مرکز توده به 150 درجه‌ی سانتیگراد می‌رسد. در این مرحله، سموم، آفات بیماری‌ها، مواد شیمیای و بذور علف‌های هرز در درون توده از بین می‌رود. در صورت بارندگی، بایستی توده به وسیله‌ی پلاستیک پوشیده شود تا رطوبت توده بالا نرود و حرارت در حد مطلوب باقی بماند.
اگر مراحل تهیه‌ی کمپوست درست انجام شده باشد، در روز هجدهم بایستی 1) ارتفاع توده بدون تغییر بماند، 2) مواد تشکیل دهنده‌ی آن نسبت به روز اول خرد و ریز شده باشد، 3) رنگ آن قهوه‌ای یا تیره شده باشد و بوی نسبتاً مطبوعی نبست به روز اول، از آن متصاعد گردد.
کمپوست تهیه شده بهتر است از روز هجدهم تا بیست و یکم در عمق 15 الی 10 سانتی‌متر، به زمین منتقل شود و با خاک مخلوط گردد. البته هر چه این کمپوست بیشتر بماند از کیفیت آن آرام آرام کاسته می‌شود.