کود فروت ست و تاثیر آن بر گیاهان

کود فروت ست که به آن کود بهاره نیز می گویند یک کود شیمیایی مایع یا جامد است که معمولا در فصل بهار و هنگام تشکیل میوه درختان مورد استفاده قرار می گیرد.

---

کود فروت ست که به آن کود بهاره نیز می گویند یک کود شیمیایی مایع یا جامد است که معمولا در فصل بهار و هنگام تشکیل میوه درختان مورد استفاده قرار می گیرد. این کود علاوه بر این که مواد مغذی درختان را تامین می کند و موجب بازدهی بیشتر درختان می شود ، در فصول سرد نیز می تواند باعث افزایش مقاومت درختان در برابر عوامل محیطی مانند سرما ، تگرگ و برف و باران شود. استفاده از این کود باعث می شود هر سال باغی پر بار داشته باشید .
هم چنین مصرف کود فروت ست باعث افزایش مرغوبیت محصول می گردد .که از نظر اقتصادی برای کشاورزان بسیار ارزشمند است. کود فروت ست در اصل یک مکمل غذایی برای درختان است که به رشد و باردهی درختان کمک فراوانی می کند. از مواردی که به لحاظ اقتصادی برای باغداران بسیار حائز اهمیت است، افزایش میوه‌های سر درختی است. در اوایل فروردین ماه و اواخر اسفند که خاک دمای بسیار پایینی دارد و برگ درختان هنوز به وجود نیامده‌ است و گردش شیره گیاهی نیز بیش از حد آهسته است، تغذیه جوانه‌ها از اهمیت زیادی برخوردار است. محلول پاشی درختان توسط فروت ست باعث تاثیرات بسزایی در تمامی فعالیت هایی که درخت باید در طی سال انجام دهد (مانند فعالیت دوباره، رویش جوانه ها، گلدهی، میوه و …) می گذارد.
همچنین این کود کشاورزی با وجود عناصری که دارد، تاثیر بسزایی در خوشه‌بندی و تلقیح گیاه دارد و عملکرد محصول را با حفظ مرغوبیت آن افزایش می‌دهد. تحقیقات متعدد کارشناسان نشان داده است که محلول پاشی باغات با ترکیب کود فروت ست پس از برداشت محصول و قبل از برگریزان نقش اساسی در تشکیل و تکامل تخمک و افزایش میزان گرده افشانی موثر در بهار سال بعد خواهد داشت .

مزایای استفاده از کود فروت ست چیست؟
کود بهاره یک محرک زیستی است که با تامین ریزمغذی هایی مانند فسفر و نیتروژن باعث فعال تر شدن گیاه در پایان فصل سرما می شود. تصور می شود که برخی کودها از جمله کود بهاره با تنظیم هورمون های رشد میوه دهی درختان را کنترل می کنند ، شاید با افزایش جریان کربوهیدرات ها و مواد مغذی معدنی به تخمدان ها یا میوه ها در حال رشد این امر صورت بگیرد.
در بعضی از گونه ها میوه دهی توسط هورمون اکسین موجود در گرده تحریک می شود و رشد بیشتر گیاه به اکسین ها و سایر هورمون های تولید شده در گیاه بستگی دارد. بعید به نظر می رسد که فیزیولوژی اساسی انواع مختلف میوه در گونه ها و ارقام متفاوت باشد. تولید میوه بیشتر احتمالاً به مقادیر کافی بیش از یک هورمون و مواد مغذی نیاز دارند.
استفاده از کود بهاره باعث افزایش مقاومت درختان در برابر تنش های مختلف از جمله سرمازدگی بهاری می شود . این کود میزان گلدهی و تولید میوه را افزایش داده و بطورکلی باعث رشد و توسعه بیشتر اندام های سبز گیاهان می شود.
از مهمترین ویژگی های کودهای بهاره سرعت جذب بالای آنها در شرایطی است که درختان در وضعیت نرمال قرار ندارند. این کودها با تامین ریزمغذی ها با سرعت بیشتر در اواخر فصل سرما هنگامی که درختان هنوز کاملا از خواب زمستانی خارج نشده اند به تولید محصولات بیشتر و با کیفیت به طرق مختلف کمک می کنند.
با مصرف این کود ریزش میوه و برگ ها کاهش یافته و گرده افشانی و لقاح به شکل بهتری صورت می گیرد. در ضمن مقاومت گیاه در برابر آفات نیز افزایش خواهد یافت.

عناصر تشکیل دهنده کود فروت ست چیست؟
کود فروت ست از سه عنصر اصلی ازت ، بور و روی تشکیل شده است که عملکرد هر یک را بطور جداگانه شرح می‌دهیم :
ازت
تحقیقات متخصصان نشان می دهد با مصرف ازت و تجمع آمونیوم در شاخساره و جوانه گیاهان ، بیوسنتز پلی آمین ها و آرژنین افزایش یافته و چون این ترکیبات در تقسیم سلولی نقش دارند، در نتیجه افزایش تقسیم سلولی و در نهایت افزایش گل آوری برای سال آینده را به دنبال خواهد داشت. ازت موجود در فروت ست ، موجب تامین هیدرات کربن لازم برای جوانه های تازه تشکیل یافته می شود و از این جهت سال آوری در درختان میوه را کاهش می دهد. بعنوان مثال ، ازت موجود در این کود موجب افزایش ٢ تا ۴ درصدی تشکیل میوه و افزایش رشد جوانه ها در درخت سیب می گردد. هم چنین بر اساس تحقیقات متخصصان ، کاربرد ازت در پاییز نتیجه بهتری در تشکیل میوه در درختان سیب نسبت به کاربرد آن در بهار داشته است . تاثیر کاربرد پاییزه ازت در طولانی کردن عمر تخمک و زمان تلقیح دانه گرده در بهار نتیجه ای ثابت شده است. مصرف کودهای ازت در این زمان ممکن است باعث افزایش اندازه برگ در بهارسال بعد شود، اما مصرف بیش از اندازه آن، باعث تحریک رشد رویشی و کاهش تشکیل میوه می گردد. توجه داشته باشید که دادن ازت به گیاه دراین مرحله تاثیرات فراوانی بر مقاومت جوانه ها به سرما و زنده ماندن آنها در اوایل فصل رشد بعدی دارد.
بور
تحقیقات متخصصان حاکی از آن است که پس از محلول پاشی در مرحله تورم جوانه ها، عنصر بور از سایر اندام های درخت به سمت جوانه ها انتقال می یابد. در نتیجه غلظت این عنصر در این مرحله در جوانه ها چندین برابر حد معمولی است . بور عنصر اصلی در گرده افشانی گیاهان است.
طول عمر دانه گرده و طول لوله گرده به عنصر بور وابسته است. در زمانی که کمبود خفیف است، به علت رشد ضعیف لوله گرده درخامه، تلقیح تخمک پس از گرده افشانی کاهش می یابد. چنانچه کمبود بور در زمین خیلی شدید باشد،خسارت این مرحله شبیه به خسارت سرمای شدید می باشد.
کمبود بور بیشتر در درون جوانه ها اهمیت دارد تا کمبود آن در خاک یا برگ. در اثر کمبود بور، پرچم ها رشد نکرده و دانه گرده تشکیل نمی شود و مادگی گل ها کوچک باقی می ماند. محلول پاشی بور پیش از باز شدن جوانه ها باعث افزایش تشکیل میوه می گردد. بنابراین توصیه می شود علاوه بر محلول پاشی پس از برداشت محصول ، در مرحله تورم جوانه ها نیز که معمولا در اواخر اسفند ماه و یا اوایل بهاراست ، محلول پاشی درختان میوه تکرار شود. کمبود بور باعث انبساط یا متلاشی شدن سریع لوله های گرده در حال رشد می شود.
عنصر بور در گل ها، جهت رشد لوله گرده مورد نیاز بوده و باید از طریق کلاله تامین شود. بطور مثال ، پوکی مرحله اول پسته که در اواخر فروردین ماه رخ می دهد به علت کمبود عنصر بور می باشد. زیرا این ماده در تکامل رشد لوله گرده نقش اساسی دارد. مصرف به موقع کود بور سبب افزایش ظرفیت تولید پرچم و بقای دانه گرده می گردد. این عنصر بطور غیر مستقیم سبب افزایش قندها در شیره گل و جذابیت بیشتر آنها برای حشرات می شود.
روی
روی از جمله عناصری است که نقش بسیار مهمی در رشد و بهبود عملکرد درختان دارد. بیدار شدن به موقع جوانه های رویشی و زایشی گیاه از خواب زمستانه و گرده افشانی موفق آنها، از مهم ترین عملکرد این عنصر در درختان میوه است. باغ هایی که به کمبود روی مبتلا هستند دیرتر از باغ های سالم، از خواب زمستانی بیدار می شوند، هم چنین این کمبود باعث می شود فاصله میانگره ها در درختان کوتاه شده و سرشاخه ها حالت جارویی پیدا کنند.
در شرایط کمبود خفیف و متوسط این عنصردر گیاهان ، ضمن کوتاه شدن میانگره ها،حاشیه برگ ها موجی شکل می شود. آهکی بودن و واکنش بالای خاک ها در برخی مناطق، موجب تثبیت و غیرقابل استفاده شدن این عنصر در خاک و اندام های مختلف درخت می شود. روی در تولید کلروفیل نقش دارد و موجب سرعت فعالیت های آنزیمی و فتوسنتز می شود. این عنصر در متابولیسم ازت، تشکیل رنگدانه و عطر و طعم محصول ، نقش عمده ای دارد .
نکته : مهمترین ریزمغذی های موجود در کود بهاره برای تغذیه و تحریک رشد درختان شامل ازت ، فسفر ، روی ، بور و اسیدهای آمینه هستند که ممکن است در مارک های مختلف این ترکیب کمی متفاوت باشد. مثلا در برخی مارک ها کلسیم ، منیزیم ، منگنز، آهن ، پتاسیم و کلسیم نیز وجود دارد .

علل سال آوری درختان چیست ؟
سال آوری عبارت از این است که ، درخت در یک سال محصول بیشتری تولید می کند اما در سال بعد توان تولید محصول مانند سال قبل را ندارد. در سالی که درخت پر بار است ، تعداد جوانه های زایشی آن بیشتر بوده و در نتیجه گل بیشتری تولید می کند. اما در سالی که محصول اندک است، به این معنی است که جوانه های زایشی کم تعداد بوده اند. در واقع تولید محصول ارتباط مستقیم با جوانه های زایشی و تولید گل دارد. یعنی در سال آور یا پر بار تعداد جوانه های زایشی و تولید گل درختان بیشتر خواهد بود و در سال کم بار یا نیاور، تعداد جوانه های زایشی کم بوده و یا درخت هیچ جوانه زایشی تولید نخواهد کرد.
برای درک علل سال آوری باید عوامل عدم تولید یا تولید بیش از حد جوانه های زایشی را مورد بررسی قرار داد . زیرا جوانه های زایشی و تولید گل برای بازدهی درختان بسیار حائز اهمیت هستند. در سال پر بار ، درخت میوه در صورت کمبود مواد غذایی و عدم تغذیه درست قادر به تامین تمام نیاز غذایی میوه نخواهد بود ، لذا میوه ها در زمان پرشدن، از محتوای مواد غذایی موجود در جوانه های سال بعد استفاده می کنند . و آنها را تخلیه می نمایند ، زیرا میوه ها مانع از رسیدن مواد غذایی به جوانه های سال بعد می شوند. چرا که میوه ها در سر راه عبور مواد غذایی از برگ به جوانه ها قرار دارند. در نتیجه جوانه های سال آینده خصوصا در سال پر بار درخت، مواد غذایی کمتری دریافت می کنند و یا مواد غذایی خود را ازدست داده و تخلیه می شوند. با ضعیف شدن این جوانه ها زمینه برای ریزش آنها فراهم می گردد . کود فروت ست به طور موثر از سال آوری درختان باغ از طریق بار آوری یکسان جلوگیری می نماید. بدین منظور بایستی درخت توان تولید و حفظ جوانه های زایشی بیشتری را داشته باشد که این امر در گرو تغذیه کافی درخت خواهد بود در این صورت ماده غذایی علاوه بر تولید محصول پر بار در سال جاری، مقدار اضافی آن را نیز برای جوانه های سال بعد ذخیره خواهد کرد . بنابراین می توان نتیجه گرفت سال آوری گیاهان تا حدودی قابل کنترل است و با تقویت به موقع درختان بوسیله کود فروت ست می توان حداقل فاصله تولید بین سال آور و نیاور را کاهش داد.

بهترین زمان مصرف کود فروت ست
بهترین زمان مصرف کود بهاره اواخر فصل زمستان و اوایل بهار است که درختان از خواب زمستانی خارج می شوند. یا به عبارت دیگر زمانی که جوانه های درخت شروع به متورم شدن می کنند بهترین زمان برای استفاده از کود بهاره است . در این زمان جذب کود در بالاترین حد ممکن است . زمان بندی مصرف کود بهاره تاثیر مستقیم بر اثرگذاری آن روی گیاهان دارد . می توان این کود را پس از برداشت محصول و قبل از ریختن برگ درختان مورد استفاده قرار داد. این امر باعث از بین رفتن سال آوری در درختان می شود.
در شرایط ایده آل در طول فصل رشد می توان طی ۳ نوبت از این کود استفاده کرد. نوبت اول بلافاصله پس از برداشت محصول درختان ، نوبت دوم اوایل بهار و زمان تورم جوانه‌ ها و باز شدن اولین برگ‌ درختان و نوبت سوم بعد از تشکیل میوه‌ ها است. بهتر است محلول پاشی را در اوایل صبح یا عصر که هوا خنک تر است انجام دهید. جهت تعیین مقدار کود مصرفی لازم است با کارشناسان کشاورزی مشورت نمایید .
چنانچه از این کود استفاده می کنید، به این نکته توجه نمایید ، برای درختانی که تازه به مرحله میوه دهی رسیده اند مقدار کمتری از محلول استفاده کنید ولی برای گیاهان مسن حداکثر مقدار توصیه شده را استفاده نمایید . با استفاده از کود بهاره ، محصول شما بازدهی بسیار خوبی خواهد داشت و دیگر دچار سال آوری نخواهد شد.
استفاده از این کود، باعث بهبود فرایند گرده افشانی و جوانه زدن دانه گرده، افزایش تشکیل میوه سالم، افزایش طول عمر تخمک، افزایش سال آوری درختان و... می شود. مصرف این کود برای درختان میوه مانند سیب، مرکبات و درختان شلیل، هلو و سایر محصولات باغی توصیه می شود.

روش کوددهی گیاهان و درختان با کود فروت ست
امروزه انواع کود و روش های کوددهی گیاهان تنوع زیادی دارند . با توجه به تنوع کود در بازار، کشاورزان و باغ‌ داران کودی را انتخاب می کنند که بر روی گیاهان عملکرد و بازدهی مناسبی داشته باشد . کوددهی بوسیله محلول پاشی از روش هایی است که مورد توجه بسیاری از باغ‌ داران قرار گرفته است. کود فروت ست نیز از جمله کودهایی است که به صورت محلول پاشی بر روی برگ گیاهان صورت می‌گیرد. این روش باعث می‌شود که محلول حاوی مواد مغذی ، از روزنه‌هایی که بر روی برگ قرار دارد، به درون برگ گیاه نفوذ کند. در این روش کوددهی ، آب و کود با یکدیگر مخلوط شده و به شکل محلول درآمده و به طور مستقیم بر روی برگ گیاه اسپری می‌شود.
برای این منظور، محلول باید به اندازه‌ای بر روی برگ گیاه اسپری شود که سطح برگ را بطور کامل بپوشاند، در نظر داشته باشید که محلول نباید بر روی برگ‌ها سرازیر شود. چنانچه قطرات محلول به صورت ریزتر اسپری شوند، می توانند سطح وسیع‌تری را پوشش دهند .که در این صورت بازدهی کود بسیار بیشتر خواهد بود . اما ریز بودن قطرات محلول نباید به اندازه‌ای باشد که با وزیدن باد از روی سطح برگ پراکنده شوند.
دقت داشته باشید که به هیچ عنوان روغن‌های معدنی و کودهایی که حاوی گوگرد هستند را با فروت ست ترکیب نکنید. هیچگاه در هوای گرم اقدام به محلول پاشی نکنید. همچنین در برخی نواحی ممکن است اندازه عنصر بور موجود در آب زیاد باشد و ایجاد مسمومیت کند. در این صورت لازم است عنصر بور از ترکیب فروت ست جدا شده و از آن استفاده نشود.