دلایل ایجاد بستر خیس در طیور

یکی از مواردی که پرورش دهندگان طیور به ویژه طیورگوشتی طی دوره پرورش با آن مواجه می شوند وجود بستر خیس می باشد .

دلایل ایجاد بستر خیس در طیور
یکی از مواردی که پرورش دهندگان طیور به ویژه طیورگوشتی طی دوره پرورش با آن مواجه می شوند وجود بستر خیس می باشد عوامل مدیریتی تغذیه ای و بیماریها می توانند سبب بروز این مشکل شوند بستر خیس ، که علت آن بروز اسهال درگله می باشد نباید با آنتریت و یا تورم روده اشتباه شود اسهال عارضه ای است که مدفوع حالت آبکی داشته باشد در صورتیکه آنتریت عبارت از تورم بافت مخاطی روده در اثر عواملی مثل کوکسیدیوز و غیره می باشد درحالت طبیعی مدفوع با منشا روده ای در طیور دارای رنگ حنایی و یا قهوه ای با رسوب اورات در سطح آن می باشد که 12 تا 16 بار درشبانه روز تخلیه می گردد مدفوعی که منشا آن از سکوم باشد دارای رنگ قهوه ای تیره ، به صورت نیمه مایع می باشد و معمولا یک یا دوبار در شبانه روز دفع می شود که این نوع مدفوع نیز نباید با مدفوع اسهالی اشتباه گردد .
مدیریت و رابطه آن با بستر خیس در طیور
بستر طیور باید در سطح وعمق آن از نظر قوام و چسبندگی یکسان باشد در شرایط مدیریتی مناسب و سلامت گله با توجه به سن ، رطوبت بستر می تواند بین 10 تا 30 درصد متغیر باشد اگرچه در مناطق گرم و بسیار خشک رطوبت به 5 درصد نیز ممکن است کاهش یابد . بستری که دارای چنین شرایطی باشد بعد از چسبندگی در اثر فشردن در بین انگشتان بلافاصله ذرات آن از همدیگر جدا خواهند شد که وجود این حالت عدم چسبندگی ناشی از فعالیت باکتری های موجود درآن می باشد بستری که رطوبت آن بیشتر از 30 درصد باشد بعد از فشردن در دست حالت خود را حفظ کرده و ذرات آن ازهمدیگر جدا نخواهند شد بستر خیس گاهی به بستری گفته می شود که فقط سطح آن مرطوب وچسبنده می باشد ولی قسمت های عمقی آن ممکن است خشک باشد درچنین مواردی قسمت های سطحی بستر بعد از خشک شدن تشکیل لایه ای چسبنده وسفت را می دهد وبه عبارت دیگر ازنظر قوام و چسبندگی در سطح و عمق از یکدیگر متفاوت می باشد وجود بستر سفت در نقاطی از سالن سبب می شود که طیور تمایلی به نشستن دراین محل ها رانداشته باشند لذا به علت نرسیدن گرمای بدن طیور به این نقاط و عدم فعالیت باکتری های موجود درآن رطوبت و چسبندگی باز هم بیشتر خواهد شد در صورت وجود چنین حالتی در بستر با بهبود شرایط مدیریتی و زیرو رو کردن بستر باید اقدام به رفع این مشکل کرده و در صورت نیاز مقداری بستر تازه اضافه نمود تا مرغها تشویق به نشستن درآن نقاط شوند با جلوگیری از ریزش آب در سالن ، تنظیم مقدار و ارتفاع آب خوری ها و بهبود تهویه می توان از تشکیل بستر بهم چسبیده وسفت شده جلوگیری نمود . درمیان عوامل مدیریتی ، تهویه می تواند بیشترین نقش را داشته باشد 1000 قطعه مرغ در شبانه روز حدود 500 لیتر آب از طریق مدفوع دفع می کنند تهویه ناقص که قادر به تخلیه این مقدار آب از سالن نباشد به آسانی و بویژه در زمستان می تواند سبب بروز بستر خیس و ایجاد چسبندگی در سطح آن گردد .
تغذیه و رابطه آن با بستر خیس در طیور
فعالیت کلیه در طیور به صورت مداوم و ادرار که به صورت مایع غلیظ موکوسی و حاوی مقدار زیادی اورات است با پوشانیدن سطح مدفوع دفع می گردد مکانیسمی که بنام جریان برگشتی نامیده می شود سبب میگردد مقداری از آب والکترولیت ها مجددا در راست روده جذب شده و تعادل الکترولیتی برقرار گردد . افزایش مصرف آب صرف نظر از علت آن می تواند سبب بروز اسهال ، مدفوع آبکی و بستر خیس گردد که به تعدادی از آنها اشاره می شود .
1- جیره بندی دان و یا ناکافی بودن دان بویژه درگله های مرغ گوشتی که دان جیره بندی می گردد بوضوح دیده می شود
2- کیفیت آب و دان مصرفی از نظر مقادیر سدیم ، پتاسیم و منیزیوم .
سدیم و پتاسیم حجم آب بدن را تنظیم می کنند وجود مقدار زیادی سدیم در آب مصرفی و یا در دان که می تواند به صورت نمک باشد سبب افزایش مصرف آب خواهد شدوجود پتاسیم اضافی نیز که می تواند ناشی از وجود آن در مواردی مثل کنجاله سویا ، ملاس و غیره باشد نظیر سدیم سبب افزایش مصرف آب و اسهال خواهند شد منیزیم از عناصری است که به علت وفور آن در مواد اولیه مورد استفاده دان ، به مکمل طیور افزوده نمی شود معهذا وجود مقدار زیادی از این عنصر در آب ، سبب بروز عارضه اسهال و خیس شدن بستر خواهد شد .
3- متعادل نبودن جیره از نظر مقدار پروتئین و اضافه بودن و بویژه وجود پروتئین باکیفیت و با قابلیت هضم کم در آن وجود چنین پروتئینی که بخوبی هضم وجذب نشده باشد در انتهای روده در اثر تخمیر میکروبی سبب بروز اسهال می گردد بروز عارضه سوختگی مفصل خرگوشی در نیمچه های گوشتی ناشی از وجود مقادیر زیادی پروتئین با قابلیت هضم کم نظیر پودر گوشت و ضایعات کتشارگاهی درجیره می باشد .
4- وجود مقادیر زیادی قند جذب نشده درموادی مثل جو وتغییر فشار اسمزی ناشی از آن در روده اسهال برور خواهد کرد .
5- تغییر ناگهانی مواد اولیه و فرمول دان نیز می تواند سبب ایجاد اسهال در طیور گردد .
6- افزودن چربی با کیفیت پایین و غیر قابل هضم از دیگر عوامل بروز اسهال و مدفوع آبکی در طیور می باشد .
7- ویروس ها باکتریها ، تک یاخته ایها و مایکوتوکسین ها نیز نقش مهمی در ایجاد عارضه اسهال در طیور می توانند داشته باشند .
8- مصرف آنتی بیوتیک ها و انواع داروهای ضد میکروبی نیز یکی از علل اصلی بروز اسهال در طیور می باشند بروز اسهال ناشی از ترکیبات ضد میکروبی بویژه در کشورهایی که به صورت مداوم از این مواد استفاده می شود یکی از مشکلات این صنعت می باشد که متاسفانه کمتر به آن توجه شده و حتی تصور می شود که با مصرف این ترکیبات بروز اسهال باید کمتر نیز گردد مصرف ترکیبات ضد میکروبی با تغییر فلور میکروبی روده وایجاد عدم تعادل بین میکرورارگانیزمهای مفید و مضر سبب بروز اسهال می شوند .
عواقب ناشی از وجود بستر خیس در طیور
1- افزایش مقدار آمونیاک در سالن که ناشی از تخمیر اوره می باشد .
2- کاهش مصرف دان ناشی از افزایش آمونیاک وبروز و یا تشدید عوارض تنفسی و مستعد شدن گله به بیماری های میکروبی و کلی باسیلوز
3- کاهش جذب مواد و کاهش راندمان و عملکرد گله .
4- مستعد شدن گله به بیماری های روده و بویژه کوکسیدیوز
5- آلودگی سطح خارجی پرنده افزایش تورم مفصل خرگوشی وایجاد زخم درجناغ سینه که درنهایت منجر به حذف تعداد بیشتری از طیور در کشتارگاه خواهد شد .