دیدگاههای ژنتیکی بهبود صفت مقاومت به استرس گرمایی در طیور

هوای گرم و رطوبت بالا عملکرد تولیدی و سود عایدی از پرورش جوجه های گوشتی را کاهش می دهد.

---

دیدگاههای ژنتیکی بهبود صفت مقاومت به استرس گرمایی در طیور
هوای گرم و رطوبت بالا عملکرد تولیدی و سود عایدی از پرورش جوجه های گوشتی را کاهش می دهد. در زمان بروز استرس حرارتی، درصد تلفات به بیش از 50 درصد بالا می رود. از آنجایی که در گله های جوجه های گوشتی مابین رشد سریع ، اندازه بدن پرنده با صفت مقاومت به استرس گرمایی همبستگی منفی وجود دارد فلذا ایجاد صفت مقاومت به گرما در این گله ها بسیار مهم خواهد بود. طیور با رشد سریع احتیاجات غذایی بیشتری داشته که باعث تولید حرارت بیشتری می شود و نهایت دفع حرارت متعاقب مصرف برای طیور مشکل است. برای مقابله با این عمل مصرف خوراک توسط طیور کاهش?عاده و رشد آنها کندتر می شود و در صورتی که دما بیش از اندازه بالا رود، بازده مصرف خوراک نیز کاهش می یابد. عوامل زیادی بر پاسخ مرغ به استرس گرمائی موثر می باشند ولی کمیت این پاسخها و نقش تصحیح و یا پیشگیری کننده آنها به آسانی قابل تعریف نیست. به نظر می رسد تفاوتهای مشخص در پاسخ به استرس بین سویه ها و نژادها وجود داشته باشد و به همین جهت در انتخاب نژادهای مورد استفاده باید توجه کرد.
در سویه های با رشد سریع مقاومت نسبت به استرس گرما به مراتب کمتر از پرندگان است که دارای سرعت رشد آهسته هستند. هر چند با استفاده از روشهای ژنتیک کمی می توان در دراز مدت صفت تحمل به گرما را ایجاد کرد لیکن استفاده از نشانگرهای مولکولی می تواند از مسیر کوتاهتری منجر به ایجاد صفت تحمل به گرما گردد. بسیاری از نژادهای بومی پراکنده در روستاها را می توان با آمیزش با نرهای سویه های اصلاح شده در جهت بهبود و افزایش مقاومت به استرس حرارتی جهت داد.
وافزایش جزئی در عملکرد مرغان بومی مقاوم به استرس گرمائی سود اقتصادی زیادی را برای بیشتر مردم به ارمغان خواهد داشت. ژنهای تطابق پذیری گله های بومی را می توان همراه با ژنهای عملکرد بالا گله های تجارتی در برنامه های اصلاح طیور درمناطق بسیار گرم مورد استفاده قرار داد. ژن گردن لختی در طیوری که در دمای بالاتر از 30 درجه سانتیگراد پرورش می یابند علاوه بر اثرات منفی مانند افزایش لاشه و تولید گوشت و کاهش چربی می باشد.
بطور کلی پاسخهای تمامی موجودات زنده، حیوانات ، گیاهان یا میکروبها به افزایش درجه حرارت بدلیل افزایش ساخت گروهی از پروتئینها می باشد که آنها را بصورت گروههای وابسته به استرس(HSP) می شناسند. پاسخهای ایمنی به استرس گرمایی از کلیدی ترین سیستمهای محافظ زنتیکی شناخته شده است. بعضی از پروتئینها وابسته به استرس حرارتی نه تنها جز فراوانترین پروتئینهای طبیعی می باشند بلکه نقش اساسی در حفظ اعمال طبیعی سلول یا خود موجود در زمان قرار گرفتن در معرض محرکهای مخرب می باشد. این پروتئینها هنگام استرس حرارتی به پروتئینهای حساس متصل شده و آنها را در مقابل تجزیه شدن محافظت می کنند. معمول ترین پروتئینهای استرس گرمایی دارای وزن مولکولی 30000-10000، 110000-100000 هستند که با نامهای HSP70,HSP90 مشخص می شوند.
اعضای خانواده HSP70به زنجیره های سنگین ایمینوگلوبولین، شبکه کلاترین، کمپلسکهای در حال همانند سازی DNA ترکیب و در نگهداری ساختمان در مقابل گرما کمک می کنند. اعضای خانواده HSP90 در درجه حرارتهای بسیار بالا دیده می شود

آرش جوانمرد