مختصری در خصوص مایت قرمز طیور

در دهه گذشته گسترش مایت قرمز در مزارع تخمگذار و سالنهای مرغ مادر زیاد دیده می شود .

---

مختصری در خصوص مایت قرمز طیور
در دهه گذشته گسترش مایت قرمز در مزارع تخمگذار و سالنهای مرغ مادر زیاد دیده می شود . کنه طیور روز را در مناطق تاریک از جمله درزها ، زیر لانه ها در میان ترکهای دیوار و در نهایت در میان اتصالات دانخوریها و غیره می گذارند و شب ها به طیور حمله می کند و طبق بررسی های بعمل آمده در سالنهائی که مایت وجود دارد هر مرغ بین 30 تا 90 دقیقه مورد حمله قرار می گیرد و کنه در این مدت مشغول مکیدن خون پرنده می گردد . در یک جمعیت حدود 22% آنها بالغ ـ حدود 33% آنها حالت شفیره ـ10% بصورت لارو و 35% هنوز بصورت تخم می باشند . مدت زمان از تخم در آمدن و بالغ شدن یک مایت در شرایط ایده آل 8ـ7 روز می باشد .
کنترل مایت :
از روشهای شیمیائی برای کنترل مایت طیور می توان استفاده کرد ولی به لحاظ سلامتی مواد غذائی و همچنین ایجاد مقاومت دارای مشکلاتی است . در هر صورت برای کنترل مایت از چهار عامل زیرمی توان استفاده کرد :
1- بهداشت سالنها 2- کنترل ورود مایت 3- پایش مداوم آن 4- استفاده از مواد شیمیائی
1- بهداشت سالنهای مرغداری :
پس از تخلیه طیور از سالن باید سالن به دقت شستشوی شده ـ هیچگونه درز و شکافی نباید در سالنها وجود داشته باشد . در صورت مشاهده تمام آنها خوب اصلاح گردد . در یک جمله سالن باید پاک و صاف و عاری از خلل و درز باشد که مایت نتواند در سالن به حیات خود ادامه دهد . لازم به یادآوری است که گرد و خاک و کود توان حفظ تخم مایت و مایت بالغ را دارند . پش از شستشوی و تمیز شدن سالن بصورت کامل مایت بالغ و لارو و شفیر ، آن با حرارت به راحتی از بین خواهند رفت .
2- جلوگیری از ورود مایت جدید :
باز هم تأکید به اینکه هیچگونه درختی در اطراف سالن نباید باشد چرا که این درختان می توانند بعنوان جایگاهی برای پرنده ها بوده و یا پرنده ها در آنها لانه درست می کنند و بدینوسیله موجب انتقال مایت از بیرون به سالنهای مرغداری می گردند . باید مواظب بود که پرنده های جدید اعم از جوجه ها و پولت ها عاملی برای انتقال مایت به سالنها نباشند . وسایلی که برای انتقال تخم مرغ خریداری آورده می شود اعم از کارتن ، شانه باید عاری از مایت باشند . همینطور سایر وسایلی که وارد محوطه می شوند باید خوب کنترل و ضدعفونی شوند که عامل انتقال نگردند . پرسنل نیز می توانند جزو ناقلین باشند لذا به حداقل رساندن بازدید کننده و در نهایت تهیه و تدارک امکانات دوش و تعویض لباس جزو اساسی ترین کارها برای جلوگیری از مایت می باشند . و در نهایت تک سن بودن مزرعه عامل بسیار خوبی برای کنترل مایت قرمز است .
3- پایش یا مانیتور دایم :
لازم است سالن بطور مرتب کنترل گردد این یعنی نمونه برداری از 10 تا 20 محل از مناطق مختلف سالن از جمله پایه دانخوریها ، زیر لانه ها ، زیر نرده ها ، درزها و شکافها و هر جائی که در روز حالت تاریکی و پنهانی دارد و روش کار بسیار ساده است می توان با استفاده از یک کاردک یا یک وسیله نوک تیز به آرامی محتویات محل را روی کاغذ سفید تخلیه و مورد بررسی قرار داد .
4- سایر روشهای کنترل :
تابحال برای کنترل مایت قرمز از روشهای شیمیائی استفاده شده که این موضوع بخاطر مسائل بهداشتی مواد غذائی و همچنین کسب مقاومت به سموم شیمیائی مشکلاتی را در برداشته است . در حال حاضر نیاز به یک سم قابل قبول از نظر سلامتی مواد غذائی و همچنین از نظر عدم ایجاد مقاومت بصورت ضروری مورد نیاز می باشد .
یک شرکت هلندی مبارزه بر علیه مایت قرمز را به وسیله حرارت توصیه می کند .
این روش در دانمارک برای مبارزه با سالمونلا بکار برده می شود . در این روش به مدت 5 روز درجه حرارت هوای سالن را حداقل در 45 درجه حفظ می کند این روش یکی از روشهای مؤثر برای از بین بردن مایت می باشد ولی اشکالش این است که در سالن خالی قابل اجراست .
از روشهای مکانیکی نیز می توان برای از بین بردن مایت قرمز استفاده کرد از جمله استفاده از جارو برقی های قوی یا فشار هوای قوی و یا برس های برقی که برای برس کشیدن کف و دیوارها می توان مورد استفاده قرار داد . البته این روشها در صورت استفاده از روشهای شیمیائی بسیار مؤثر خواهند بود .
استفاده از گازوئیل و سایر روغنها نیز بخاطر بستن راه تنفس مایت قرمز بطور مؤثر موجب از بین رفتن مایت قرمز می گردد . هر چند که نتیجه این روش خیلی خوب است ولی موجب روغنی کردن وسایل سالن می گردد . استفاده از سیر در جیره غذائی نیز بخاطر تأثیر طعم سیر در خون طیور موجب عدم رغبت مایت قرمز گشته و بدینوسیله تمایلی به حمله به مرغ را نشان نمی دهد .
علاوه بر یکسری روشهای دیگر در آینده به نظر می رسد استفاده از دشمنان طبیعی مایت قرمز که می تواند بعنوان مبارزه بیولوژیک باشد خیلی خیلی مورد توجه قرار گرفته ، به شرطی که حشره ای که به مایت قرمز حمله می کند ضرر و زیانی به مرغها نرساند .
در زیر مختصری از ضررهای ناشی از مایت بطور خلاصه ذکر می گردد .
•1. موجب کم خونی طیور گشته ( کاهش خون مرغ هر شب 5/2% ـ 3% ) .
•2. استرس حاصل از حمله مایت و ناراحتی طیور در شب .
•3. افزایش مصرف دان .
•4. ایجاد لکه خون در تخم مرغ و در نتیجه پائین آوردن ارزش تخم مرغ .
•5. کاهش وزن بدن طیور .
•6. کاهش تولید تخم مرغ .
•7. افزایش تلفات طیور .
•8. امکان انتقال سایر بیماریها .
•9. تحریک پوست طیور .
•10. افزایش تخم مرغ بستر بخاطر فرار مرغ از لانه ها .
•11. افزایش نوک زنی ـ خود خوری طیور .
باید بدانیم که در سالنهائی که مایت قرمز وجود دارد در هر شب مقدار 25.000 تا 50.000 عدد مایت ممکن است در بدن یک مرغ دیده شود و همانطوریکه گفته شد در یک این مقدار مایت می توانند 5/2% از خون مرغ را بمکد . یکی از محققین سوئدی در یک مرغ حتی مقدار 250.000 مایت را شمارش کرده است . بررسی ها نشان می دهد که مایت های بالغ بین یک تا چهار روز یکبار به طیور حمله می کنند . اگر هر مایت در یک شب از هر مرغ 2/0 میلی گرم خون بمکد می توان گفت که در سالنهای آلوده هر شب هر مرغ حدود 4 گرم خون از دست می دهد . یک مرغ تخمگذار بالغ با وزن 8/1 کیلوگرم 7% وزن بدنش را خون تشکیل می دهد یعنی چیزی حدود 125 گرم وزن مرغ بالغ خون است لذا چنانچه هر مرغ هر شب 4 گرم خون از دست بدهد نزدیک 3% از خون خود را از دست خواهد داد .