کود فسفات چیست؟

حل مشکل دیر ثمردهی گیاهان و درختان و یا عدم رشد مناسب آن‌ها یکی از دغدغه‌های همیشگی  کشاورزان و باغداران بوده است و همواره افراد مختلف سعی داشته‌اند تا راه حلی برای حل این معضل پیدا کنند. با پیشرفت روزافزون علم، صنعت کشاورزی نیز تحت تاثیر قرارگرفت و با ورود کودهای مختلف از جمله کود فسفاته، میزان بازدهی محصولات کشاورزی رو به فزونی گذاشت تا بشر با مشکل عدم امنیت غذایی رویرو نشود. با گذشت زمان، مصرف کودهای مختلف به منظور بالاتر بردن راندمان و سریع‌تر ثمردادن گیاهان افزایش یافت و در حال حاضر حدودا 50 درصد از کل مصرف کود جهان منحصر به کود سیاه یا کود فسفاته است. در این مطلب قصد داریم که در مورد کود فسفاته و ویژگی‌های مربوط به آن با شما صحبت کنیم. اگر می خواهید اطلاعات بیشتری در مورد این کود داشته باشید این مطلب را تا انتها مطالعه کنید.

فسفات چیست؟

فسفر بعد از نیتروژن مهمترین عنصر غذایی مورد نیاز گیاه است و مهمترین نقش آن در فرایند تولید و انتقال انرژی می باشد. فسفر بصورت ترکیبات آلی فیتات در گیاه ذخیره شده و در تشکیل بذر نقش اساسی دارد. فسفر برای افزایش تولید دانه، بهبود کیفیت محصول، مقاومت بیشتر ساقه، افزایش رشد ریشه و بلوغ زودهنگام محصول مناسب است.

فسفر در خاک بصورت سنگ فسفات، خاک فسفات و ترکیبات آلی فسفات وجود دارد و شکل معدنی آن بیشتر از شکل آلی می باشد.

کاربرد فسفات چیست؟

1. فسفر جزئی از ساختار اسید نوکلئیک پیچیده گیاهان است که سنتز پروتئین را تنظیم می کند. بنابراین، P در تقسیم سلولی و رشد بافت جدید بسیار مهم است.
2. وجود در ساختار دیواره سلولی گیاهان
3. نقش در گرفتن و تبدیل انرژی خورشید به ترکیبات گیاهی
4. ساختارهای DNA و RNA توسط پیوندهای P به هم مرتبط هستند.
5. غلظت فسفر ریشه باعث برقراری تعادل عناصر کم مصرف در برگ می­ شود
6. توسعه و تحریک شدن ریشه
7. افزایش ساقه و استحکام ساقه
8. شکل گیری گل و تولید بذر
9. یکنواخت تر و زودرس تر شدن محصول
10. بهبود در کیفیت محصول
11. افزایش مقاومت در برابر بیماریهای گیاهی

نحوه مصرف کود فسفات

طریقه مصرف کود فسفر معمولا بر روی بسته بندی آن نوشته شده است. کودهای فسفر ممکن است هم پودری و هم به حالت مایع عرضه می‌شوند .اکثر کودهای فسفر را می‌توان به صورت محلول‌پاشی، آبیاری و یا پاشیدن بر روی زمین مورد استفاده قرار داد. نحوه دادن کود فسفات به درختان به این صورت است که: حدود یک متر از تنه درخت فاصله گرفته و حفره‌هایی به عمق 15 تا 30 سانتی‌متر حفر کرده وکود‌ها را درون آن‌ها ریخته و سپس روی آن‌ها را با خاک بپوشانید. فاصله عرضی و شعاعی گودال‌ها از همدیگر را نیز حدودا 20 تا 30 سانتی‌متر قراردهید. 

با این روش یک منظومه به مرکزیت تنه درخت به وجود می‌آید. هنگام کود دهی توجه به این نکته ضروری است که نباید کودها با ریشه درختان در تماس باشند و حتما باید بین آن‌ها لایه‌ای از ماسه یا خاک حائل باشد. به تجربه ثابت شده‌است که کودهی به این روش بسیار موثرتر از پاشیدن کود در تمام سطح سایه درختان بوده و از لحاظ اقتصادی نیز مقرون به صرفه‌تر می باشد. توجه به پخش یکنواخت کود، در رشد درخت بسیار موثر است و اگر فقط یک طرف درخت با کود مناسب تغذیه شود، خواهید دید که شاخ و برگ‌های همان قسمت نسبت به طرف مقابل از رشد بیشتری برخوردار شده است. به همین دلیل برای جلوگیری از رشد کاریکاتوری درخت، توصیه می‌شود که حتما کود به صورت یکنواخت پای درخت پخش شود.

خواص کود فسفات

1. سرعت رشد گیاه را افزایش داده و موجب کلفتی ساقه‌ها می‌شود
2. مقاومت گیاه را در برابر آبیاری با آب سرد افزایش می‌دهد
3. از تأخیر در رسیدن دانه و رشد گیاه جلوگیری می‌کند
4. باعث کاهش تعداد دانه‌های پوک می‌شود
5. از تغییر رنگ برگ و باریک شدن آن جلوگیری می‌کند
6. باعث افزایش تعداد دانه‌ها و برگ‌ها می‌شود
7. از تغییر رنگ و ریخته شدن برگ‌های قدیمی جلوگیری می‌کند

کود فسفات برای گندم

علت کمبود فسفر در گیاه یا به علت کوددهی نادرست است و یا به علت کمبود شدید فسفر طبیعی خاک. اسیدیته زیاد خاک و همچنین قلیایی بودن بالای خاک، خاک خشک و همینطور خاک سرد نیز جذب فسفر را تا حد زیادی کاهش می‌دهند. کمبود عنصر فسفر در گندم باعث کاهش رشد می‌شود. لازم است کوددهی با کود فسفر بالا از همان ابتدای رشد گندم آغاز شود. مراحل ابتدایی رشد گندم 5 هفته اول بعد از کاشت بذر است. با کوددهی در این زمان تنها 15 درصد از فسفر استفاده شده جذب می‌شود اما همین مقدار برای بهبود عملکرد گیاه کافی است. بقیه فسفر ذخیره شده و در مراحل بعدی رشد گیاه استفاده می‌شود. فسفر به ویژه نقش زیادی در تولید پنجه های گندم دارد. به همین دلیل استفاده از کود فسفر بالا در مرحله پنجه آب آبیاری نقش مهمی در افزایش پنجه دارد.

کود فسفات برای درخت

برای اضافه کردن کود به خاک درختان مختلف باید فاکتورها و عوامل مختلفی را در نظر بگیرید. پیش از هرچیز ابتدا به آزمایش خاک زمین خود بپردازید تا از ترکیبات مواد معدنی خاک زمین کشاورزی خود اطلاعات کاملی را کسب کنید. بعد از آزمایش خاک و دریافت دستورالعمل‌ها و توضیحات مربوطه از مهندس کشاورزی،اقدام به تهیه کود فسفات در مقدار مورد نیاز کنید. برای اضافه کردن کود به درختان باید به نوع خاک زمین کشاورزی خود نیز توجه داشته باشید.

هرچه خاک عمیق‌تر و قابل نفوذتر باشد، ریشه‌های درخت نیز به اعماق بیشتری نفوذ می‌کنند و به همین نسبت کشاورز باید کود را در عمق بیشتری پخش کند تا مواد مغذی مورد نیاز به ریشه گیاه برسد. اما باغ‌هایی که دارای خاک سفت و سنگلاخی هستند، ریشه‌های درختان این باغ به سطح نزدیک‌تر بوده و به همین دلیل پخش کردن کود در لایه‌های نزدیک به سطح برای رساندن مواد مغذی به درخت، کفایت می‌کند.

انواع کود فسفات

امروزه روش های تولید و انواع مختلفی از کودهای فسفر در بازار وجود دارد که هر کدام ترکیبات خاص خود را دارند. از جمله مهمترین آنها می توان به موارد زیر اشاره نمود:

سوپرفسـفات معمولی: 

بیشتر به شکل دانه های خاکستری رنگ و کروی است. این کود به آسانی در آب حل نمی شود. مقدار فسفر قابل استفاده این کود برای گیاه، 20-16 درصد است.

کود تریپل فسفات:

کود سوپر فسفات تریپل از مواد مغذی معدنی تشکیل شده است که جهت بازگرداندن مواد غذایی لازم برای کشاورزی استفاده می شود. این کود به شکل دانه های کروی و به رنگ خاکستری است و در بین کشاورزان به کود ساچمه ای، معروف می باشد. این کود جزء کودهای فسفری بسیار غلیظی است که در آب حل نمی شود و دارای 46 درصد (P2O5) است و برای تغذیه انواع خاکهایی که در محدوده PH بین 5 تا 8 قرار دارند مناسب می باشد.

کود فسـفات آمونیوم: 

این نوع از کود شیمیایی که پرمصرف ترین نوع کودهای فسفاته می باشد گاهی با نام کود شیمیایی سیاه نیز شناخته می شود. با توجه به مزایای  نیتروژن و فسفات با هم، این نوع کود شیمیایی سیاه برای تبدیل شدن به بهترین کود که بیش از 50 درصد از کل کود مصرفی را تشکیل می دهند، تکامل یافته است.

کود آمونیوم فسفات یا فسفات آمونیوم یا DAP به شکل دانه های ریز و سیاه رنگ اســت. علاوه بر فسفر (حدود 48% P2O5 ) دارای 18 درصد ازت نیز می باشد. این کــود مدت ها در خاک می ماند و به تدریج مورد استفاده گیاه قرار می گیرد. قطر دانه های این کود 2تا4 میلیمتر و بر روی درختان میوه اثر مشابه سوپرفسفات تریپل (TSP) را داراست. خاصیت اسید زدایی این کود به علت یون آمونیوم موجود در آن بیشتر از کود سوپر فسفات میباشد.

سایر کودهای فسفات:

 علاوه بر سه کودی که در بالا توضیح داده شد، می توان به دو کود جدید که اخیراً به مصرف می‌رسد یعنی کود فسفاته میکروبی و بیوفسفات طلایی اشاره کرد. در این میان کودهای NPK فسفر بالا نیز شهرت بسیار بالایی پیدا کرده اند. این کودها مقادیر مشخصی از نیتروژن، فسفر و پتاسیم دارند.

کودهای فسفر بالا NPK

 معمولا کودهای فسفر بالای NPK با عناوین 10 52 10، 20 40 10 و 8 48 12 به فروش می رسد. از آنجایی که قیمت هر کدام از این کودهای فسفره با هم متفاوت است لازم است قبل از خرید این کودها باید با یک فرد متخصص در این زمینه مشورت کنید تا نسبت به نوع محصول و نوع خاک، بهترین آن ها را به شما پیشنهاد دهد.

کودهای فسفاته رایج در یک نگاه:

زمان مصرف کود فسفات تریپل

جهت کاهش هدررفت کودهای فسفاتی بخصوص کود سوپر فسفات تریپل و ساده باید این کودها در زمان مناسب و در طی فصل خاصی استفاده شده تا از تثبیت و هدر رفت آنها جلوگیری شود.

بهترین زمان برای استفاده فوق العاده از سوپر فسفات ها قبل از کاشت است. فسفر برای رشد ریشه و رشد زودرس گیاه بسیار مهم است. بنابراین استفاده از این کودها باید قبل از کاشت انجام گیرد چراکه فرایند تثبیت فسفات را از دسترس گیاه خارج میکند.

در صورتی که آزمایش خاک حاکی از کمبود فسفر باشد استفاده به روش ردیفی (جایگداری کود در نزدیکی بذر) کارایی بالاتری دارد. برای محصولات چند ساله، در اوایل بهار هنگامی که رشد گیاه شدید است و گیاه نیاز بالای به عناصر غذایی دارد بهترین زمان استفاده می باشد.

قیمت کود فسفات 50 کیلویی دیجی کالا

در تاریخ 9 اردیبهشت 1402، کود دی امونیوم فسفات گرانوله مدل رازی با وزن 50 گرم، با قیمت 000/500/2 تومان در دیجی کالا موجود است.

جهت دریافت قیمت کود فسفات از صفحه محصولات ما دیدن فرمایید.

بهترین کود فسفر

بهترین کود فسفر با توجه به مشخصات زمین، خاک و محصولی که برای آن، کود را به مصرف می رسانید، مشخص خواهد شد. برای تعیین بهترین کود فسفر مناسب خاک خود بهتر است با متخصصان در این زمینه مشورت نمایید، سپس می توانید انواع کود فسفر را در سایت بازار بزرگ کشاورزی از برترین تامین کنندگان تهیه کنید.