مزایای تلقیح مصنوعی در گاوهای شیری

تلقیح مصنوعی برای پرورش دهندگان گاو شیری مزایای بسیاری دارد اما مشکلات مربوط به تشخیص فحلی، کاربرد آن را در گاوهای گوشتی محدود می‌کند.

---

مزایای تلقیح مصنوعی در گاوهای شیری
تلقیح مصنوعی برای پرورش دهندگان گاو شیری مزایای بسیاری دارد اما مشکلات مربوط به تشخیص فحلی، کاربرد آن را در گاوهای گوشتی محدود می‌کند.
برخی از مزایای تلقیح مصنوعی نسبت به جفتگیری گاو نر در زیر توضیح داده شده:
1- بهره ژنتیکی:
بهره ژنتیکی را می‌توان مزیت اصلی تلقیح مصنوعی دانست که همراه با کنترل بیماریها، یکی از مهمترین علتهای گسترش تلقیح مصنوعی به شمار می‌رود. با استفاده از این تکنیک می‌توان ژنهای برتر را در سطح گسترده‌ای در جمعیت گاوها منتشر کرد. هر گاودار می‌تواند از ژنهای گاوهای نری استفاده کند که به دنبال ارزیابی از یک جمعیت بزرگ برگزیده شده است. بنابرین، هزینه‌های چنین برنامه‌های ارزیابی و گزینش که برای یک دامدار بسیار گران تمام می‌شود بین استفاده کنندگان خدمات تلقیح مصنوعی تقسیم خواهد شد.
2- صرفه جویی:
حتی در شرایطی که گاودار با استفاده از گاوهای نر برتر موجود توجهی به پتانسیل بهره ژنتیکی نداشته باشد ممکن است این نکته را دریابد که مزایای اقتصادی، استفاده از خدمات تلقیح مصنوعی را برای او با ارزش سازد
ممکن است خرید و نگهداری گاو نر گران تمام شود و از سویی گاو نر خریداری شده رضایتبخش نباشد. از سویی دیگر ناباروری و کم‌باروری گاو نر نیز ممکن است وجود داشته باشد. گاودار ناچار است هزینه‌ای را صرف خریداری و نگهداری گاو نر بپردازد اما با انجام تلقیح مصنوعی می‌تواند این هزینه‌ها را در گاوهای ماده خود صرف کند.
3- کنترل بیماری‌ها:
بیماری‌های دستگاه تناسلی نه تنها باعث ناباروری و کم‌باروری می‌شوند، بلکه جفتگیری گاو نر با گاو ماده سبب آلودگی ماده گاوها نیز می‌شود. برای نمونه تریکوموناز و کامپیلوباکتریوز از بیماریهایی هستند که از این راه گسترش می‌یابند.
بیماری بروسلوز اگرچه یک بیماری تناسلی نیست اما به دلیل تماس جنسی گاو نر با گاو ماده منتشر می‌شود. در انگلستان با استفاده از تلقیح مصنوعی بیماری تریکوموناز کنترل شده‌است.
در صورتی که گاو نر به صورت اشتراکی استفاده شود و یا از دیگر گاودارها اجاره شود خطر گسترش بیماریها افزایش می‌یابد که با تلقیح مصنوعی می‌توان این بیماریها را کنترل کرد.
4- ایمنی:
برخی عقیده دارند که جنبه‌های ایمنی تلقیح مصنوعی یکی از دلایل ایجاد خدمات تلقیح مصنوعی است. هر گاو نر می‌تواند خطرناک باشد اما از این نظر بین نژادهای مختلف تفاوتهایی دیده می‌شود. برای نمونه احتمال حمله از سوی یک گاو نر هرفورد به مراتب کمتر از یک گاو نر نژاد فریژن یا هلشتاین است. صرفنظر از ظاهر آرام یک گاو نر احتمال بروز حمله از سوی آن همواره وجود دارد.
5- انعطاف پذیری:
یک گاودار شاید مایل نباشد که همه گوساله‌هایش از یک گاوهای نر با ویژگی‌های مشابه، یا حتی از یک نژاد بوجود آیند. گاهی گاودار مایل است که بهترین تولید را داشته باشد و با استفاده از گاوهای نر مرغوب اشکالات گاوهای ماده خود را در گوساله‌های بعدی برطرف سازد. روشن است گاودار نمی‌تواند برای رفع نیازهای احتمالی خود تعداد کافی گاو نر نگهداری کند وبه همین دلیل برای حل مشکلات خود می‌تواند از تلقیح مصنوعی استفاده کند.
نتیجه گیری:
بی گمان تلقیح مصنوعی موفق‌ترین و پر استفاده‌ترین تکنیکی است که از پژوهشهای کاربردی در فیزیولوژی تولید مثل نتیجه شده است.
در بریتانیا بروسلوز که زمانی از مهمترین علت سقط جنین بود تقریبا ریشه کن شده است و نخستین سازمان تجارتی تلقیح مصنوعی گاو در دهه‌ی 1940 آغاز به کار کرد.
در حالی که تلقیح مصنوعی کمک به بهتر کردن نژادها بود اما در کنترل بیماریهای بویژه Campylobacter fetus و Trichomonas fetus نیز نقش مهمی داشته است.
بطور کلی با تلقیح مصنوعی می‌توان موارد زیر را داشت:
• اصلاح ژنتیکی دام
• صرفه جویی (نداشتن هزینه گاو نر)
• جلوگیری از بیماریها مخصوصا بیماریهاس تناسلی
• ایمنی و اطمینان بالا
برگرفته از کتاب محمد جواد ضمیری