در حال جستجو...دستورالعمل های مبارزه و ریشه کنی بیماری تب برفکی
دسته بندی: تعذیه و پرورش دام
ویروس تب برفکی یکی از اعضای خانواده Picornaviridae از گروه ویروس RNA دار می باشد.
دستورالعمل های مبارزه و ریشه کنی بیماری تب برفکی
سبب شناسی
ویروس تب برفکی یکی از اعضای خانواده Picornaviridae از گروه ویروس RNA دار می باشد.
7 سویه از ویروس تب برفکی که شامل: ( C,O,A ) و سویه جنوب آفریقا (SAT1,SAT2,SAT3 ) و آسیا یک ، همراه با تعداد زیادی تحت تیپ شناخته شده است.
مقاومت
ویروس تب برفکی ، در محیط و مکانهای آلوده بیشتر از یک سال عفونت زایی خود را حفظ می کند. بطور مثال ، در لباس به مدت 10 تا 12 هفته ، در موها به مدت یک ماه عفونت زا باقی می ماند. همچنین در منابع مختلف مدت زمان بقای ویروس در خاک 200-26 روز ، روی مقوا ، چوب یا فلز آلوده به خون 35 روز ، روی چوب آلوده به چربی 398 روز و 48 ساعت در اتاق نگهداری حیوانات آزمایشگاهی ذکر شده است. اغلب ، ویروس در درجه حرارت انجماد به طور نامحدود بقای خود را حفظ می کند و تخریب بیشتر گونه های ویروس در درجه حرارت 56 درجه سانتی گراد به مدت 30 دقیقه روی می دهد.
ویروس در 6/7-4/7= PH منحصراٌ زنده بوده ولی قدرت تکثیر و تزاید را ندارد. اما در 5/9-6/7 =PH و درجه حرارت 4 درجه سانتی گراد بقای خود را حفظ نموده و توان بیماریزایی را دارد. اما همین ویروس در 5=PH یا 10=PH غیر فعال می گردد.
نور خورشید ویروس تب برفکی را نابود می کند و رطوبت نسبی 60% به بقای ویروس در هوا کمک می کند.
همه گیری شناسی
تب برفکی بشدت واگیردار می باشد و امکان دارد در مکانهای وسیع توسط تماس مستقیم مابین دامهای آلوده و حساس و یا توسط تماس غیر مستقیم با تولِیدات آلوده دام ( گوشت ، شیر خام ، پوست ) غذا وسایر وسایل پخش شود.
ویروس قبل از شروع علائم کلینیکی ( در گاو 5 روز ، در خوک 10 روز ) در بافتها ، مواد دفعی و ترشحات شامل : شیر ، خون ، منی ، ادرار و مدفوع وجود دارد.
ویروس در هنگام عبور خود در دستگاه گوارش پرندگان تغییری پیدا نمی کند.
خوک در تزاید ویروس نقش اساسی دارد. ( یک خوک برابر با 1000 تا 3000 گاو ویروس تب برفکی را دفع می کند ). خوکها عموماً آلودگی را از طریق غذای آلوده کسب می کنند. در صورتیکه گاوها بیشتر از طریق تنفس ذرات آلوده به ویروس ، مبتلا می شوند. قبل از شروع علائم کلینیکی حجم وسیعی از ویروس توسط دام آلوده به بیرون دفع می شود.
بیماریزایی
بیماریزایی تب برفکی با تنفس یا بلع ویروس آغاز می شود ، این ویروس ابتدا در محل حلق تزاید پیدا کرده ، سپس توسط خون به سایر نقاط و غدد لنفاوی رفته و سلولهای پوششی را آلوده می نمایدسپس تاولها نمایان شده و علائم بیماری ظاهر می شود. گاو بیشتر از 3 سال ، گوسفند 9 ماه و بز 4 ماه ناقل بیماری می باشند.
دوره کمون ، درصد ابتلا و مرگ و میر
دوره کمون در یک همه گیری در یک بخش 2 تا 21 روز است ( بطور میانگین 8-3 روز ، گاو 5-3 روز، خوک 9-4 روز ) در دامهایی که تجربه اولین برخورد با ویروس را دارند این زمان به 24 ساعت می رسد. در مناطقی که بیماری اندمیک است دوره کمون از 21 روز هم بیشتر می شود. در مناطق عاری از بیماری مثل شمال آمریکا ، 14 روز آخرین حد دوره کمون است. و استاندارد OIE نیز 14 روز می باشد. درصد ابتلا بیماری تب برفکی به 100% هم می رسد. درصد مرگ و میر دربالغ ها کم است (5%) اما در خوکهای شیرخوار و بره ها امکان دارد به 75% برسد. در این موارد مرگ همراه با ضایعات قلبی می باشد.
تشخیص
تشخیص تب برفکی بر اساس تاریخچه ، علائم کلینیکی و تستهای آزمایشگاهی می باشد.
این تستها شامل DAS ، ELISA ، سرولوژی ، جداسازی ویروس و تزریق به حیوانات آزمایشگاهی است. تستهای آزمایشگاهی جهت تشخیص تفریقی این بیماری با سایر بیماریهای مخاطی می باشد.
روش نمونه گیری
ویروس تب برفکی نسبت به شرایط اسیدی بسیار حساس می باشد. یخ خشک با تولید اسید سیتریک ویروس را از بین می برد. بنابراین جهت نمونه برداری بایستی از یخ معمولی یا ICE PACK استاندارد استفاده نمود.
نمونه های مورد نیاز عبارتنداز :
در صورت امکان ، توسط یک سرنگ استریل 2 سی سی از محتویات یک تاول پاره نشده را آسپیره کرد.
2 گرم از بافت پوششی آلوده که در 5 سی سی از بافر فسفات گلیسیرین ( 6/7=PH ) قرار داده شده باشد.
زخمهای بین سمها .
10 سی سی از سرم دامهای بیمار و دامهایی که دوره بیماری را گذرانده اند.
در صورت تلفات یا ذبح دام ، نمونه های مورد نظر از غدد لنفاوی پیش کتفی ، غدد فوق کلیوی ، کلیه ها و غدد تیروئید تهیه می شود.
بهداشت عمومی
از لحاظ بهداشت عمومی بیماری تب برفکی ، خطرناک تلقی نمی شود . این بیماری مشترک بین انسان و دام نبوده و در صورتیکه در انسان ضایعات تاول مانند در دستها و پا و دهان دیده شد عامل این بیماری یک ویروس متفاوت با ویروس تب برفکی بوده و ( Coxsackie virus A16 ) نامیده می شود.
اصول کنترل
در هنگام بروز شیوع تب برفکی ، وزیر کشاورزی کانادا سیاست کنترل بیماری تب برفکی که شامل: معدوم نمودن و کشتار همراه با واکسیناسیون یا عدم واکسیناسیون دامها را می باشد اعلام می کند. استراتژی اولیه کشور کانادا برای کنترل تب برفکی بر اساس معدوم نمودن ( حذف ) می باشد. این اقدام شامل : معدوم نمودن دامهای بیمار و همچنین کشتار دامهای سالم اما در مجاورت دامهای بیمار (دامهای مظنون ) می باشد. اما امکان دارد در شرایط خاص واکسیناسیون اضطراری نیز صورت پذیرد.
اما به هرصورت شناسایی کامل مکانهای آلوده جهت شناسایی و نابود کردن تمامی دامها و مواد آلوده و ضدعفونی کردن محیط و خودروها سریعاٌ و بدون هیچگونه تاخیری باید صورت پذیرد.
NERT گروه ملی واکنش سریع
هنگامیکه یک نمونه تب برفکی جمع آوری شده از طریق آزمایشگاه مورد تائید قرار گرفت سریعاٌ گروه ملی واکنش سریع (NERT ) فعال می شود. دفتر مرکزی این گروه در شهر اوتاوا قرار دارد و وزارتخانه خیلی فوری کانون بیماری را مشخص نموده و منطقه آلوده و همچنین منطقه مراقبت و منطقه محافظتی را جهت ریشه کنی و مبارزه با بیماری تب برفکی معین می نماید. NERT شامل یک مرکز عملیاتی میدانی (FOC ) و یک مرکز اضطراری ( EC ) می باشد.
FOC کلیه فعالیتهای مربوطه به میدان تحت نظر را انجام می دهد. EC در شهر اوتاوا قرار دارد و فعالیتهای FOC را حمایت نموده و کلیه مسائل سیاسی ، حقوقی ، ارتباطات ، تبادل نظر ، صنایع ، مسائل بین المللی ، ارتباط داخلی کشوری را بعهده دارد.
اقدامات اولیه در مناطق با خطر بالا
کنترل های اولیه
اعلام آلودگی منطقه.
در این زمان سریعاٌ بایستی مکان آلوده با مستندات قانونی مشخص و اعلام گردد. تمامی دامها ، تولیدات دامی و غذای دام و کود و خودروها و وسایل دامداری بایستی در مکان ثابت مانده و ورود و خروج به این منطقه اکیداٌ ممنوع می باشد .
کنترل حمل و نقل در مناطقی که آلوده اعلام شده اند.
نقل و انتقال نشخوارکنندگان ( گاو ، گوسفند و بز و غیره ) و خوک اکیداٌ ممنوع می باشد. سگ ها و گربه ها و سایر دامهایی که بالقوه می توانند ویروسها را منتقل کنند نیز بایستی محدودیت نقل و انتقال داشته باشند. طیور و اسبها نیز الزاماٌ در محدوده قرنطینه قرار گرفته ، اما می توانند در صورت صدور مجوز طیور را به نزدیکترین کشتارگاه واقع در همان استان هدایت کرد و اسبها را نیز به مکانی که هیچگونه دام حساس وجود نداشته باشد منتقل کرد.
کلیه خودروها و وسایلی که امکان دارد از مکانهای مشکوک و مظنون به آلودگی عبور کرده باشند بایستی کاملاٌ تمیز و ضد عفونی گردند.
اشخاصی که امکان دارد خودروی شخصی داشته باشند و از آن مکانها عبور می کنند بایستی خودروی آنها کاملاٌ تمیز و ضدعفونی شود.
این اشخاص بایستی لباس تمیز پوشیده و سایر مکانهایی که دامهای حساس در آنها وجود دارد را بازدید نکنند.
اقدامهای اولیه در محیط مکانهای آلوده
تمامی مکانها تا محدوده 5 کیلومتری از مکان آلوده به ویروس تب برفکی ، منطقه آلوده اعلام گردد.
شیر خام و سایر محصولات لبنی در مکانهای مشکوک ، بایستی قرنطینه شوند و حمل و نقل آنها ممنوع می باشد. جهت معدوم نمودن شیر بایستی ابتدا آنرا ضد عفونی کرد که می توان در 97 لیتر شیر از 3 لیتر اسید استیک یا 500 گرم اسید سیتریک در 240 لیتر شیر یا 5/1 لیتر اسید ارتوفسفریک در 500 لیتر شیر استفاده نمود . سپس این شیر ضدعفونی شده را بایستی روی زمین ریخت تا در خاک منطقه نفوذ کرده و یا می توان آنرا دفن کرد.
کنترل حمل و نقل ( در صورت اثبات وجود بیماری تب برفکی )
اصول اساسی جهت ریشه کنی یک بیماری نوظهور ( اگزوتیک ) شامل :
جلوگیری از تماس بین دامهای حساس و عامل بیماری.
توقف تولید ویروس توسط دامهای آلوده.
افزایش مقاومت دامهای حساس.
برای ریشه کنی تب برفکی می توان :
با اعلام قرنطینه و کنترل حمل و نقل از پخش عفونت جلوگیری کنیم.
حذف عامل عفونت با کشتار دامهای آلوده و دامهای در معرض عفونت.
حذف ویروس با ضد عفونی مکانها ، خودروها و وسایل و اقلام یا معدوم نمودن اقلام آلوده.
ایجاد ایمنی با واکسیناسیون در صورت نیاز.
کنترل در مکانهای آلوده
فعالیت های ریشه کنی سریعاٌ در مکانهای آلوده بایستی آغاز شود.
سگها ، گربه ها و سایر دامهایی که غیر حساس به بیماری بوده اما توانایی پخش ویروس را دارند بایستی تحت نظر بوده تا اینکه ضد عفونی مکان آلوده اتمام یابد و پس از ضد عفونی مکان ، سگ ها و گربه ها در صورت انتقال بایستی قبل از حرکت توسط محلول 2 درصد اسید استیک اسپری شود.
کلیه وسایل و خودروها در صورت انتقال از مکان آلوده بایستی بطور کامل تمیز و ضدعفونی شوند.
اقدامات اولیه در محدوده مکانهای آلوده
الف) تا شعاع 5 کیلومتری از مکان آلوده ، منطقه آلوده اعلام گردد.
ب) اطلاع رسانی به عموم و آغاز کنترل حمل و نقل دام.
ج) آگاهی به عموم از طریق:
1- اخبار ( تلویزیون ، رادیو ، روزنامه و نشریات ).
2- تماس با بخش کشاورزی هر استان ، دانشکده های دامپزشکی ، جامعه دامپزشکی شامل: دامپزشکان بخش خصوصی ، مراکز تلقیح مصنوعی ، جامعه دامداران .
3- ارتباط با صاحبان مراکز عرضه دام ، چوبداران ، باغ وحش ها و نمایشگاهها.
بخش بررسیها
1) واحد تشخیص
واحد تشخیص مسئولیت تمامی تماسهایی که در خصوص اعلام موارد مظنون به بیماری است را بعهده دارد و با توجه به توانایی کارشناسان و بدست آوردن آخرین اطلاعات از مکانهای آلوده بایستی این مکانها هرسه روز یک بار مورد بازدید قرار گیرند.
۲) گشت مراقبت
هنگامی که یک کارشناس ( بررسیها ، قرنطینه ، صدور مجوز ) مظنون به یک مکان آلوده در منطقه می شود سریعاً بایستی مقامات ارشد خود را مطلع سازد تا گروه کارشناسی تشخیص به مکان اعزام گردد. تشخیص این گروه براساس ، علائم کلینیکی و یافته های اپیدمیولوژیکی و کالبدگشایی می باشد.
پس از تایید آلودگی مکان ، سریعاً برنامه ریشه کنی براساس دستورالعملها بایستی انجام گیرد. از آنجائیکه مردم و فعالیت های روزانه آنها باعث انتقال مکانیکی ویروس تب برفکی می گردد در مکانهایی با خطر بالا بایستی کارشناسان ضمن رعایت دقیق شرایط ضدعفونی فاصله زمانی 48 ساعت مابین دوبازدید را دقیقاً رعایت نمایند. در خصوص افرادی که در تماس مستقیم با دامهای بیمار می باشند دستورالعمل ضدعفونی به قرار ذیل است:
تعویض کامل لباس.
شستشوی کامل بدن به مدت یک دقیقه با صابون و سپس آبکشی کامل حداقل به مدت 2 دقیقه.
ضدعفونی کفش و چکمه.
ایجاد مناطق کنترلی
با اعلام وزارت کشاورزی مبنی بر بروز بیماری تب برفکی سریعاٌ سه منطقه کنترلی معرفی خواهد شد.
منطقه آلوده( Infected Zone )
منطقه مراقبت ( Surveillance Zone )
منطقه محافظتی ( Buffer Zone )
برای مرزبندی این سه منطقه ذکر شده که در برنامه ریشه کنی از اصول اولیه می باشد. توجه به نکات ذیل الزامی است :
موانع طبیعی و مرزبندی سیاسی مناطق ( استان ، شهر ) .
وجود راهها ، دهکده ها ، شهرها .
شرایط آب و هوایی ( بخصوص جهت باد ).
الگوی حرکت دام ها .
گونه های درگیر بیمار ( دام اهلی ، وحوش ) .
طبیعت شیوع بیماری ( عمومی ، منطقه ای ) .
منطقه آلوده
متعاقب اعلام وزارت کشاورزی مبنی بر آلوده بودن مکانهایی به ویروس تب برفکی کلیه این مناطق تا شعاع حداقل 5 کیلومتر آلوده اعلام می گردد. حمل و نقل دام اکیداٌ در این منطقه ممنوع می باشد.
منطقه مراقبت
منطقه ای که بلافاصله دورتادور منطقه آلوده را می پوشاند را منطقه مراقبت می گویند. برای تب برفکی حد این منطقه باید حداقل 10 کیلومتر از محل آلوده باشد. بطور عمومی فاصله قابل پذیرش برای توزیع هوایی این ویروس امکان دارد تا 60 کیلومتر هم برسد که این فاصله بستگی به اپیدمیولوژی و شرایط آب و هوایی دارد. در این منطقه مجوز واکسیناسیون وجود ندارد. حمل و نقل دام ممنوع می باشد.
منطقه محافظتی
منطقه ای است که دام ها بصورت سیستمیک تحت پوشش واکسیناسیون قرار می گیرند. حمل و نقل دام در این منطقه بایستی تحت کنترل باشد.
منطقه آلوده
دامپزشکان ، ماموران تلقیح مصنوعی ، توزیع کنندگان علوفه دامی ، کارگران و تمام افرادی که در منطقه آلوده فعالیت می کنند بایستی نظارت دقیق بر روی کارشان وجود داشته باشد و آئین نامه های مربوط به بروز بیماری تب برفکی را دقیقاٌ رعایت کنند.
یک دامپزشک هنگامیکه در منطقه آلوده فعالیت می کند بایستی :
حداقل وسایل را با خود حمل کرده و داروهای مورد نیاز را در خودروی شخصی خود داشته باشد.
از داروهایی که احتیاج به تکرار تزریق دارند حداقل استفاده را نماید.
از وسایل یک بار مصرف استفاده کند و اگر امکان دارد سایر وسایل را در محوطه دامداری باقی گذاشته و از جابجایی وسایل خودداری کند.
بعلاوه کلیه کسانیکه در دامداری فعالیت دارند بایستی :
قبل از ترک محل کلیه لوازم را تمیز کرده و در مواد ضدعفونی غوطه ور سازند.
خودروی خود را خارج از محل دامداری پارک نمایند.
دائماٌ خودروی خود را بشویند.
از چکمه و لباس یک بار مصرف استفاده کنند که تهیه این لوازم بعهده صاحب دامداری می باشد.
درغیراینصورت برای هر دامداری بایستی لباس و چکمه جداگانه استفاده شود.
شایان ذکر است در منطقه آلوده کلیه اعمال انتقال جنین ، تلقیح مصنوعی و اسپرم گیری اکیداٌ ممنوع می باشد.
حمل کود بعلت اینکه کود بطور 100% آلوده به ویروس تب برفکی است اکیداٌ ممنوع می باشد. بایستی کود در محل دپو شده و توسط اسید ضدعفونی گردد.
تمام مراکز فروش دام ، نمایشگاه ها ، باغ وحشها ، حراجی های دام بایستی تعطیل گردد.
تعطیلی مکانهای خاص با دامهای موجود در آن بایستی با مدیریت ذیل انجام گیرد:
اگر دامها علائم بیماری تب برفکی را نشان می دهند بایستی حذف ( معدوم ) گردند.
اگر دامها علائم را نشان نمی دهند اما با عامل بیماری در تماس بوده اند یا بایستی معدوم گردند ( سوزاندن - دفن ) یا تحت مجوز مستقیماٌ به کشتارگاه اعزام گردند.
اگر دامها علائم بیماری را نشان نمی دهند و در معرض عامل بیماری هم نبوده اند بایستی تحت مجوز به مقصد معین انتقال یابند( به طور مثال کارخانجات صنایع تبدیلی ).شایان ذکر است بایستی 72 تا 96 ساعت قبل از حرکت هیچگونه علائمی از بیماری را نشان ندهند.
وحوش حساس در این منطقه بایستی با همکاری آژانس منطقه ای حمایت از وحوش و شکارچیان کشتار شوند.
منطقه مراقبت
با توجه به امکان انتقال ویروس توسط جریان باد ، منطقه مراقبت که دورتادور منطقه آلوده را بصورت دایره وار می پوشاند. حداقل بایستی 10 کیلومتر شعاع داشته باشد. شرایط زمان شیوع بیماری: شامل سرعت باد ، جهت باد ، رطوبت نسبی ، درجه حرارت ، نور آفتاب ، طبیعت جغرافیایی محل ، وجود واحدهای پرواربندی خوک ، شعاع این منطقه را تغییر می دهند.
بطور عمومی حمل و نقل دامهای غیر حساس در این منطقه ممنوع می باشد و تنها با صدور مجوز ، اجازه حمل داده می شود و دامهای حساس موجود در مکانهای غیر قرنطینه شده منحصراٌ اجازه حرکت به مقصدهای ذیل را دارند:
الف) کشتارگاه واقع در همان منطقه.
ب) سایر دامداریهای واقع در همان منطقه که شرایط ذیل را داشته باشند:
هیچ دامی در آن مکان علائم تب برفکی را در طی 14 روز نشان نداده باشد.
در طول 14 روز قبل دامی به دامداری اضافه نشده باشد.
در طی 14 روز تا شعاع 10 کیلومتری از دامداری علائم کلینیکی دیده نشده باشد.
دامداری مبداء و مقصد تحت قرنطینه نباشند.
رانندگان خودروهای حمل و نقل کننده، کلیه آئین نامه های حمل و نقل در زمان شیوع تب برفکی را دقیقاٌ رعایت کنند.
تمامی دامهای حساس به بیماری توسط دامپزشک معاینه شده و دامها هیچگونه علائمی را دو روز قبل از حرکت بروز ندهند.
کلیه پرسنلی که خدمات رسانی به دامها را در این منطقه بعهده دارند. از قبیل دامپزشکان ، ماموران تلقیح مصنوعی و ... بایستی کلیه دستورالعمل ها را همانند منطقه آلوده اجرا نمایند.
در این منطقه اجازه فعالیت مراکز اسپرم گیری ، تلقیح مصنوعی ، انتقال جنین تحت مجوز بلامانع می باشد.
حمل تولیدات دامی در مکانهای غیر قرنطینه شده بلامانع است. اما در مکانهای قرنطینه شده ( حساس ) حمل تولیدات دامی بخصوص کود در صورتیکه ضدعفونی گردد با صدور مجوز بلامانع است.
تمامی مراکز فروش دام ، نمایشگاها ، باغ وحشها ،حراجی دامها تعطیل می باشد.
تعطیلی مکانهای خاص با دامهای موجود در آن بایستی با مدیریت ذیل انجام گیرد:
اگر دامها علائم بیماری تب برفکی را نشان می دهند بایستی حذف ( معدوم ) گردند.
2) اگر دامها علائم را نشان نمی دهند اما با عامل بیماری در تماس بوده اند یا بایستی معدوم گردند ( سوزاندن - دفن ) یا تحت مجوز مستقیماٌ به کشتارگاه اعزام گردند.
3) اگر دامها علائم بیماری را نشان نمی دهند و در معرض عامل بیماری هم نبوده اند بایستی تحت مجوز به مقصد معین انتقال یابند( به طور مثال کارخانجات صنایع تبدیلی ).شایان ذکر است بایستی 72 تا 96 ساعت قبل از حرکت هیچگونه علائمی از بیماری را نشان ندهند.
جمعیت وحوش حساس در منطقه مراقبت با همکاری آژانس منطقه ای حمایت از حیوانات و شکارچیان بایستی کاهش یابد.
منطقه محافظتی
این منطقه منحصراٌ در صورتیکه اجازه واکسیناسیون صادر شود ایجاد می گردد. شرایط ایجاد این منطقه مانند شرایط ایجاد منطقه مراقبت می باشد. و این منطقه. از آخرین حد منطقه مراقبت تا آخرین حد منطقه آلوده می تواند گسترش یابد. ورود دام به منطقه واکسیناسیون یا خروج بدون مجوز ممنوع می باشد.
به محض شروع واکسیناسیون ، مکانها قرنطینه اعلام می گردند و شرایط صدور مجوز به شرح ذیل می باشد:
هیچگونه دامی در دامداری علائم کلینیکی تب برفکی طی 21 روز نشان نداده باشند.
در طی 21 روز قبل دامی به دامداری اضافه نشده باشد.
در طی 21 روز و تا شعاع 10 کیلومتر از دامداری علائم تب برفکی دیده نشده باشد.
دام واکسینه شده منحصراٌ به دامداریی منتقل شود که در آن مکان نیز واکسیناسیون انجام گرفته باشد.
کلیه رانندگان خودروهای حمل دام دستورالعملهای اجرایی تب برفکی را رعایت کنند.
باید توجه داشت دامهای واکسینه شده می توانند با مجوز در محدوده محافظتی حرکت کنند. اما در صورتیکه این منطقه را بخواهند ترک کنند بایستی به کشتارگاه اعزام شوند.
کلیه تولیدات دامهای واکسینه شده نیز امکان دارد ناقل ویروس تب برفکی باشند به همین لحاظ پس از ضدعفونی لازم اجازه توزیع دارند.
در مورد اشخاص و خودروها نیز بایستی دستورالعمل منطقه مراقبت اجرا شود.
بایستی بخاطر داشت ، مکانهایی که در آنجا واکسیناسیون صورت پذیرفته است احتمال حضور ویروس تب برفکی بیشتر از مکانهایی است که تحت پوشش واکسن قرار نگرفته اند بنابراین باید بازدید از مکانهای واکسینه شده بعد از مکانهای غیر واکسینه انجام گیرد و نیزجمع آوری شیر از مکانهای واکسینه شده در آخر روز صورت پذیرد.
سیستم مراقبت در هنگام شیوع بیماری در منطقه آلوده
تمام مکانهای موجود با دامهای حساس بایستی هر سه روز مرتباٌ تحت بررسی قرار گیرند و موارد وقوع بیماری که تلفنی اطلاع داده می شود سریعاٌ تحت نظر قرار گرفته و تا آنجائیکه امکان دارد از تماس مستقیم بعلت پخش ویروس ممانعت بعمل آید . تمامی تلاشها بایستی جهت آموزش افراد در خصوص تشخیص علائم کلینیکی و گزارش موارد بیماری باشد و سیستم مراقبت تا اعلام پاک شدن منطقه توسط بایستی برقرار باشد. همچنین در این منطقه سیستم مراقبت شامل : آزمایشهای کلینیکی و سرولوژی برروی جمعیت باقیمانده حساس می باشد. در صورت وجود وحوش انجام آزمایش در این جمعیت نیز الزامی است.
در منطقه مراقبت
در این منطقه سیستم مراقبت شامل تحت نظر داشتن و برپایی قرنطینه و بررسی مراکز پرورش خوک همانند منطقه آلوده می باشد. درخواست حمل و نقل دام در این مکان بایستی با اجازه و تحت نظارت دامپزشکان باشد. هرگونه موارد گزارش توسط اشخاص بایستی توسط افرادی بررسی شود که در منطقه آلوده فعالیت نمی کنند.
در منطقه محافظتی
اعضای گروه واکسیناسیون قبل از انجام عملیات بایستی تمامی دامها را از لحاظ کلینیکی بازرسی کنند و در صورت مشاهده مورد بیماری سریعاٌ مراتب را تلفنی اطلاع داده و کارشناسان مربوطه که در منطقه آلوده فعالیت نمی کنند از منطقه بازدید بعمل آورند.
در منطقه عاری از تب برفکی
در این منطقه دقت بسیار خاص توسط کارشناسان اعمال می شود و از دامها نمونه های سرمی جهت تشخیص در آزمایشگاههای دامپزشکی تهیه می گردد همچنین بررسی سرولوژیکی از دامهای کشتاری در کشتارگاههای مجاور مناطق کنترلی نیز صورت می پذیرد.
واکسیناسیون
در هنگام بروز تب برفکی در کانادا بهترین سیاست جهت ریشه کنی بیماری روش حذف کامل یا معدوم نمودن دامها می باشد. اما بهر جهت امکان دارد روش حذف کامل به تنهایی جهت کنترل ویروس در مناطق پرتراکم کافی نبوده لذا واکسیناسیون نیز پیشنهاد می گردد.
کشور کانادا یکی از اعضای بانک ویروس تب برفکی آمریکای شمالی ( NAFMDVB ) می باشد و اجازه استفاده از واکسن تب برفکی در شرایط اضطراری به قرار ذیل است:
1- شیوع بیماری در مکانهایی با تراکم بالای دام حساس و منابع کم مالی جهت کشتار و حذف دام و همچنین خطر بالای انتقال ویروس از طریق هوا در مراکز پرواربندی خوک.
2- توانایی دسترسی داشتن به واکسن با قدرت ایمنی زایی بالا.
3- آسایش خاطر عموم مردم بعلت نگرانی ناشی از حذف وسیع و زیاد دام .
4- کاهش دامهای مبتلا به بیماری تب برفکی از طریق واکسیناسیون.
در نظر داشتن شرایط منطقه در انجام واکسیناسیون
انجام واکسیناسیون با در نظر گرفتن شرایط منطقه می باشد. امکان دارد هزینه های اقتصادی از قبیل پرداخت غرامت و هزینه های کنترل بیماری بیشتر از هزینه واکسیناسیون باشد.
نظر انجمن ملی دامداران و سایر مراکز مهم دامپروری در این خصوص مطرح می باشد. لیست ذیل بطور خلاصه فاکتورهای موثر در واکسیناسیون را مشخص می نماید.
طبیعت دامداریها بطور مثال وجود مکانهایی با خطر بالا مانند پرواربندیها.
تعداد دامداریهای آلوده اولیه و در معرض خطر.
گونه های درگیر و تراکم آنها مانند پرواربندی خوک ها .
تخمین حوزه و طول مدت شیوع تب برفکی.
صنایع دامی و مدیریت در مکانهای مبتلا ( فرهنگ جغرافیایی ).
فصول ، آب و هوا و موانع فیزیکی طبیعی ( جغرافیایی محل ).
منابع فیزیکی قابل دسترس جهت حذف کامل دام ( صنایع ).
منابع انسانی قابل دسترس جهت حذف کامل دام یا واکسیناسیون .
نقطه نظر و آرای عموم مردم بطور مثال انجمن حمایت از حیوانات .
10) فاکتورهای اختصاصی از قبیل ضررهای اقتصادی ناشی از دست دادن بازارهای صادراتی بخاطر برنامه ریشه کنی.
11) خصوصیات واکسن و کونه های ایجاد کننده بیماری.
12) پذیرش بین المللی در خصوص واکسیناسیون منطقه ای.
13) توانایی تکنیکی و پذیرش جهانی در خصوص تستهای آزمایشگاهی برای تشخیص تفریقی مابین دامهای واکسینه شده و دامهایی که بطور طبیعی آلوده شده اند.
کلید تصمیم گیری برای انجام واکسیناسیون وابسته به توانایی پیشگویی سرعت پخش و سرعت تماس مابین دامهای حساس است.
اگر برنامه واکسیناسیون بعنوان یک برنامه کنترل در دستور اجرا باشد باید توجه داشت که این عمل منحصراٌ در منطقه محافظتی صورت پذیرد.
به محض اعلام شیوع تب برفکی در کانادا رئیس سازمان دامپزشکی کشور ( CVO ) درخواست تهیه واکسن را از NAFMDVB می کند. در صورتیکه سویه موجود در واکسن و عامل بروز بیماری یکسان نباشد ، دستور ساخت واکسن جدید داده می شود که این مورد حداقل 5-4 هفته زمان می برد.
با توجه به اینکه در کشور کانادا از لحاظ زبان دو قسمتی بوده بایستی برچسب های واکسن به دو زبان انگلیسی و فرانسوی باشد.
اصول واکسیناسیون
واکسیناسیون اضطراری در منطقه محافظتی با توجه به موارد ذیل است:
1) واکسیناسیون حلقوی .
2) واکسیناسیون مراکز پرخطر بعنوان مثال مراکز پرواربندی بزرگ دام ها و بخصوص خوک ها که بالقوه تولیدکننده قوی ویروس از طریق هوا می باشند.
3) حفاظت از ژن های موجود در مراکز تلقیح مصنوعی و انتقال جنین توسط واکسیناسیون.
واکسیناسیون حلقوی
روش واکسیناسیون حلقوی جهت کنترل تب برفکی بکار برده می شود، بطور عموم این حلقه از 5 تا 10 کیلومتر شعاع دارد و واکسیناسیون از سمت خارج به سمت داخل انجام می گیرد. این منطقه تحت پوشش حتی المقدور بایستی کوچک باشد و با توجه به جغرافیا و شرایط آب و هوائی این حلقه ها نمی توانند منحصراٌ دوایری هم مرکز باشند. اما باید توجه داشت که اصل ، تشکیل یک دیوار محافظتی مابین منطقه بیمار و جمعیت دامی حساس است.
شناسایی دامهای واکسینه شده
براساس دستورالعمل OIE کلیه دامهای واکسینه شده بایستی مشخص و معین گردند و جابجایی وفروش این دامها بایستی با صدور مجوز باشد. بنابراین در گوش چپ این دامها از اتیکت هایی استفاده می شود که در قسمت بیرونی گوش از اعداد استفاده شده و در قسمت داخلی گوش حروف H of A FMD Vaccine نوشته شده است.
ثبت مشخصات دامهای واکسینه
بایستی مشخصات دام واکسینه دقیقاٌ ثبت شود. در برنامه شناسایی گاوان کانادا ( CCIP ) تمامی اطلاعات پایه در خصوص دامدار و دام ثبت می گردد. این اطلاعات شامل :
(1نام دامدار .
(2آدرس .
(3موقعیت جغرافیایی ( براساس سیستم GIS ).
(4شماره تلفن و پست الکترونیکی .
(5تاریخ واکسیناسیون .
(6نام اعضاء گروه واکسیناسیون.
(7شماره سریال واکسن و تاریخ انقضاء.
(8هرگونه گواهی حمل ( با معرفی مبداء و مقصد ) .
(9خصوصیات دام ( گونه ، جنس ، سن و رنگ ).
10) شماره اتیکت گوش مربوط به واکسیناسیون تب برفکی .
عملیات ریشه کنی
به محض تصمیم بر حذف جمعیت ارزیابی بایستی صورت پذیرفته و سریعاٌ دستور حذف دام ها را صادر کرد.
لاشه های دامها ، تولیدات دامی ، کود ، وسایل غذاخوری و سایر تجهیزات که قابل ضدعفونی نیستند بایستی در همان مکان مدفون یا سوزانده شوند. البته روش دفن بیشتر توصیه می شود. روش دوم برای معدوم کردن استفاده از آتش است و باید توجه داشت که در صورت وجود حجم زیادی از شیر در ابتدا آن را ضد عفونی کرده و سپس در یک گودال عمیق دفن نمود.
کلیه کامیونهایی که لاشه های دامها را جهت معدوم کردن حمل می نمایند بایستی کاملاً قابل ضدعفونی و سرپوشیده باشند. کلیه لاشه ها را قبل از بارگیری بایستی ضدعفونی کرد. و اگر زمان معدوم نمودن طولانی شود بایستی علاوه بر ضدعفونی لاشه ، پا و سر و نقاطی از لاشه که دچار ضایعه شده اند را در کیسه ای قرار داد.
در خصوص کود بایستی کودها را حداقل در فاصله 100 متری از دامداری دپو کرد. سپس سطح کود را با مواد ضدعفونی اسپری نمود و روی کود را با پلاستیک ضخیم پوشاند. سپس این کود بایستی 6-3 ماه در محل باقی بماند.
کنترل ناقلین
بندپایان ( حشرات ، کنه و جرب ها ) ، جوندگان و پرندگان بالقوه ناقلین مکانیکی در انتقال ویروس تب برفکی می باشندو به محض تشخیص بیماری سریعاٌ بایستی نسبت به کنترل این ناقلین اقدام کرد.
شرایط اعلام پاک شدن منطقه
مکانها بایستی به مدت 30 روز خالی مانده باشند . پس از تائید پاکیزگی و ضدعفونی و حذف ویروس بعد از 30 روز چند گونه آزمایشی انتخاب می شوند و به شرح ذیل اقدام می گردد.
انتخاب حداقل 4-2 راس خوک .
دامهای آزمایشی بایستی از بستر غذا بخورند( در مناطق با خطر بالا ) و هر سه روز تحت نظر کارشناسان بازدید شوند.
این دامها به مدت 30 روز تحت نظر بوده سپس آزمایش سرمی بعمل می آید.
اگر پاسخ آزمایشها منفی باشد پس از 60 روز منطقه به عنوان پاک تلقی می گردد.
پایان واکسیناسیون
واکسیناسیون هنگامی متوقف می شود که :
کنترل دقیق حمل و نقل در منطقه تحت کنترل اجرا شود یا هیچگونه از مورد جدید بیماری با توجه به حداکثر دوره کمون 14 روزه در منطقه آلوده مشاهده نشود یا تمامی مکانهای آلوده در منطقه محافظتی تحت پوشش واکسن قرار گرفته باشند.
استاندارد OIE جهت پاک اعلام کردن یک منطقه پس از شیوع تب برفکی به شرح ذیل می باشد:
پس از شیوع بیماری ، استاندارد OIE جهت پاک اعلام کردن کشور کانادا به دو صورت می باشد.
حالت اول : اعلام منطقه عاری از تب برفکی بدون واکسیناسیون
الف ) 3 ماه بعد از حذف آخرین مورد دام بیمار و با توجه به اینکه آزمایشهای سرولوژیکی مراقبت انجام گرفته است .
ب) 3 ماه بعد از کشتار آخرین مورد دامی که تحت پوشش واکسن قرار گرفته بود و همچنین روش حذف ، مراقبت سرولوژیکی و واکسیناسیون اضطراری انجام شده باشد.
حالت دوم : اگر شیوع تب برفکی بحدی بود که نمی توان تمامی دامهای واکسینه شده را کشتار کرد. در این حالت اعلام منطقه عاری از تب برفکی با واکسیناسیون نامیده می شود. که این حالت شامل :
الف) 12 ماه بعد از مشاهده آخرین مورد بیماری که حذف کامل شده باشد.
ب) 2 سال بعد از مشاهده آخرین مورد بیماری بدون اعمال روش حذف کامل .
شایان ذکر است وجود سیستم مراقبت جهت بررسی موارد فوق الزامی می باشد.
بهر صورت کانادا برای بدست آوردن عنوان وضعیت کشور عاری از تب برفکی بدون استفاده از واکسیناسیون ، بایستی موارد ذیل را انجام دهد:
بایگانی کامل از کلیه گزارشهای سریع و منظم وقوع بیماریهای دامی در سطح کشور.
اعلام OIE مبنی بر اینکه هیچگونه شیوع بیماری تب برفکی و انجام واکسیناسیون طی 12 ماه گذشته صورت نگرفته باشد. همچنین با مدارک مستند وجود سیستم فعال ملی مراقبت اثبات و کلیه دستورالعمل های لازم در خصوص پیشگیری و کنترل تب برفکی در سطح کشور اجرا می گردد.
پس از انجام آخرین واکسیناسیون ، به هیچ عنوان دام جدید واکسینه شده با واکسن تب برفکی وارد کشور نشده باشد.
ترجمه و تلخیص :
دکتر امیدرضا امرآبادی
دستورالعمل های مبارزه و ریشه کنی بیماری تب برفکی
سبب شناسی
ویروس تب برفکی یکی از اعضای خانواده Picornaviridae از گروه ویروس RNA دار می باشد.
7 سویه از ویروس تب برفکی که شامل: ( C,O,A ) و سویه جنوب آفریقا (SAT1,SAT2,SAT3 ) و آسیا یک ، همراه با تعداد زیادی تحت تیپ شناخته شده است.
مقاومت
ویروس تب برفکی ، در محیط و مکانهای آلوده بیشتر از یک سال عفونت زایی خود را حفظ می کند. بطور مثال ، در لباس به مدت 10 تا 12 هفته ، در موها به مدت یک ماه عفونت زا باقی می ماند. همچنین در منابع مختلف مدت زمان بقای ویروس در خاک 200-26 روز ، روی مقوا ، چوب یا فلز آلوده به خون 35 روز ، روی چوب آلوده به چربی 398 روز و 48 ساعت در اتاق نگهداری حیوانات آزمایشگاهی ذکر شده است. اغلب ، ویروس در درجه حرارت انجماد به طور نامحدود بقای خود را حفظ می کند و تخریب بیشتر گونه های ویروس در درجه حرارت 56 درجه سانتی گراد به مدت 30 دقیقه روی می دهد.
ویروس در 6/7-4/7= PH منحصراٌ زنده بوده ولی قدرت تکثیر و تزاید را ندارد. اما در 5/9-6/7 =PH و درجه حرارت 4 درجه سانتی گراد بقای خود را حفظ نموده و توان بیماریزایی را دارد. اما همین ویروس در 5=PH یا 10=PH غیر فعال می گردد.
نور خورشید ویروس تب برفکی را نابود می کند و رطوبت نسبی 60% به بقای ویروس در هوا کمک می کند.
همه گیری شناسی
تب برفکی بشدت واگیردار می باشد و امکان دارد در مکانهای وسیع توسط تماس مستقیم مابین دامهای آلوده و حساس و یا توسط تماس غیر مستقیم با تولِیدات آلوده دام ( گوشت ، شیر خام ، پوست ) غذا وسایر وسایل پخش شود.
ویروس قبل از شروع علائم کلینیکی ( در گاو 5 روز ، در خوک 10 روز ) در بافتها ، مواد دفعی و ترشحات شامل : شیر ، خون ، منی ، ادرار و مدفوع وجود دارد.
ویروس در هنگام عبور خود در دستگاه گوارش پرندگان تغییری پیدا نمی کند.
خوک در تزاید ویروس نقش اساسی دارد. ( یک خوک برابر با 1000 تا 3000 گاو ویروس تب برفکی را دفع می کند ). خوکها عموماً آلودگی را از طریق غذای آلوده کسب می کنند. در صورتیکه گاوها بیشتر از طریق تنفس ذرات آلوده به ویروس ، مبتلا می شوند. قبل از شروع علائم کلینیکی حجم وسیعی از ویروس توسط دام آلوده به بیرون دفع می شود.
بیماریزایی
بیماریزایی تب برفکی با تنفس یا بلع ویروس آغاز می شود ، این ویروس ابتدا در محل حلق تزاید پیدا کرده ، سپس توسط خون به سایر نقاط و غدد لنفاوی رفته و سلولهای پوششی را آلوده می نمایدسپس تاولها نمایان شده و علائم بیماری ظاهر می شود. گاو بیشتر از 3 سال ، گوسفند 9 ماه و بز 4 ماه ناقل بیماری می باشند.
دوره کمون ، درصد ابتلا و مرگ و میر
دوره کمون در یک همه گیری در یک بخش 2 تا 21 روز است ( بطور میانگین 8-3 روز ، گاو 5-3 روز، خوک 9-4 روز ) در دامهایی که تجربه اولین برخورد با ویروس را دارند این زمان به 24 ساعت می رسد. در مناطقی که بیماری اندمیک است دوره کمون از 21 روز هم بیشتر می شود. در مناطق عاری از بیماری مثل شمال آمریکا ، 14 روز آخرین حد دوره کمون است. و استاندارد OIE نیز 14 روز می باشد. درصد ابتلا بیماری تب برفکی به 100% هم می رسد. درصد مرگ و میر دربالغ ها کم است (5%) اما در خوکهای شیرخوار و بره ها امکان دارد به 75% برسد. در این موارد مرگ همراه با ضایعات قلبی می باشد.
تشخیص
تشخیص تب برفکی بر اساس تاریخچه ، علائم کلینیکی و تستهای آزمایشگاهی می باشد.
این تستها شامل DAS ، ELISA ، سرولوژی ، جداسازی ویروس و تزریق به حیوانات آزمایشگاهی است. تستهای آزمایشگاهی جهت تشخیص تفریقی این بیماری با سایر بیماریهای مخاطی می باشد.
روش نمونه گیری
ویروس تب برفکی نسبت به شرایط اسیدی بسیار حساس می باشد. یخ خشک با تولید اسید سیتریک ویروس را از بین می برد. بنابراین جهت نمونه برداری بایستی از یخ معمولی یا ICE PACK استاندارد استفاده نمود.
نمونه های مورد نیاز عبارتنداز :
در صورت امکان ، توسط یک سرنگ استریل 2 سی سی از محتویات یک تاول پاره نشده را آسپیره کرد.
2 گرم از بافت پوششی آلوده که در 5 سی سی از بافر فسفات گلیسیرین ( 6/7=PH ) قرار داده شده باشد.
زخمهای بین سمها .
10 سی سی از سرم دامهای بیمار و دامهایی که دوره بیماری را گذرانده اند.
در صورت تلفات یا ذبح دام ، نمونه های مورد نظر از غدد لنفاوی پیش کتفی ، غدد فوق کلیوی ، کلیه ها و غدد تیروئید تهیه می شود.
بهداشت عمومی
از لحاظ بهداشت عمومی بیماری تب برفکی ، خطرناک تلقی نمی شود . این بیماری مشترک بین انسان و دام نبوده و در صورتیکه در انسان ضایعات تاول مانند در دستها و پا و دهان دیده شد عامل این بیماری یک ویروس متفاوت با ویروس تب برفکی بوده و ( Coxsackie virus A16 ) نامیده می شود.
اصول کنترل
در هنگام بروز شیوع تب برفکی ، وزیر کشاورزی کانادا سیاست کنترل بیماری تب برفکی که شامل: معدوم نمودن و کشتار همراه با واکسیناسیون یا عدم واکسیناسیون دامها را می باشد اعلام می کند. استراتژی اولیه کشور کانادا برای کنترل تب برفکی بر اساس معدوم نمودن ( حذف ) می باشد. این اقدام شامل : معدوم نمودن دامهای بیمار و همچنین کشتار دامهای سالم اما در مجاورت دامهای بیمار (دامهای مظنون ) می باشد. اما امکان دارد در شرایط خاص واکسیناسیون اضطراری نیز صورت پذیرد.
اما به هرصورت شناسایی کامل مکانهای آلوده جهت شناسایی و نابود کردن تمامی دامها و مواد آلوده و ضدعفونی کردن محیط و خودروها سریعاٌ و بدون هیچگونه تاخیری باید صورت پذیرد.
NERT گروه ملی واکنش سریع
هنگامیکه یک نمونه تب برفکی جمع آوری شده از طریق آزمایشگاه مورد تائید قرار گرفت سریعاٌ گروه ملی واکنش سریع (NERT ) فعال می شود. دفتر مرکزی این گروه در شهر اوتاوا قرار دارد و وزارتخانه خیلی فوری کانون بیماری را مشخص نموده و منطقه آلوده و همچنین منطقه مراقبت و منطقه محافظتی را جهت ریشه کنی و مبارزه با بیماری تب برفکی معین می نماید. NERT شامل یک مرکز عملیاتی میدانی (FOC ) و یک مرکز اضطراری ( EC ) می باشد.
FOC کلیه فعالیتهای مربوطه به میدان تحت نظر را انجام می دهد. EC در شهر اوتاوا قرار دارد و فعالیتهای FOC را حمایت نموده و کلیه مسائل سیاسی ، حقوقی ، ارتباطات ، تبادل نظر ، صنایع ، مسائل بین المللی ، ارتباط داخلی کشوری را بعهده دارد.
اقدامات اولیه در مناطق با خطر بالا
کنترل های اولیه
اعلام آلودگی منطقه.
در این زمان سریعاٌ بایستی مکان آلوده با مستندات قانونی مشخص و اعلام گردد. تمامی دامها ، تولیدات دامی و غذای دام و کود و خودروها و وسایل دامداری بایستی در مکان ثابت مانده و ورود و خروج به این منطقه اکیداٌ ممنوع می باشد .
کنترل حمل و نقل در مناطقی که آلوده اعلام شده اند.
نقل و انتقال نشخوارکنندگان ( گاو ، گوسفند و بز و غیره ) و خوک اکیداٌ ممنوع می باشد. سگ ها و گربه ها و سایر دامهایی که بالقوه می توانند ویروسها را منتقل کنند نیز بایستی محدودیت نقل و انتقال داشته باشند. طیور و اسبها نیز الزاماٌ در محدوده قرنطینه قرار گرفته ، اما می توانند در صورت صدور مجوز طیور را به نزدیکترین کشتارگاه واقع در همان استان هدایت کرد و اسبها را نیز به مکانی که هیچگونه دام حساس وجود نداشته باشد منتقل کرد.
کلیه خودروها و وسایلی که امکان دارد از مکانهای مشکوک و مظنون به آلودگی عبور کرده باشند بایستی کاملاٌ تمیز و ضد عفونی گردند.
اشخاصی که امکان دارد خودروی شخصی داشته باشند و از آن مکانها عبور می کنند بایستی خودروی آنها کاملاٌ تمیز و ضدعفونی شود.
این اشخاص بایستی لباس تمیز پوشیده و سایر مکانهایی که دامهای حساس در آنها وجود دارد را بازدید نکنند.
اقدامهای اولیه در محیط مکانهای آلوده
تمامی مکانها تا محدوده 5 کیلومتری از مکان آلوده به ویروس تب برفکی ، منطقه آلوده اعلام گردد.
شیر خام و سایر محصولات لبنی در مکانهای مشکوک ، بایستی قرنطینه شوند و حمل و نقل آنها ممنوع می باشد. جهت معدوم نمودن شیر بایستی ابتدا آنرا ضد عفونی کرد که می توان در 97 لیتر شیر از 3 لیتر اسید استیک یا 500 گرم اسید سیتریک در 240 لیتر شیر یا 5/1 لیتر اسید ارتوفسفریک در 500 لیتر شیر استفاده نمود . سپس این شیر ضدعفونی شده را بایستی روی زمین ریخت تا در خاک منطقه نفوذ کرده و یا می توان آنرا دفن کرد.
کنترل حمل و نقل ( در صورت اثبات وجود بیماری تب برفکی )
اصول اساسی جهت ریشه کنی یک بیماری نوظهور ( اگزوتیک ) شامل :
جلوگیری از تماس بین دامهای حساس و عامل بیماری.
توقف تولید ویروس توسط دامهای آلوده.
افزایش مقاومت دامهای حساس.
برای ریشه کنی تب برفکی می توان :
با اعلام قرنطینه و کنترل حمل و نقل از پخش عفونت جلوگیری کنیم.
حذف عامل عفونت با کشتار دامهای آلوده و دامهای در معرض عفونت.
حذف ویروس با ضد عفونی مکانها ، خودروها و وسایل و اقلام یا معدوم نمودن اقلام آلوده.
ایجاد ایمنی با واکسیناسیون در صورت نیاز.
کنترل در مکانهای آلوده
فعالیت های ریشه کنی سریعاٌ در مکانهای آلوده بایستی آغاز شود.
سگها ، گربه ها و سایر دامهایی که غیر حساس به بیماری بوده اما توانایی پخش ویروس را دارند بایستی تحت نظر بوده تا اینکه ضد عفونی مکان آلوده اتمام یابد و پس از ضد عفونی مکان ، سگ ها و گربه ها در صورت انتقال بایستی قبل از حرکت توسط محلول 2 درصد اسید استیک اسپری شود.
کلیه وسایل و خودروها در صورت انتقال از مکان آلوده بایستی بطور کامل تمیز و ضدعفونی شوند.
اقدامات اولیه در محدوده مکانهای آلوده
الف) تا شعاع 5 کیلومتری از مکان آلوده ، منطقه آلوده اعلام گردد.
ب) اطلاع رسانی به عموم و آغاز کنترل حمل و نقل دام.
ج) آگاهی به عموم از طریق:
1- اخبار ( تلویزیون ، رادیو ، روزنامه و نشریات ).
2- تماس با بخش کشاورزی هر استان ، دانشکده های دامپزشکی ، جامعه دامپزشکی شامل: دامپزشکان بخش خصوصی ، مراکز تلقیح مصنوعی ، جامعه دامداران .
3- ارتباط با صاحبان مراکز عرضه دام ، چوبداران ، باغ وحش ها و نمایشگاهها.
بخش بررسیها
1) واحد تشخیص
واحد تشخیص مسئولیت تمامی تماسهایی که در خصوص اعلام موارد مظنون به بیماری است را بعهده دارد و با توجه به توانایی کارشناسان و بدست آوردن آخرین اطلاعات از مکانهای آلوده بایستی این مکانها هرسه روز یک بار مورد بازدید قرار گیرند.
۲) گشت مراقبت
هنگامی که یک کارشناس ( بررسیها ، قرنطینه ، صدور مجوز ) مظنون به یک مکان آلوده در منطقه می شود سریعاً بایستی مقامات ارشد خود را مطلع سازد تا گروه کارشناسی تشخیص به مکان اعزام گردد. تشخیص این گروه براساس ، علائم کلینیکی و یافته های اپیدمیولوژیکی و کالبدگشایی می باشد.
پس از تایید آلودگی مکان ، سریعاً برنامه ریشه کنی براساس دستورالعملها بایستی انجام گیرد. از آنجائیکه مردم و فعالیت های روزانه آنها باعث انتقال مکانیکی ویروس تب برفکی می گردد در مکانهایی با خطر بالا بایستی کارشناسان ضمن رعایت دقیق شرایط ضدعفونی فاصله زمانی 48 ساعت مابین دوبازدید را دقیقاً رعایت نمایند. در خصوص افرادی که در تماس مستقیم با دامهای بیمار می باشند دستورالعمل ضدعفونی به قرار ذیل است:
تعویض کامل لباس.
شستشوی کامل بدن به مدت یک دقیقه با صابون و سپس آبکشی کامل حداقل به مدت 2 دقیقه.
ضدعفونی کفش و چکمه.
ایجاد مناطق کنترلی
با اعلام وزارت کشاورزی مبنی بر بروز بیماری تب برفکی سریعاٌ سه منطقه کنترلی معرفی خواهد شد.
منطقه آلوده( Infected Zone )
منطقه مراقبت ( Surveillance Zone )
منطقه محافظتی ( Buffer Zone )
برای مرزبندی این سه منطقه ذکر شده که در برنامه ریشه کنی از اصول اولیه می باشد. توجه به نکات ذیل الزامی است :
موانع طبیعی و مرزبندی سیاسی مناطق ( استان ، شهر ) .
وجود راهها ، دهکده ها ، شهرها .
شرایط آب و هوایی ( بخصوص جهت باد ).
الگوی حرکت دام ها .
گونه های درگیر بیمار ( دام اهلی ، وحوش ) .
طبیعت شیوع بیماری ( عمومی ، منطقه ای ) .
منطقه آلوده
متعاقب اعلام وزارت کشاورزی مبنی بر آلوده بودن مکانهایی به ویروس تب برفکی کلیه این مناطق تا شعاع حداقل 5 کیلومتر آلوده اعلام می گردد. حمل و نقل دام اکیداٌ در این منطقه ممنوع می باشد.
منطقه مراقبت
منطقه ای که بلافاصله دورتادور منطقه آلوده را می پوشاند را منطقه مراقبت می گویند. برای تب برفکی حد این منطقه باید حداقل 10 کیلومتر از محل آلوده باشد. بطور عمومی فاصله قابل پذیرش برای توزیع هوایی این ویروس امکان دارد تا 60 کیلومتر هم برسد که این فاصله بستگی به اپیدمیولوژی و شرایط آب و هوایی دارد. در این منطقه مجوز واکسیناسیون وجود ندارد. حمل و نقل دام ممنوع می باشد.
منطقه محافظتی
منطقه ای است که دام ها بصورت سیستمیک تحت پوشش واکسیناسیون قرار می گیرند. حمل و نقل دام در این منطقه بایستی تحت کنترل باشد.
منطقه آلوده
دامپزشکان ، ماموران تلقیح مصنوعی ، توزیع کنندگان علوفه دامی ، کارگران و تمام افرادی که در منطقه آلوده فعالیت می کنند بایستی نظارت دقیق بر روی کارشان وجود داشته باشد و آئین نامه های مربوط به بروز بیماری تب برفکی را دقیقاٌ رعایت کنند.
یک دامپزشک هنگامیکه در منطقه آلوده فعالیت می کند بایستی :
حداقل وسایل را با خود حمل کرده و داروهای مورد نیاز را در خودروی شخصی خود داشته باشد.
از داروهایی که احتیاج به تکرار تزریق دارند حداقل استفاده را نماید.
از وسایل یک بار مصرف استفاده کند و اگر امکان دارد سایر وسایل را در محوطه دامداری باقی گذاشته و از جابجایی وسایل خودداری کند.
بعلاوه کلیه کسانیکه در دامداری فعالیت دارند بایستی :
قبل از ترک محل کلیه لوازم را تمیز کرده و در مواد ضدعفونی غوطه ور سازند.
خودروی خود را خارج از محل دامداری پارک نمایند.
دائماٌ خودروی خود را بشویند.
از چکمه و لباس یک بار مصرف استفاده کنند که تهیه این لوازم بعهده صاحب دامداری می باشد.
درغیراینصورت برای هر دامداری بایستی لباس و چکمه جداگانه استفاده شود.
شایان ذکر است در منطقه آلوده کلیه اعمال انتقال جنین ، تلقیح مصنوعی و اسپرم گیری اکیداٌ ممنوع می باشد.
حمل کود بعلت اینکه کود بطور 100% آلوده به ویروس تب برفکی است اکیداٌ ممنوع می باشد. بایستی کود در محل دپو شده و توسط اسید ضدعفونی گردد.
تمام مراکز فروش دام ، نمایشگاه ها ، باغ وحشها ، حراجی های دام بایستی تعطیل گردد.
تعطیلی مکانهای خاص با دامهای موجود در آن بایستی با مدیریت ذیل انجام گیرد:
اگر دامها علائم بیماری تب برفکی را نشان می دهند بایستی حذف ( معدوم ) گردند.
اگر دامها علائم را نشان نمی دهند اما با عامل بیماری در تماس بوده اند یا بایستی معدوم گردند ( سوزاندن - دفن ) یا تحت مجوز مستقیماٌ به کشتارگاه اعزام گردند.
اگر دامها علائم بیماری را نشان نمی دهند و در معرض عامل بیماری هم نبوده اند بایستی تحت مجوز به مقصد معین انتقال یابند( به طور مثال کارخانجات صنایع تبدیلی ).شایان ذکر است بایستی 72 تا 96 ساعت قبل از حرکت هیچگونه علائمی از بیماری را نشان ندهند.
وحوش حساس در این منطقه بایستی با همکاری آژانس منطقه ای حمایت از وحوش و شکارچیان کشتار شوند.
منطقه مراقبت
با توجه به امکان انتقال ویروس توسط جریان باد ، منطقه مراقبت که دورتادور منطقه آلوده را بصورت دایره وار می پوشاند. حداقل بایستی 10 کیلومتر شعاع داشته باشد. شرایط زمان شیوع بیماری: شامل سرعت باد ، جهت باد ، رطوبت نسبی ، درجه حرارت ، نور آفتاب ، طبیعت جغرافیایی محل ، وجود واحدهای پرواربندی خوک ، شعاع این منطقه را تغییر می دهند.
بطور عمومی حمل و نقل دامهای غیر حساس در این منطقه ممنوع می باشد و تنها با صدور مجوز ، اجازه حمل داده می شود و دامهای حساس موجود در مکانهای غیر قرنطینه شده منحصراٌ اجازه حرکت به مقصدهای ذیل را دارند:
الف) کشتارگاه واقع در همان منطقه.
ب) سایر دامداریهای واقع در همان منطقه که شرایط ذیل را داشته باشند:
هیچ دامی در آن مکان علائم تب برفکی را در طی 14 روز نشان نداده باشد.
در طول 14 روز قبل دامی به دامداری اضافه نشده باشد.
در طی 14 روز تا شعاع 10 کیلومتری از دامداری علائم کلینیکی دیده نشده باشد.
دامداری مبداء و مقصد تحت قرنطینه نباشند.
رانندگان خودروهای حمل و نقل کننده، کلیه آئین نامه های حمل و نقل در زمان شیوع تب برفکی را دقیقاٌ رعایت کنند.
تمامی دامهای حساس به بیماری توسط دامپزشک معاینه شده و دامها هیچگونه علائمی را دو روز قبل از حرکت بروز ندهند.
کلیه پرسنلی که خدمات رسانی به دامها را در این منطقه بعهده دارند. از قبیل دامپزشکان ، ماموران تلقیح مصنوعی و ... بایستی کلیه دستورالعمل ها را همانند منطقه آلوده اجرا نمایند.
در این منطقه اجازه فعالیت مراکز اسپرم گیری ، تلقیح مصنوعی ، انتقال جنین تحت مجوز بلامانع می باشد.
حمل تولیدات دامی در مکانهای غیر قرنطینه شده بلامانع است. اما در مکانهای قرنطینه شده ( حساس ) حمل تولیدات دامی بخصوص کود در صورتیکه ضدعفونی گردد با صدور مجوز بلامانع است.
تمامی مراکز فروش دام ، نمایشگاها ، باغ وحشها ،حراجی دامها تعطیل می باشد.
تعطیلی مکانهای خاص با دامهای موجود در آن بایستی با مدیریت ذیل انجام گیرد:
اگر دامها علائم بیماری تب برفکی را نشان می دهند بایستی حذف ( معدوم ) گردند.
2) اگر دامها علائم را نشان نمی دهند اما با عامل بیماری در تماس بوده اند یا بایستی معدوم گردند ( سوزاندن - دفن ) یا تحت مجوز مستقیماٌ به کشتارگاه اعزام گردند.
3) اگر دامها علائم بیماری را نشان نمی دهند و در معرض عامل بیماری هم نبوده اند بایستی تحت مجوز به مقصد معین انتقال یابند( به طور مثال کارخانجات صنایع تبدیلی ).شایان ذکر است بایستی 72 تا 96 ساعت قبل از حرکت هیچگونه علائمی از بیماری را نشان ندهند.
جمعیت وحوش حساس در منطقه مراقبت با همکاری آژانس منطقه ای حمایت از حیوانات و شکارچیان بایستی کاهش یابد.
منطقه محافظتی
این منطقه منحصراٌ در صورتیکه اجازه واکسیناسیون صادر شود ایجاد می گردد. شرایط ایجاد این منطقه مانند شرایط ایجاد منطقه مراقبت می باشد. و این منطقه. از آخرین حد منطقه مراقبت تا آخرین حد منطقه آلوده می تواند گسترش یابد. ورود دام به منطقه واکسیناسیون یا خروج بدون مجوز ممنوع می باشد.
به محض شروع واکسیناسیون ، مکانها قرنطینه اعلام می گردند و شرایط صدور مجوز به شرح ذیل می باشد:
هیچگونه دامی در دامداری علائم کلینیکی تب برفکی طی 21 روز نشان نداده باشند.
در طی 21 روز قبل دامی به دامداری اضافه نشده باشد.
در طی 21 روز و تا شعاع 10 کیلومتر از دامداری علائم تب برفکی دیده نشده باشد.
دام واکسینه شده منحصراٌ به دامداریی منتقل شود که در آن مکان نیز واکسیناسیون انجام گرفته باشد.
کلیه رانندگان خودروهای حمل دام دستورالعملهای اجرایی تب برفکی را رعایت کنند.
باید توجه داشت دامهای واکسینه شده می توانند با مجوز در محدوده محافظتی حرکت کنند. اما در صورتیکه این منطقه را بخواهند ترک کنند بایستی به کشتارگاه اعزام شوند.
کلیه تولیدات دامهای واکسینه شده نیز امکان دارد ناقل ویروس تب برفکی باشند به همین لحاظ پس از ضدعفونی لازم اجازه توزیع دارند.
در مورد اشخاص و خودروها نیز بایستی دستورالعمل منطقه مراقبت اجرا شود.
بایستی بخاطر داشت ، مکانهایی که در آنجا واکسیناسیون صورت پذیرفته است احتمال حضور ویروس تب برفکی بیشتر از مکانهایی است که تحت پوشش واکسن قرار نگرفته اند بنابراین باید بازدید از مکانهای واکسینه شده بعد از مکانهای غیر واکسینه انجام گیرد و نیزجمع آوری شیر از مکانهای واکسینه شده در آخر روز صورت پذیرد.
سیستم مراقبت در هنگام شیوع بیماری در منطقه آلوده
تمام مکانهای موجود با دامهای حساس بایستی هر سه روز مرتباٌ تحت بررسی قرار گیرند و موارد وقوع بیماری که تلفنی اطلاع داده می شود سریعاٌ تحت نظر قرار گرفته و تا آنجائیکه امکان دارد از تماس مستقیم بعلت پخش ویروس ممانعت بعمل آید . تمامی تلاشها بایستی جهت آموزش افراد در خصوص تشخیص علائم کلینیکی و گزارش موارد بیماری باشد و سیستم مراقبت تا اعلام پاک شدن منطقه توسط بایستی برقرار باشد. همچنین در این منطقه سیستم مراقبت شامل : آزمایشهای کلینیکی و سرولوژی برروی جمعیت باقیمانده حساس می باشد. در صورت وجود وحوش انجام آزمایش در این جمعیت نیز الزامی است.
در منطقه مراقبت
در این منطقه سیستم مراقبت شامل تحت نظر داشتن و برپایی قرنطینه و بررسی مراکز پرورش خوک همانند منطقه آلوده می باشد. درخواست حمل و نقل دام در این مکان بایستی با اجازه و تحت نظارت دامپزشکان باشد. هرگونه موارد گزارش توسط اشخاص بایستی توسط افرادی بررسی شود که در منطقه آلوده فعالیت نمی کنند.
در منطقه محافظتی
اعضای گروه واکسیناسیون قبل از انجام عملیات بایستی تمامی دامها را از لحاظ کلینیکی بازرسی کنند و در صورت مشاهده مورد بیماری سریعاٌ مراتب را تلفنی اطلاع داده و کارشناسان مربوطه که در منطقه آلوده فعالیت نمی کنند از منطقه بازدید بعمل آورند.
در منطقه عاری از تب برفکی
در این منطقه دقت بسیار خاص توسط کارشناسان اعمال می شود و از دامها نمونه های سرمی جهت تشخیص در آزمایشگاههای دامپزشکی تهیه می گردد همچنین بررسی سرولوژیکی از دامهای کشتاری در کشتارگاههای مجاور مناطق کنترلی نیز صورت می پذیرد.
واکسیناسیون
در هنگام بروز تب برفکی در کانادا بهترین سیاست جهت ریشه کنی بیماری روش حذف کامل یا معدوم نمودن دامها می باشد. اما بهر جهت امکان دارد روش حذف کامل به تنهایی جهت کنترل ویروس در مناطق پرتراکم کافی نبوده لذا واکسیناسیون نیز پیشنهاد می گردد.
کشور کانادا یکی از اعضای بانک ویروس تب برفکی آمریکای شمالی ( NAFMDVB ) می باشد و اجازه استفاده از واکسن تب برفکی در شرایط اضطراری به قرار ذیل است:
1- شیوع بیماری در مکانهایی با تراکم بالای دام حساس و منابع کم مالی جهت کشتار و حذف دام و همچنین خطر بالای انتقال ویروس از طریق هوا در مراکز پرواربندی خوک.
2- توانایی دسترسی داشتن به واکسن با قدرت ایمنی زایی بالا.
3- آسایش خاطر عموم مردم بعلت نگرانی ناشی از حذف وسیع و زیاد دام .
4- کاهش دامهای مبتلا به بیماری تب برفکی از طریق واکسیناسیون.
در نظر داشتن شرایط منطقه در انجام واکسیناسیون
انجام واکسیناسیون با در نظر گرفتن شرایط منطقه می باشد. امکان دارد هزینه های اقتصادی از قبیل پرداخت غرامت و هزینه های کنترل بیماری بیشتر از هزینه واکسیناسیون باشد.
نظر انجمن ملی دامداران و سایر مراکز مهم دامپروری در این خصوص مطرح می باشد. لیست ذیل بطور خلاصه فاکتورهای موثر در واکسیناسیون را مشخص می نماید.
طبیعت دامداریها بطور مثال وجود مکانهایی با خطر بالا مانند پرواربندیها.
تعداد دامداریهای آلوده اولیه و در معرض خطر.
گونه های درگیر و تراکم آنها مانند پرواربندی خوک ها .
تخمین حوزه و طول مدت شیوع تب برفکی.
صنایع دامی و مدیریت در مکانهای مبتلا ( فرهنگ جغرافیایی ).
فصول ، آب و هوا و موانع فیزیکی طبیعی ( جغرافیایی محل ).
منابع فیزیکی قابل دسترس جهت حذف کامل دام ( صنایع ).
منابع انسانی قابل دسترس جهت حذف کامل دام یا واکسیناسیون .
نقطه نظر و آرای عموم مردم بطور مثال انجمن حمایت از حیوانات .
10) فاکتورهای اختصاصی از قبیل ضررهای اقتصادی ناشی از دست دادن بازارهای صادراتی بخاطر برنامه ریشه کنی.
11) خصوصیات واکسن و کونه های ایجاد کننده بیماری.
12) پذیرش بین المللی در خصوص واکسیناسیون منطقه ای.
13) توانایی تکنیکی و پذیرش جهانی در خصوص تستهای آزمایشگاهی برای تشخیص تفریقی مابین دامهای واکسینه شده و دامهایی که بطور طبیعی آلوده شده اند.
کلید تصمیم گیری برای انجام واکسیناسیون وابسته به توانایی پیشگویی سرعت پخش و سرعت تماس مابین دامهای حساس است.
اگر برنامه واکسیناسیون بعنوان یک برنامه کنترل در دستور اجرا باشد باید توجه داشت که این عمل منحصراٌ در منطقه محافظتی صورت پذیرد.
به محض اعلام شیوع تب برفکی در کانادا رئیس سازمان دامپزشکی کشور ( CVO ) درخواست تهیه واکسن را از NAFMDVB می کند. در صورتیکه سویه موجود در واکسن و عامل بروز بیماری یکسان نباشد ، دستور ساخت واکسن جدید داده می شود که این مورد حداقل 5-4 هفته زمان می برد.
با توجه به اینکه در کشور کانادا از لحاظ زبان دو قسمتی بوده بایستی برچسب های واکسن به دو زبان انگلیسی و فرانسوی باشد.
اصول واکسیناسیون
واکسیناسیون اضطراری در منطقه محافظتی با توجه به موارد ذیل است:
1) واکسیناسیون حلقوی .
2) واکسیناسیون مراکز پرخطر بعنوان مثال مراکز پرواربندی بزرگ دام ها و بخصوص خوک ها که بالقوه تولیدکننده قوی ویروس از طریق هوا می باشند.
3) حفاظت از ژن های موجود در مراکز تلقیح مصنوعی و انتقال جنین توسط واکسیناسیون.
واکسیناسیون حلقوی
روش واکسیناسیون حلقوی جهت کنترل تب برفکی بکار برده می شود، بطور عموم این حلقه از 5 تا 10 کیلومتر شعاع دارد و واکسیناسیون از سمت خارج به سمت داخل انجام می گیرد. این منطقه تحت پوشش حتی المقدور بایستی کوچک باشد و با توجه به جغرافیا و شرایط آب و هوائی این حلقه ها نمی توانند منحصراٌ دوایری هم مرکز باشند. اما باید توجه داشت که اصل ، تشکیل یک دیوار محافظتی مابین منطقه بیمار و جمعیت دامی حساس است.
شناسایی دامهای واکسینه شده
براساس دستورالعمل OIE کلیه دامهای واکسینه شده بایستی مشخص و معین گردند و جابجایی وفروش این دامها بایستی با صدور مجوز باشد. بنابراین در گوش چپ این دامها از اتیکت هایی استفاده می شود که در قسمت بیرونی گوش از اعداد استفاده شده و در قسمت داخلی گوش حروف H of A FMD Vaccine نوشته شده است.
ثبت مشخصات دامهای واکسینه
بایستی مشخصات دام واکسینه دقیقاٌ ثبت شود. در برنامه شناسایی گاوان کانادا ( CCIP ) تمامی اطلاعات پایه در خصوص دامدار و دام ثبت می گردد. این اطلاعات شامل :
(1نام دامدار .
(2آدرس .
(3موقعیت جغرافیایی ( براساس سیستم GIS ).
(4شماره تلفن و پست الکترونیکی .
(5تاریخ واکسیناسیون .
(6نام اعضاء گروه واکسیناسیون.
(7شماره سریال واکسن و تاریخ انقضاء.
(8هرگونه گواهی حمل ( با معرفی مبداء و مقصد ) .
(9خصوصیات دام ( گونه ، جنس ، سن و رنگ ).
10) شماره اتیکت گوش مربوط به واکسیناسیون تب برفکی .
عملیات ریشه کنی
به محض تصمیم بر حذف جمعیت ارزیابی بایستی صورت پذیرفته و سریعاٌ دستور حذف دام ها را صادر کرد.
لاشه های دامها ، تولیدات دامی ، کود ، وسایل غذاخوری و سایر تجهیزات که قابل ضدعفونی نیستند بایستی در همان مکان مدفون یا سوزانده شوند. البته روش دفن بیشتر توصیه می شود. روش دوم برای معدوم کردن استفاده از آتش است و باید توجه داشت که در صورت وجود حجم زیادی از شیر در ابتدا آن را ضد عفونی کرده و سپس در یک گودال عمیق دفن نمود.
کلیه کامیونهایی که لاشه های دامها را جهت معدوم کردن حمل می نمایند بایستی کاملاً قابل ضدعفونی و سرپوشیده باشند. کلیه لاشه ها را قبل از بارگیری بایستی ضدعفونی کرد. و اگر زمان معدوم نمودن طولانی شود بایستی علاوه بر ضدعفونی لاشه ، پا و سر و نقاطی از لاشه که دچار ضایعه شده اند را در کیسه ای قرار داد.
در خصوص کود بایستی کودها را حداقل در فاصله 100 متری از دامداری دپو کرد. سپس سطح کود را با مواد ضدعفونی اسپری نمود و روی کود را با پلاستیک ضخیم پوشاند. سپس این کود بایستی 6-3 ماه در محل باقی بماند.
کنترل ناقلین
بندپایان ( حشرات ، کنه و جرب ها ) ، جوندگان و پرندگان بالقوه ناقلین مکانیکی در انتقال ویروس تب برفکی می باشندو به محض تشخیص بیماری سریعاٌ بایستی نسبت به کنترل این ناقلین اقدام کرد.
شرایط اعلام پاک شدن منطقه
مکانها بایستی به مدت 30 روز خالی مانده باشند . پس از تائید پاکیزگی و ضدعفونی و حذف ویروس بعد از 30 روز چند گونه آزمایشی انتخاب می شوند و به شرح ذیل اقدام می گردد.
انتخاب حداقل 4-2 راس خوک .
دامهای آزمایشی بایستی از بستر غذا بخورند( در مناطق با خطر بالا ) و هر سه روز تحت نظر کارشناسان بازدید شوند.
این دامها به مدت 30 روز تحت نظر بوده سپس آزمایش سرمی بعمل می آید.
اگر پاسخ آزمایشها منفی باشد پس از 60 روز منطقه به عنوان پاک تلقی می گردد.
پایان واکسیناسیون
واکسیناسیون هنگامی متوقف می شود که :
کنترل دقیق حمل و نقل در منطقه تحت کنترل اجرا شود یا هیچگونه از مورد جدید بیماری با توجه به حداکثر دوره کمون 14 روزه در منطقه آلوده مشاهده نشود یا تمامی مکانهای آلوده در منطقه محافظتی تحت پوشش واکسن قرار گرفته باشند.
استاندارد OIE جهت پاک اعلام کردن یک منطقه پس از شیوع تب برفکی به شرح ذیل می باشد:
پس از شیوع بیماری ، استاندارد OIE جهت پاک اعلام کردن کشور کانادا به دو صورت می باشد.
حالت اول : اعلام منطقه عاری از تب برفکی بدون واکسیناسیون
الف ) 3 ماه بعد از حذف آخرین مورد دام بیمار و با توجه به اینکه آزمایشهای سرولوژیکی مراقبت انجام گرفته است .
ب) 3 ماه بعد از کشتار آخرین مورد دامی که تحت پوشش واکسن قرار گرفته بود و همچنین روش حذف ، مراقبت سرولوژیکی و واکسیناسیون اضطراری انجام شده باشد.
حالت دوم : اگر شیوع تب برفکی بحدی بود که نمی توان تمامی دامهای واکسینه شده را کشتار کرد. در این حالت اعلام منطقه عاری از تب برفکی با واکسیناسیون نامیده می شود. که این حالت شامل :
الف) 12 ماه بعد از مشاهده آخرین مورد بیماری که حذف کامل شده باشد.
ب) 2 سال بعد از مشاهده آخرین مورد بیماری بدون اعمال روش حذف کامل .
شایان ذکر است وجود سیستم مراقبت جهت بررسی موارد فوق الزامی می باشد.
بهر صورت کانادا برای بدست آوردن عنوان وضعیت کشور عاری از تب برفکی بدون استفاده از واکسیناسیون ، بایستی موارد ذیل را انجام دهد:
بایگانی کامل از کلیه گزارشهای سریع و منظم وقوع بیماریهای دامی در سطح کشور.
اعلام OIE مبنی بر اینکه هیچگونه شیوع بیماری تب برفکی و انجام واکسیناسیون طی 12 ماه گذشته صورت نگرفته باشد. همچنین با مدارک مستند وجود سیستم فعال ملی مراقبت اثبات و کلیه دستورالعمل های لازم در خصوص پیشگیری و کنترل تب برفکی در سطح کشور اجرا می گردد.
پس از انجام آخرین واکسیناسیون ، به هیچ عنوان دام جدید واکسینه شده با واکسن تب برفکی وارد کشور نشده باشد.
ترجمه و تلخیص :
دکتر امیدرضا امرآبادی
توئیتر
فیس بوک
لینکدینمحصولات مرتبط
جدیدترین نوشته ها
پیت ماس و کاربردهای آن
دسته بندی:
تغذیه گیاه
انواع بذر خیار و نحوه‌ی کاشت آن
دسته بندی:
زراعت
راهنمای کامل خرید علف زن
دسته بندی:
مکانیزاسیون
انواع بذر گوجه فرنگی و نحوه کاشت آن
دسته بندی:
زراعت
ادوات کشاورزی مخصوص کاشت
دسته بندی:
مکانیزاسیون
آشنایی با نحوه کاشتن انواع بذر گل
دسته بندی:
متفرقه
بهترین نوع نایلون گلخانه
دسته بندی:
گلخانه
هر آنچه که باید در مورد بذر پیاز بدانیم
دسته بندی:
زراعت
کامل‌ترین اطلاعات در مورد کوکوپیت
دسته بندی:
باغبانی
