انرژی مورد نیاز در مرغ تخمگذار تجاری و تاثیر آن بر عملکرد

افزایش چربی به دان ، افزایش قیمت آن و تغییر عملکردی که از این طریق حاصل می شود باید توسط جیره نویس قابل یش بینی باشد .

---

انرژی مورد نیاز در مرغ تخمگذار تجاری و تاثیر آن بر عملکرد
هم چنانکه می دانیم هزینه عمده تولید در صنعت طیور را دان تشکیل می دهد و از آنجا که انرژی مورد نیاز برای تولید و سایر اعمال حیاتی نیز از طریق دان در اختیار طیور قرار می گیرد , لذا تعیین مقدار مورد نیاز طیور تخم گذار تجاری و هم چنین تهیه فرمول های دان با حداقل قیمت و به شرط تامین نیاز های ضروری و از جمله انرژی , از اهمیت به سزایی برخوردار است .
تغییرات انرژی دان
پدیده تغییرات مقدار دان مصرفی روزانه در طیور تخم گذار که ناشی از تغییرات سطح انرژی دان صورت می گیرد امری است که از سالیان دور مورد قبول واقع شده است .در حالیکه هر مرغ تخمگذار ی نژاد لگهورن در دوره تولید به حدود ۳۲۰ کیلو کالری انرژی در روز نیاز دارد , افزایش ۱۰ درصدی انرژی دان می تواند سبب تغییر در مقدار دان مصرف شده روزانه به مقدار ۲ تا ۳ درصد گردد و این تغییر در نژادهای سنگین تر مرغ تخمگذار تجارتی که به حدود ۴۰۰ کیلو کالری در روز انرژی نیاز دارند می تواند به ۵ درصد نیز برسد .از طرف دیگر با کاهش سطح انرژی دان , به مقدار مصرف روزانه افزوده می شود که این تغییر در مقدار مصرف در سویه های مختلف مرغ تخمگذار برابر نبوده و متفاوت از یکدیگر می باشد .
طیور تخم گذار که با تغییر سطح انرژی دان قابلیت تغییر در مقدار مصرف دان روزانه را به منظور تامین انرژی مورد نیاز خود دارند در درجه حرارت های بین ۱۰ تا ۲۹ سلسیوس تغییر چندانی در مقدار مصرف دان خود نمی دهند , ولی با کاهش درجه حرارت به کمتر از ۱۰ درجه سلسیوس , افزایش مقدار دان روزانه به منظور تامین انرژی مورد نیاز , قابل توجه می باشد .برای جبران کمبود انرژی دریافتی در مرغ تخمگذار ناشی از کاهش مصرف دان به دنبال افزایش دمای محیط به تبع آن افزایش داده ولی با افزایش بیشتر دمای محیط به تبع آن افزایش تعداد و زمان دهان زدن مرغ , افزایش بیشتر انرژی دان بی تاثیر و قادر به تامین کمبود انرژی ناشی از کم شدن مصرف دان بیشتر وقت خود را صرف دفع گرما از طریق دهان زدن می کند .
تاثیر تغییرات سطوح مختلف انرژی دان در عملکرد
تغییرات در مقدار دان مصرفی روزانه طیور تخمگذار ناشی از تغییر سطح انرژی دان صورت می گیرد , تا زمانیکه مرغ بتواند انرژی و سایر مواد ضروری مورد نیاز روزانه را در اثر تغییر مقدار دان دریافت کند معمولاً تغییری نیز در عملکرد به استثنای وزن تخم مرغ بوجود نخواهد آمد .به عنوان مثال : در سه گله مرغ تخمگذار تجارتی و با مصرف فرمول های دان با سطوح انرژی ۲۵۱۹ , ۲۷۹۸ , ۳۰۷۸ کیلو کالری در کیلوگرم , تولید در هر سه گله برابر ولی در گله ای که از انرژی با سطح ۳۰۷۸ استفاده کرده بود وزن تخم مرغ حدود ۲ گرم بیشتر بوده است .
میانگین مقدار دان روزانه مصرف شده توسط هر مرغ در این سه گله نیز «۶/۱۱۸ گرم با انرژی ۲۵۱۹ » , « ۳/۱۰۹ گرم با انرژی ۲۷۹۸ و ۷/۱۰۷ گرم دان با انرژی ۳۰۷۸ » کیلو گرم کالری بوده است .نتیجه این آزمایش اهمیت این موضوع را ثابت می کند که مرغ داران و جیره نویسان با تغییر انرژی دان و آن هم به هر قیمتی که شده نباید انتظار افزایش تولید و بهبود عملکرد را داشته باشند مگر آنکه بخواهند وزن تخم مرغ تولید شده افزایش یابد , به عبارت دیگر افزایش سطح انرژی دان که افزایش قیمت آن را نیز به دنبال خواهد داشت باید از نظر اقتصادی توجیه پذیر باشد .توجه به این موضوع نیز ضروری است که تغییرات انرژی فرمول دان باید با تغییر در مقادیر سایر مواد ضروری نظیر پروتئین , اسیدهای آمینه و حتی ویتامین ها و مواد معدنی صورت گیرد تا فرمول دان از نظر تمام مواد ضروری متعادل گردد .یکی از موارد استفاده از افزایش سطح انرژی دان زمانی است که مرغ دار به علت عدم امکان فروش تخم مرغ های ریز و با وزن کم , نیاز به افزایش هر چه سریع تر و بیشتر وزن تخم مرغ درشت و ریز می باشد که افزایش سطح انرژی دان را از نظر اقتصادی توجیه پذیر می نماید .
استفاده از چربی برای تغییر انرژی دان
برای افزایش سطح انرژی دان علاوه بر استفاده از مواد اولیه با انرژی بالا ؛ نظیر ذرت , می توان از انواع چربی ها از جمله روغن ذرت , چربی های حیوانی و غیره استفاده کرد .نتایج آزمایش های صورت گرفته در این باره نشان می دهد که عملکرد در گله هایی که از چربی گیاهی و یا حیوانی استفاده کرده اند با یکدیگر اختلاف نداشته و به عبارت دیگر ؛ درصد تولید , وزن تخم مرغ , مقدار انرژی مورد نیاز برای تولید یک عدد تخم مرغ و راندمان تبدیل غذایی یکسان بوده و تنها اختلاف محسوس , وزن بیشتر مرغ در گله ای بوده است که از چربی گیاهی ( روغن ذرت ) استفاده شده است .
خلاصه و نتیجه
۱) تغییرات سطح انرژی دان در مرغ تخمگذار سبب تغییر در مقدار مصرف دان می شود .
۲) واکنش مرغ تخمگذار به کاهش انرژی دان بیشتر از افزایش آن بوده و مرغ را قادر می سازد که با مصرف دان بیشتر بتواند کمبود انرژی ناشی از کاهش انرژی دان را جبران نماید .
۳) تغییر انرژی دان از ۲۷۹۸ به ۲۵۱۹ کیلوکالری در کیلو گرم , سبب افزایش مصرف دان به مقدار ۵/۸ درصد خواهد شد .
۴) تغییرات سطح انرژی دان تا وقتیکه مرغ بتواند با تغییر مقدار مصرف دان، انرژی مورد نیاز را دریافت کند تاثیر ی در عملکرد ندارد.
۵) در صورت ناکافی بودن دان در دانخوری ، جیره بندی دان و یا افزایش دمای محیط به بیش از ۳۵ درجه سلسیوس ، مرغ قادر به تأمین انرژ مورد نیاز حتی در صورت افزای سطح انرژی دان نخواهد بود.
۶) افزایش انرژی دان ازطریق افزودن چربی منجر به افزایش ناچیز وزن تخم مرغ شده و می تواند در اوایل تولید و در فصول مختلف درصد تخم مرغ های ریز را کاهش دهد.
۷) چربی های گیاهی و حیوانی می توانند به طور یکسان سبب افزایش وزن تخم مرغ شوند.
۸) افزایش چربی به دان ، افزایش قیمت آن و تغییر عملکردی که از این طریق حاصل می شود باید توسط جیره نویس قابل یش بینی باشد تا براساس آن و با توجیه پذیری اقتصادی این تغییرصورت گیرد.
۹) با توجه به عدم بهبود عملکرد ناشی از افزایش سطح انرژی دان به استثنای افزایش ناچیز وزن تخم مرغ و بویژه در اوایل تولید ، امروزه در جیره نویسی مرغ تخمگذار تهیه فرمول براساس حداقل قیمت دان و به شرط تامین مواد ضروری مورد نیاز می باشد مگر در مواردی نظیر کاهش مصرف روزانه دان به کمتر از یکصد گرم در این صورت باید سطح انرژی دان نیز مورد توجه قرار گیرد.