در حال جستجو... کود ماکرو و میکرو
تفاوت میکرو و ماکرو
کودهای ماکرو و میکرو برای تمامی گیاهان ضروری هستند. کود ماکرو باید به مقدار زیاد در اختیار گیاه قرار داده شود، در حالی که کود میکرو به مقدار کم مورد نیاز است. به طور کلی، کودهای ماکرو و میکرو به عنوان مواد مغذی ضروری گیاه شامل هفده عنصر می‌باشند. 9 مورد از این عناصر به عنوان ماکرو یا درشت مغذی شناخته می‌شوند که به مقادیر زیاد مورد نیاز گیاهان هستند و به کود ماکرو معروفند، و هشت مورد دیگر ریزمغذی بوده که به مقادیر کمی مورد نیاز گیاه هستند و به کود میکرو شهرت دارند.
عناصر ماکرو و میکرو
در ادامه مقاله عناصر ماکرو و میکرو به تفکیک بررسی می‌شوند تا شناخت بیشتری نسبت به نقش هر گروه در تغذیه گیاهان بدست آید.
عناصر کود ماکرو که به میزان زیاد باید در اختیار گیاه قرار گیرد شامل موارد زیر هستند:
| عنصر | نماد شیمیایی |
|---|---|
| کربن | C |
| هیدروژن | H |
| اکسیژن | O |
| نیتروژن | N |
| فسفر | P |
| پتاسیم | K |
| کلسیم | Ca |
| منیزیم | Mg |
| گوگرد | S |
ریز مغذی‌ها برای گیاهان
از ده عنصر ریزمغذی، کربن، هیدروژن و اکسیژن عمدتاً از آب و دی‌اکسید کربن تأمین می‌شوند، در حالی که باقی ریزمغذی‌ها به عنوان تغذیه معدنی از خاک جذب می‌شوند.
نیتروژن (N)، فسفر (P) و پتاسیم (K) از مهم‌ترین درشت مغذی‌ها یا کودهای ان پی کا هستند، که شامل کربن و هیدروژن اجزای اصلی اکثر مولکول‌های زیستی از جمله پروتئین‌ها، نشاسته‌ها و سلولز می‌باشند. فرایند فتوسنتز دی‌اکسید کربن را به کربوهیدرات تبدیل می‌کند و هیدروژن حاصل از آب نیز در این فرایند به کار می‌رود. همچنین گیاهان برای تنفس سلولی در طول شب نیازمند اکسیژن هستند.
نیتروژن (N)
در بین عناصر ماکرو، نیتروژن بیشترین اهمیت را دارد زیرا به راحتی از کودهای مختلف به اشکال محلول (نیتریت) تبدیل می‌شود و برای گیاه قابل جذب است.
عملکرد نیتروژن در گیاهان
نیتروژن یکی از عناصر پایه در تمامی سلول‌ها، پروتئین‌ها (زنجیره‌ای از اسیدهای آمینه)، هورمون‌ها و کلروفیل است. با تقویت رشد سریع رویشی و افزایش رنگ سبز سالم برگ‌ها، مهم‌ترین تاثیر عملکردی را در گیاهان زراعی ایجاد می‌کند.
منابع نیتروژن برای گیاهان
مواد آلی خاک سرشار از نیتروژن هستند. گیاهان نیتروژن را به صورت یون آمونیوم/آمونیم و نیترات از خاک جذب می‌کنند. برخی گیاهان مانند حبوبات قادر به تثبیت نیتروژن اتمسفر هستند.
نیتروژن اتمسفر برای تولید کودهایی مانند سولفات آمونیوم، نیترات آمونیوم و اوره/کاربامید استفاده می‌شود. هنگامی که نیتروژن به خاک اضافه می‌شود، به راحتی به فرم مورد جذب نیترات تبدیل می‌گردد.
اوره دارای بیشترین درصد نیتروژن در میان کودهای جامد است و به همین دلیل هزینه حمل و نقل آن به ازای هر واحد نیتروژن پایین است. اوره در خاک تجزیه شده و آمونیوم تولید می‌کند.
کمبود نیتروژن
کمبود نیتروژن زمانی رخ می‌دهد که موجودات خاک نیتروژن زیادی را برای تجزیه منابع کربنی خاک مصرف می‌کنند. این امر منجر به رشد آهسته، گیاهان کوچک با برگ‌هایی کم‌کلروفیل خواهد شد.
فسفر (P)
عملکردها: فسفر در جذب و تبدیل انرژی خورشید (فتوسنتز) نقشی اساسی دارد. آدنوزین تری فسفات که واحد انرژی گیاهان است، در طول فتوسنتز تشکیل می‌شود. فسفر رشد اولیه ریشه و گیاه را تحریک کرده و ظرفیت تثبیت نیتروژن در حبوبات را افزایش می‌دهد. همچنین رسیده گی و کیفیت میوه را بهبود می‌بخشد و ساقه گیاه را در غلات مستحکم می‌کند. کمبود فسفر منجر به رشد کند و کوتاه قد شدن گیاه و کاهش کیفیت خواهد شد.
پتاسیم (K)
عملکردها: پتاسیم مقاومت گیاهان را در برابر بیماری‌ها، حملات آفات و تنش‌های آبی و محیطی افزایش می‌دهد. به انتقال نشاسته، قندها و روغن‌ها در گیاه کمک می‌کند و کیفیت و کمیت میوه را بهبود می‌بخشد. سیستم ساقه و ریشه را در غلات تقویت کرده و باعث کاهش ریزش آنها می‌شود. همچنین کنترل باز و بسته شدن روزنه‌های برگ برعهده پتاسیم است. کمبود پتاسیم باعث خم شدن گیاهان در سطح زمین و دشواری برداشت می‌شود.
منبع: کلرید پتاسیم استخراج شده از رسوبات دریاچه‌های خشک‌شده باستانی، سولفات پتاسیم و سولفات پتاس به همراه نمک‌ها و سنگ معدن‌های مختلف.
کلسیم (Ca)
عملکردها: کلسیم در رشد دانه‌ها، بافت گیاهی، ریشه‌های جدید و تاژک‌های ریشه نقش حیاتی دارد.
منابع: آهک، گچ، دولومیت و سوپر فسفات.
منیزیم (Mg)
عملکردها: منیزیم و نیتروژن از اجزای پایه کلروفیل هستند. منیزیم در فعال‌سازی آنزیم‌های مرتبط با تنفس، فتوسنتز و سنتز اسید نوکلئیک نقش دارد و حامل ترکیبات فسفات در سراسر گیاه است.
منابع: دولومیت (کربنات کلسیم منیزیم)، منیزیت (اکسید منیزیم)، نمک اپسوم (سولفات منیزیم) و موارد دیگر.
گوگرد (S)
عملکردها: گوگرد یکی از اجزای اسیدهای آمینه موجود در پروتئین‌های گیاهی است و مسئول ترکیبات بویایی گیاهان می‌باشد. این عنصر رشد ریشه، تشکیل دانه و ایجاد گره‌های ریزوبیومی را تحریک می‌کند.
منابع: سوپر فسفات، گچ، گوگرد عنصری، سولفات آمونیاک، مواد آلی خاک و ...
عناصر کود میکرو
کود میکرو شامل 8 ریزمغذی است: آهن، مس، روی، منگنز، نیکل، بور، مولیبدن و کلر. بیشتر این عناصر به صورت کمیاب در خاک وجود دارند و نقش‌های مهمی در سلامت و رشد گیاه ایفا می‌کنند.
عملکرد ریز مغذی‌ها
| آهن (Fe) | آهن از ترکیبات تنظیم‌کننده رشد و نمو بوده و برای تشکیل کلروفیل و سنتز پروتئین‌ها ضروری است. |
| منگنز (Mn) | به فرایند فتوسنتز و رشد گیاهان کمک می‌کند. |
| مس (Cu) | یکی از اجزای ضروری آنزیم‌ها در گیاهان است و فعالیت‌های تنفسی را تنظیم می‌کند. |
| روی (Zn) | در تولید هورمون‌هایی که مسئول انبساط ساقه و برگ هستند نقش دارد. |
| بور (B) | به تشکیل دیواره‌های سلولی در بافت‌های در حال رشد کمک می‌کند؛ کمبود آن جذب کلسیم را کاهش می‌دهد و توانایی گیاه در استفاده از کلسیم را مختل می‌سازد. |
| مولیبدن (Mo) | برای سنتز آنزیم نیترات ردوکتاز ضروری است و به کاهش تبدیل نیتروژن اکسید به نیتروژن تری‌اکسید کمک می‌کند، همچنین در تثبیت ازت در حبوبات نقش دارد. |
| نیکل (Ni) | در مقادیر کم برای تثبیت ازت توسط برخی گونه‌های گیاهی ضروری است؛ کمبود آن می‌تواند تجمع سطوح سمی اوره را در بافت‌ها افزایش دهد. |
| کلر (Cl) | در رشد و نمو گیاه، تنظیم اسمزی و روزنه‌ای و افزایش مقاومت در برابر بیماری‌ها نقش دارد. |
توئیتر
فیس بوک
لینکدین
