مدیریت گله هاى مادر در شرایط آب و هوایى گرم

 در کشورهایى که دماى هوا اغلب به بالاتر از 30 درجه سانتى گراد مى رسد باید مدیریت خاصى را براى ثابت نگه داشتن تولید درگله اعمال نمود.

---

مدیریت گله هاى مادر در شرایط آب و هوایى گرم
 در کشورهایى که دماى هوا اغلب به بالاتر از 30 درجه سانتى گراد مى رسد باید مدیریت خاصى را براى ثابت نگه داشتن تولید درگله اعمال نمود صنعت پرورش مرغ گوشتى امروزه نیاز به تولید جوجه اى با کارایى بسیار بالا ، افزایش وزن سریع ، ضریب تبدیل غذایى خوب و ماندگارى بالا دارد تا بیشترین میزان گوشت را تولید نماید . درعین حال متخصصین اصلاح نژاد طیور باید سطح تولید را در گله هاى مادر، در حداکثر مقدار ممکن حفظ نمایند علت تاکید مداوم بر بالابودن میزان تولید ، بیشتر بودن تعداد تخم مرغ قابل جوجه کشى است زیرا از این طریق مى توان به تعداد بیشترى جوجه یکروزه گوشتى دست یافت همانگونه که گله هاى مادر به منظور بهبود مستمر و مداوم در عملکرد جوجه هاى گوشتى ، بهگزینى مى شوند قابلیت افزایش وزن سریع در مرغ مادر نیز افزایش مى یابد مدیران تولید گله هاى مادر باید با پذیرفتن این موضوع و تنظیم و بهبود روشهاى مدیریتى به حداکثر توان ژنتیکى مرغهاى گله خود در زمینه تولید دست یابند به طور مثال اگر در گله هاى مادر امروزى اصول تغذیه به خوبى رعایت نشود و یا اینکه از معیار نامناسبى براى کنترل وزن گله در این مرحله خوراک بیشترى مصرف کرده و زمانى که به مرحله تولید مى رسد وزن بسیار بالایى داشته باشد در چنین گله اى سن بلوغ جنسى افزایش یافته و شروع تولید به تاخیر مى افتد و عملکرد تولید گله پایین تر از حد انتظار خواهد بود .
مشکلات در مناطق با آب و هواى گرم
مشکل اصلى در مناطق گرمسیرى بالا بودن دماى هوا مى باشد حرارت به طور مستقیم و یا غیر مستقیم اثرات نامطلوب زیادى روى جوجه ها مى گذارد اثرات مستقیم اثرات نامطلوب زیادى روى جوجه ها مى گذارد اثرات مستقیم عبارتند از تلفات بالا ، کاهش مصرف غذا و دارا بودن سرعت رشد آهسته ، ضریب تبدیل غذایى نامطلوب و کاهش در بارورى . اثرات غیر مستقیم عبارتند از گرمازدگى گله ، بروز بیماریها به خصوص عفونتهاى باکتریایى از قبیل اشریشیاکولى و سالمونلا ، وقوع بالاى کانیبالیسم به علت شدت نور زیاد در نواحى گرمسیرى .
اصول مدیریت
هدف کلى در مزارع مرغ مادر تولید تعداد زیادى جوجه یکروزه گوشتى و تخمگذار با کیفیت عالى است جهت رسیدن به این هدف مدیریت اصولى از اهمیت بسیار زیادى برخوردار است و باید تمام نکات زیر را مورد توجه قرار داد :
1- رعایت کامل اصول بهداشتى – ایزوله بودن مزرعه ، یک سن بودن جوجه ها در سالنهاى یک مزرعه و تخلیه همزمان سالنها ، نظافت و سپس ضد عفونى کامل سالنها پس از تخلیه ، کنترل صحیح ورود و خروج در مزرعه و معدوم نمودن صحیح لاشه هاى تلفات .
2- نوک چینى صحیح و با دقت
3- برنامه نورى کنترل شده .
4- برنامه غذایى کنترل شده .
5- برنامه واکسیناسیون مناسب .
6- مراقب صحیح از گله .
7- آب آشامیدنى با کیفیت خوب .
8- کنترل وزن بدن و یکنواختى گله .
9- تهویه مناسب .
10 – تغذیه صحیح و فرمولهاى غذایى مناسب .
پیشگیرى و حل مشکلات دماى بالا
گرم بودن هوا در مناطق گرمسیرى یک مشکل دائمى است زیرا در این کشورها دماى هواى بالاتر از 30 درجه سانتى گراد طبیعى است حداکثر دماى روزانه مى تواند به 39 تا 40 درجه نیز برسد مرغدار باید براى حل مشکلات مربوطه موارد زیر را رعایت نماید :
1- کاهش دماى سالن پرورش جوجه از طریق عایق سازى سقف و پاشیدن اب روى آن و استفاده از مه پاش در داخل سالن و داشتن یک سیستم تهویه خوب .
2- تهویه سالن جوجه ها را با نصب یک هواکش با اندازه بزرگتر از 36 اینچ افزایش دهید و در مناطقى که احتمال قطع برق وجود دارد باید به تعداد کافى دریچه هوا در سقف ویا در دیوار سالن نصب نمود تا در هنگام قطع برق بتوان از تهویه طبیعى بهره گرفت .
3- مصرف آب آشامیدنى را افزایش دهید براى خنک نگه داشتن آب لوله اصلى اب باید در زیر زمین نصب شده باشد در صورت وجود امکان آلودگى آب ، جهت از بین بردن عوامل بیماریزا از قبیل کلى فرمها آب باید ضد عفونى شود .
4- افزایش میزان مصرف غذا با تغییر دادن برنامه نورى به طورى که جوجه ها هنگام صبح که خنک ترین ساعات روز است قادر به مصرف غذا باشند در ضمن مى توان با افزایش میزان تراکم مواد مغذى خوراک و تامین تهویه خوب به این مسئله کمک نمود .
5- کاهش تراکم سالن در مواقع گرما .
مدیریت گله هاى مادر گوشتى
کنترل وزن بدن مرغها : با توجه به اینکه جوجه هاى گوشتى طورى اصلاح شده اند که داراى سرعت رشد زیاد وراندمان غذایى بالایى باشند بنابراین مرغهاى گله هاى مادر نیز باید داراى صفات ژنتیکى مشابهى باشند با وجودى که افزایش وزن سریع در جوجه هاى گوشتى ضرورى است ولى ثابت شده است که این مسئله میتواند مشکل افرین باشد کنترل وزن در مرحله رشد و قبل از تخمگذارى بسیار مشکل مى باشد ولى از بیشترین اهمیت برخوردار است عدم توجه به وزن مرغها و خروسهاى گله مادر گوشتى مى تواند باعث به تاخیر افتادن آغاز تولید تا بعد از 25 هفتگى شود در نتیجه تعداد کمترى تخم از هر قطعه مرغ حاصل گشته ، بارورى و جوجه درآورى کاهش مى یابد و مرغ در حال تخمگذارى نسبت به هواى گرم حساستر مى شود بدین ترتیب تلفات چنین گله اى بیشتر بوده و عملکرد پایین ترى را نشان مى دهد .
کنترل وزن بدن
1- کنترل شدید وزن بدن مرغ در سنین اولیه ضرورى است به ازا هر مرغ 5/0 کیلوگرم از خوراک پیش دان درنظر بگیرید این مقدار باید براى دو هفته تغذیه کامل کافى باشد سپس خوراک رشد را مورد استفاده قرار داده و محدودیت غذایى را اعمال نمایید وزن بدن مرغ در چهار هفتگى باید بین 400 تا 450 گرم باشد .
2- یک افزایش وزن دائمى و اهسته را بین سنین 5 تا 15 هفتگى حفظ نمائید افزایش وزن در طى سنین 5 تا 10 هفتگى باید در سطح پایین و 90 گرم درهفته از 11 تا 15 هفتگى ، 90 تا 110 گرم در هفته مناسب باشد .
3- افزایش وزن از سن 16 تا 26 هفتگى باید تسریع گردد در طى این دوران ، رشد و تکامل اندامهاى تولید مثل نیمچه ها و بلوغ جنسى شروع شده است در صورتى که سالنها کاملا بسته نیستند براى گله اى که با کوتاهتر شدن طول روز مواجه است افزایش وزن در این مرحله باید بیشتر از گله اى باشد که در فصلى است که طول روز افزایش مى یابد هنگامى که نیمچه ها به سن 16 تا 20 هفتگى مى رسند افزایش وزن آنها باید بیشتر از سایر مراحل باشد دراین مرحله وزن بدن باید 150 تا 160 گرم در هفته افزایش یابد براى گله هایى که با افزایش طول روز مواجه هستند افزایش وزن در سنین 16 تا 20 هفتگى باید کمتر یعنى حدود 11 تا 115 گرم در هفته باشد افزایش وزن بدن نیمچه ها در 21 تا 24 هفتگى باید به طور ناگهانى بالا برود و به 150 تا 160 گرم در هفته برسد اما محدودیت غذایى باید با احتیاط صورت گیرد زیرا استرسى که دراثر محدودیت غذایى گله وارد مى شود مى تواند باعث بروز کانى بالیسم و یا کوکسیدیوز شد نوک چینى صحیح ، عملکرد مناسب دانخورى و کاهش شدت نورمى تواند این مشکلات را تا حدى کاهش دهد . رعایت این برنامه غذایى نه تنها حساسیت گله را نسبت به استرس گرمایى کاهش مى دهد بلکه باعث مى شود گله به موقع به تولیدبباید بهترى داشته باشد تداوم تخمگذارى بیشتر شود وجوجه با کیفیت بهترى تولید گردد قدرت بارورى خروس و فعالیت ان نیز افزایش مى یابد براى بدست آوردن درصد جوجه درآورى بالاتر ، موارد زیر بایدمرود توجه قرار گیرند . تجهیزات و برنامه ها باید به سهولت قابل استفاده و اجرا باشند على رغم آگاهى عمومى مبنى بر اینکه نیازهاى غذایى مرغ و خروس متفاوت مى باشند اما اغلب مردم ترجیح مى دهند تا براى جلوگیرى از بروز اشتباه درتغذیه که مى تواند اثرات زیانبارى براى تولید داشته باشد از یک فرمول غذایى براى هر دو جنس استفاده کنند بهتر است براى کنترل وزن خروسها از دانخوریهاى بشقابى استفاده شود البته خروسها از دانخوریهاى بشقابى استفاده شود البته مرغها و خروسها با هم در صبح زود تغذیه مى شوند برنامه غذایى باید طورى تنظیم گردد که کنترل وزن جوجه خروسها به موازات جوجه مرغها صورت گیرد وزن خروسها در 4 تا 5 هفتگى باید 150 درصد وزن مرغها باشد در طى دوره تولید ، خروسها همیشه باید 30 درصد سنگین تراز مرغها باشند مقدار غذاى روزانه خروسها در این دوره 115 تا 130 گرم است براى جلوگیرى ازدسترسى مرغها ، دانخورى ها خروسها باید در موقعیت بالاترى قرار گیرد وبراى جلوگیرى از مصرف جیره مرغها توسط خروسها ازنرده هاى فلزى بر روى دانخورى مرغها استفاده مى شود .
استفاده از pad و یا پوشال جهت خنک سازى تبخیرى
دماى بالاى هوا در مناطق گرمسیرى یک مشکلى عمده مى باشد تلاش شده است تا با استفاده از سالنهاى باز این مشکل برطرف گردد با وجود این سیستم هاى خنک کننده تبخیرى روش موثرى را به منظور حفاظت گله در برابر تلفات ، وقوع بیمارى و افت تولیدناشى از استرس گرمایى براى صنعت طیور فراهم کرده است . در این سیستم ، هوا با فشار از میان لایه هاى پوشال مرطوب که داراى سطح زیادى مى باشند عبور کرده و وارد سالن مى شود حرارت هوا ، آب این سطوح را تبخیر کرده و در نتیجه از دماى هواکاسته شده و به رطوبت آن افزوده مى شود . در 3 تا 4 سال اخیر در تایلند این سیستم براى گله هاى مرغ گوشتى بیشتراز گله هاى مرغ مادر مورد استفاده قرار گرفته است سالنها معمولا به طول 120 متر ، عرض 12 متر و ارتفاع 4 متر مى باشند pad یا لایه پوشالى که براى این نوع سیستم خنک سازى استفاده مى شود داراى قطر 15 سانتى متر ، ارتفاع 5/1 متر و طول 24 متر است در ابتدا ، پوشال را در یک طرف سالن نصب مى کردند اما بعدا طول 24 متر را نصف کرده و هر قسمت در یک طرف سالن درست در مقابل یکدیگر نصب شد تا از این طریق سالن به طور یکنواخت ترى خنک شود . عایق بندى سقف به منظور جلوگیرى از انتقال حرارت تشعشعى به داخل سالن ، اهمیت دارد در مراحل اولیه از نوعى میکروفیبر براى عایق سازى استفاده مى شد ولى با توجه به نقاط ضعفى که این ماده داشت در حال حاضر از پلى اورتان در سطح داخلى سقف استفاده مى شود آزمایشهایى در حال انجام است که ورقهاى منعکس کننده حرارت براى نصب روى پشت بام استفاده شود این نوع ورقها در مقایسه با پوششهاى شیمیایى پشت بام ارزانتر تمام مى شوند و به همین دلیل احتمالا در  اینده استفاده از این نوع عایق بندى بر سایر انواع ترجیح داده خواهد شد . براى استفاده از سیستم خنک سازى تبخیرى باید سالن کاملا بسته باشد و هیچ راه دیگرى براى ورود هوا به جز از طریق سیستم تهویه وجود نداشته باشد به منظور هدایت جریان هوا برروى پرنده ها ، صفحات برگرداننده هوا به فاصله 12 متر از سقف آویزان مى شوند هوا با سرعت 12 متر دردقیقه و توسط 8 هواکش 48 اینچى به ظرفیت 20 هزار فوت مکعب در دقیقه که درانتهاى دیگر سالن قرار گرفته اند به درون سالن کشیده مى شود .
فواید سیستم خنک سازى تبخیرى
این سیستم استرس گرمایى را کاهش داده و باعث بهبود سلامت گله مى شود که منجر به تولید بالاتر در گله هاى مادر مى گردد تلفات به خصوص در فصول گرم کاهش مى یابد . در مقایسه با سالنهاى باز ، به تعداد کمترى هواکش نیاز است که این امر موجب صرفه جویى در مصرف برق مى شود از ان جایى که در این سیستم میتوان سالن را تقریبا به طور کامل تاریک نمود برنامه هاى نورى به راحتى قابل اجرا بوده و در نتیجه مى توان رشد گله را به خوبى تحت کنترل قرار داد هوا به طور یکنواخت در سالن جریان مى یابد هواى تازه اى که میان این سیستم عبور میکند درمدت کوتاهترى توسط هواکش خارج مى شود این عبور سریع باعث کاهش مقدار گاز امونیاک در سالن مى گردد در هنگام استفاده از سیستم خنک کننده براى جوجه هاى گوشتى ، میران رشد وبازده غذایى افزایش مى یابد .
نکاتى را که در این سیستم باید مورد توجه قرار داد
وجود سیستم برق اضطرارى وسیستم هشدار دهنده از ضروریات این سیستم است در صورت قطع برق به مدت بیش از دوساعت ، پرندگان سریعا تلف مى شوند . هواکش ها ، مسیرهاى ورودى هوا و صفحات منحرف کننده هوا باید به طور مرتب کنترل شده و از کار کردن انها با حداکثر بازدهى اطمینان حاصل نمود . در صورتى که مقداراملاح کلسیمى آب بالا است باید هر چند وقت یک بار سیستم را شستشو داد تا از تجمع املاح و بسته شدن منافذ عبور هوا جلوگیرى به عمل اید . براى کنترل حشرات و جلبکها بر روى سیستم و حفظ کارایى آن ، استفاده از حشره کشها ضرورى است .
سالنهاى بسته
همان طور که قبلا اشاره شد یکى از فواید سیستم خنک سازى تبخیرى درمقایسه با استفاده از سالنهاى باز ، توانایى ایجادتاریکى در سالنهایى است که به این سیستم مجهز هستند . هدف از بکارگیرى سالن بسته ، کنترل بلوغ جنسى در نیمچه هاى مادر است به طورى که انها درزمان موردنظر یعنى در 25 هفتگى به تولید بیایند تحت شرایط طبیعى ، شروع تخمگذارى به وسیله ترکیبى از افزایش دائمى وزن بدن و بلوغ جنسى کنترل مى شود اصولا در یک سالن بسته ، طول مدت روشنایى و همچنین شدت نور در طى دوران رشد ،در حد پایینى کنترل  مى شود زمانى که نیمچه ها ازنظر سن و وزن بدن به حد مناسب برسند برنامه نوردهى با افزایش طول مدت روشنایى و میزان شدت نور به حالت معمول برگردانده میشود از این طریق مى توان نیمچه ها را به موقع به تولید آورد .
خلاصه
اغلب نکاتى که مورد بحث قرار گرفت در رابطه با گله هاى مرغ مادرگوشتى بود معذالک به سادگى میتوان اصول مربوطه را در جهت پرورش گله هاى گوشتى و یا مدیریت گله هاى تخمگذار بکارگرفته اما به دلیل آنکه استفاده از طرحها وایده هاى جدید هزینه زیادى در بر دارد قبل از اجرا باید تحلیل اقتصادى لازم روى آنها صورت بگیرد اما مهمترین نکته ، نیروى انسانیست که باید تعلیم لازم را ببیند تا برداشت مناسبى از روشها و تجهیزات جدید داشته باشد و در ان صورت است که مى توان به حداکثر عملکرد دست یافت .

مهندس محسن بختیارى