واکسیناسیون در دامهای بزرگ

دامهایی که از مادر ایمن واکسن خورده بدنیا می آیند عیار پادتن حاصل از ایمنی مادری تا 3 ماه در بدنش باقی می ماند.

---

واکسیناسیون در دامهای بزرگ
واکسن کشته بر علیه بیماری تب برفکی
این واکسن توسط انستیتوی مرکزی دامپزشکی در شهر لیسناد هلند طراحی و تولید می شود. اساس کار ویروسهای تب برفکی تولید شده در سوسپانسیون کشت سلولی سلول BH است. ویروس ها توسط اتیل آمین مضاعف غیر فعال شده، تغلیظ گشته و در یک سیستم بسته توسط پروپیلن گلیکول رسوب داده می شوند. متعاقبا آنتی ژن ها شامل 146 ذره در محیط بالای ازت مایع نگهداری می شوند تا برای تولید نهایی و فرموله کردن بصورت بصورت واکسن امولسیون دوبل روغنی یا واکسن حامل آلومینیوم هیدروکساید / ساپونین مصرف شوند. در تمامی مراحل تولید GMP حاکم بوده و واکسن مطابق با اصول فارماکوپه اروپا در رابطه با ایمنی، قابلیت و استریل بودن تولید می شود. واکسن ها می توانند بصورت مونووالان یا مولتی والان و شامل پادتن های A, O, C, Asia1, SAT 1, SAT 2, SAT 3 باشند.
قدرت پادتن واکسن توسط تست PD50 اندازه گیری می شود که شامل درگیر کردن سه گروه دام هدف در سه دوز مختلف(1، 4/1، 16/1 دوز) است. مطابق با فارماکوپه اروپا اروپا هر دوز واکسن باید حاوی حداقل 3PD50 باشد. حداقل استاندارد مورد قبول برای دسی واک تب برفکی 6PD50 در هر دوز است. این مقدار مطابق با توصیه جدید اروپای متحد جهت حصول به محافظت کامل حتی در شرایط آندومیک بیماری است.
واکسن های DECI-VAC FMD-DOE:
این واکسن در امولسیون دوبل فرموله شده اند که شامل امولسیفیکاسیون اولیه(آنتی ژن رقیق شده با آب در روغن مصرفی سبک) و بدنبال آن امولسیفیکاسیون ثانویه (امولسیون اولیه برابر حجمی دوباره در آب امولسیون می شود) است. این امولسیون آب/روغن/آب دارای سیلان پایین بوده و به آسانی قابل تزریق است. اگر جداشدگی در امولسیون روغن رخ داد به آسانی می توان با تکان دادن، یکنواختی مجدد واکسن را فراهم ساخت.
مزایای DOE بشرح ذیل است
- سیلان زیاد
- ایمنیت طولانی با تیتر سرمی بالا
- اثرات جنبی قابل اغماض در محل تزریق
- مناسب برای تمام گونه های دامی
میزان تزریق: 2 میلی لیتر
واکسن DECI-VAC FMD-AlSA:
این واکسن ها با آلومینیوم هیدروکساید و ساپونین بعنوان حامل فرموله شده اند واکسینه های ALSA مدت های مدیدی است که در سرتاسر دنیا استفاده می شوند.
میزان تزریق: 2 میلی لیتر
تعاریف: واکسن های منووالان یا مولتی والان برای ایجاد ایمنی فعال در گاو، گاومیش، گوسفند و بز استفاده می شود. واکسن های بطور معمول جهت واکسیناسیون عادی در مناطق آندمیک بکار می روند اما در موارد اضطراری نیز مورد مصرف دارند. باید توجه داشت امکان ایجاد تداخل بین پادتن های مادری و پاسخ ایمنی وجود دارد. اگر ایمنی مادری وجود دارد دامهای بزرگ را باید از چهار ماهگی و دامهای کوچکی را از دو ماهگی واکسینه کرد.
برنامه واکسیناسیون:
گاو، گاومیش: دامهای جوان بدون داشتن پادتن های مادری، واکسیناسیون اولیه از دو هفتگی به بعد و تکرار واکسیناسیون هر 6 ماه یکبار
دامهای جوان با داشتن پادتن های مادری، واکسیناسیون اولیه از چهار هفتگی به بعد و تکرار واکسیناسیون هر 6 ماه یکبار
دامهای مسن هر 6 ماه یکبار
گوسفند، بز: دامهای جوان بدون داشتن پادتن های مادری، واکسیناسیون اولیه از دو هفتگی به بعد و تکرار واکسیناسیون هر 6 ماه یکبار
دامهای جوان با داشتن پادتن های مادری، واکسیناسیون اولیه از دو هفتگی به بعد و تکرار واکسیناسیون هر 6 ماه یک بار.
دامهای مسن هر 6 ماه یکبار
مقدار و طریقه مصرف:
واکسن های DOE: گاو و گوساله و گاومیش – دو میلی لیتر زیر جلدی یا داخل عضلانی گوسفند و بز – یک میلی لیتر زیر جلدی یا داخل عضلانی
واکسن های ALSA: گاو و گوساله و گاومیش – دو میلی لیتر زیر جلدی یا داخل عضلانی گوسفند و بز – یک میلی لیتر زیر جلدی یا داخل عضلانی
شرح و دوام ایمنی: برای هر دو واکسن فرمول DEO و ALSA، ایمنی طی ده روز ایجاد شده و حداقل 6 ماه دوام خواهد داشت.
واکسن تب برفکی سه تائی ( ضد تیپ های O,A,ASIA1):
این واکسن از کشت روی ویروس روی سلول با در نظر گرفتن شرایط لازمه تهیه و روی ژل دالومینیوم جذب گردیده است. این واکن از سه تیپ ویروس تب برفکی O,A,ASIA 1 تهیه شده است.
طریقه استعمال: قبل از مصرف شیشه را محکم تکان دهید
محل تزریق: تزریق باید منحصرا زیر جلدی و در محل های تعیین شده زیر انجام گیرد.
گاو: ناحیه غبغب یا دو طرف گردن
گوسفند و بز: یکی از دو طرف گردن
دامهایی که از مادر ایمن واکسن خورده بدنیا می آیند عیار پادتن حاصل از ایمنی مادری تا 3 ماه در بدن دام باقی می ماند و نیاز به تزریق واکسن تا قبل از 3 ماهگی نیست ولی در صورتیکه مادر، ایمن نباشد یا دام نوزاد آغوز دریافت نکرده باشد باید در 1 ماهگی واکسن دریافت کند.
در دامهاییکه برای اولین بار واکسن تب برفکی تزریق می شوند تجدید واکسیناسیون بعد از 4 هفته ضروری است و واکسن باید به دامهای سالم و غیر آلوده تزریق شده و هر 6 ماه یک بار تجدید گردد.
طرز نگهداری: واکسن باید تا موقع تزریق در حرارت +4 درجه سانتی گراد حفظ شود.
واکنشهای بعد از تزریق : پس از تزریق واکسن ورمی در محل مایع کوبی ایجاد می شود که به فاصله چند روز جذب می گردد و برآمدگی کوچک و سفت و سختی برای مدت نسبتا طولانی باقی می ماند در صورتی که سوزن استریل و محل تزریق ضد عفونی شود هرگز دمل چرکی دیده نخواهد شد.
مقدار تزریق:
گاو نژاد خارجی و دو رگه: 5 سانتی متر مکعب
گاو ایرانی: 5/2 سانتی متر مکعب
گوسفند و بز: 1 سانتی متر مکعب
(واکسن ضد اسهال گوساله ها) Kolibin-Re  :
Rotavirus + Corona virus + E. Coli
این واکسن از ویروس های بی اثر شده Corona virusو Rotavirus و نیز از سلی سویه E. Coli بیماری زای غیر فعال (SEROTYPES 08:K35/09:K99-0101:K35/K99) تهیه گردیده که با تزریق به گاوهای آبستن، پادتن لازم در آغوز آنها بوجود آمده و این آغوز، گوساله های شیرخوار را در برابر اسهال کشنده روزهای اول تولد محافظت می نماید.
قابل ذکر است که نتایج بدست امده از تحقیقات انجام شده در موسسه تحقیقات دامی در Compton در انگلستان نشان می دهد که از میان عوامل بیماریزای فوق (Rotavirus و Corona virus, E Coli) نقش عمده بر عهده روتاویروس بوده و کروناویروس در مرحله دوم اهمیت و عامل اسهال های آبکی چند روز اول تولد گوساله ها عمدتا E. Coli می باشد.
دستور مصرف: مقدار 5cc از این واکسن به صورت زیر جلدی در فاصله زمانی 28 ال 60 روز مانده به زایمان به گاوهای آبستن تزریق می شود(البته بهتر است که به کلیه گاوهای آبستن واجد شرایط زمانی فوق که در گله موجود است تزریق شود). در گله هایی که آلودگی خیلی شدید است توصیه گردیده است تا دو تزریق به فاصله 28 روز (یکی در فاصله 5-6 هفته مانده به زایمان و دیگری 2-3 هفته مانده به زایمان) تزریق شود.
نحوه اثر: پس از تزریق، بالترین سطح آنتی بادی در خون و شیر گاوهای واکسینه شده 28 تا دو ماه بعد از تزریق بوجود می آید و این آنتی بادی که از طریق آغوز به گوساله های نوزاد خورانده می شود آنها را در روزهای اول زندگی به خصوص یک هفته اول در مقابل عوامل بیماری زا مهلک فوق محافظت می نماید. بر اساس یک تحقیق علمی توصیه شده است به منظور حفظ کامل گوساله ها در مقابل اسهال ترتیبی داده شود تا گوساله ها به مدت دو هفته اول زندگی از آغوز گاوهای واکسینه شده استفاده کنند؛ مگر اینکه دامدار متوجه شود که تغذیه آغوز در هفته اول کافی می باشد.
شرایط نگهداری: در محیط خشک و خنک و در درجه حرارت 2-8 درجه سانتی گراد نگهداری شود.
واکسن تیلریوز گوسفندی:
ترکیب و توضیح: واکسن تیلریوز گوسفندی محتوی ماکروشیزونت Theileria Lestoquardi کشت شده در سلول و تخفیف حدت داده شده می باشد. واکسن تغلیظ شده و در ازت مایع به حالت انجماد در می آید. واکسن غلیظ شده و منجمد دارای 9% گلیسیرول به عنوان Cryoprotective است. پس از ذوب و رقیق شدن، هر دز واکسن محتوی 105 تا 2×105 ماکروشیزونت معلق در محلول نمک فیزیولوژیک می باشد.
موارد مصرف: جهت ایمن سازی فعال علیه تیلیوز ناشی از T. Lestoquardi در گوسفندان.
دز و نحوه مصرف: توجه داشته باشید که همیشه جابجا کردن موادی که در ظرفهای شیشه ای و درون ازت مایع نگهداری می شوند باید در نهایت دقت و با استفاده از لباس و تجهیزات محافظ صورت گیرد. پس از خارج کردن شیشه از ازت مایع چند دقیقه آن را در قسمت بخار ازت نگه دارید، سپس از ظرف خارج کنید. پس از خارج کردن از ظرف ازت مایع، ویال واکسن را در ظرف آب ولرم (37 درجه) قرار دهید و صبر کنید تا واکسن ذوب شود. نیم ساعت پس از ذوب شدن کامل واکسن، با استفاده از یک سرنگ و سوزن استریل به هر شیشه مقدار 10 میلی لیتر محلول رقیق کننده بیفزایید. ویال را به آرامی و با ملایمت تکان داده تا محتویات آن به حالت یکنواختی درآید. اجازه دهید واکسن مدت نیم ساعت در شرایط و دمای اطاق باقی بماند سپس واکسن را به نسبت 1:50 در محلول رقیق کننده رقیق کنید(با استفاده از سرنگ استریل واکسن کنسانتره را به مقدار 5 میلی لیتر درون هر شیشه محتوی 250 میلی لیتر محلول رقیق کننده تزریق نمایید). واکسن رقیق و آماده شده را می توان به مدت 48 ساعت در دمای +4 الی +8 درجه سانتی گراد نگهداری کرد. این واکسن را می توان در شرایط جوی نرمال به شرط آنکه در معرض تابش مستقیم آفتاب یا نزدیک کانون مولد حرارت نباشد به محل واکسیناسیون حمل و ظرف مدت 12 ساعت به مصرف رساند. هر دز واکسن، یک میلی لیتر، بدون توجه به سن گوسفند باید از طریق زیر جلدی تزریق شود.
موارد منع مصرف: ندارد
شرایط نگهداری: واکسن باید در ازت مایع نگهداری شود.
واکسن تیلریوز گاوی:
ترکیب و توضیح: واکسن زنده تیلریوز گاوی از کشت معلق سلول های لنفوئیدی که حاوی شیزونت سویه های تخفیف حدت یافته Theileria annulata می باشد تهیه و در سرمای هفتاد درجه سانتی گراد زیر صفر منجمد شده است و تا موقع مصرف در همین دما نگهداری می شود.
موارد مصرف: جهت ایمن سازی فعال علیه تیلریوز ناشی از Theileria annulata در گاوهای نر و گاوهای شیری، تلیسه ها و گوساله های بالاتر از دو ماه.
دز و نحوه مصرف: دز تزریقی برای هر راس حیوان یک میلی لیتر در نظر گرفته شده است. در موقع مصرف باید شیشه مایه را در ظرف محتوی آب 37 درجه سانتی گراد قرار داده تا محتویات آن ذوب شود و پس از تکان دادن با سرنگ کشیده و بلافاصله تزریق نمود. نوع تزریق زیر جلدی است و محل تزریق در ناحیه گردن نزدیک به غده لنفاوی پیش کتفی می باشد
موارد منع مصرف: به گاوهای آبستن بیش از چهار ماه، حیوانات تب دار و گوساله های کمتر از سن دو ماهگی مایه تیلیوز تزریق نشود. به گاوهایی که وضع حمل کرده اند تا ده روز پس از زایمان واکسن تزریق نگردد. در فصول وفور کنه های ناقل بیماری، بهتر است مایه تیلریوز تزریق نشود.
شرایط نگهداری: واکسن باید در ازت مایع نگهداری شود.
واکسن غیر فعال لپتوسپیرا:
سویه های مورد استفاده عبارتند از:
1- لپتوسپیرا گریپوتیوفوزا – مسکو
2- لپتوسپیرا کانیکولا هونداوترش IV
3- لپتوسپیرا سیروهاجو
تراکم باکتری 7×109/ml
*فرمالدئید
*آلومینیوم هیدروکسید
این واکسن به صورت غیر فعال بوده و از نظر Safety, Potency و sterility بر اساس استانداردهای USDA مورد آزمایش قرار گرفته است.
موارد استعمال: جهت ایمن سازی فعال بر علیه بیماری لپتوسپیروز در گاو و گوسفند به کار می رود. به صورت زیر پوستی و یا داخل عضلانی به میزان 2ml برای گاو 1ml برای گوسفند تزریق می گردد. ایمنی به مدت یکسال باقی خواهد ماند.
موارد عدم استعمال:
- 21 روز قبل از کشتار استفاده نگردد.
- از فریز کردن نمونه خودداری شود.
اثرات جانبی: گاهی ایجاد واکنش های آنافیلاکتیک می کند که با تزریق اپی نفرین بر طرف می گردد.
شرایط نگهداری: در دمای +4 الی +8 درجه سانتی گراد و دور از نور خورشید شود.