چگونگی استفاده بهینه از کود شیمیایی

ریشه گندم برای رشد و نمو برگ،ساقه و دانه،مرتبا از مواد غذایی خاک استفاده می کند بنابر این بعد از مدتی،حاصلخیزی خاک کاهش می یابد و گیاه کم کم ضعیف و زرد می شود.

---

مقدمه
کاهش حاصلخیزی خاک برای کلیه مناطق کشاورزی به صورت یک مشکل بزرگ در آمده است.یکی از روش های بهبود این اراضی ،بالا بردن حاصلخیزی آنها ازطریق مصرف کودهای شیمیایی و آلی است.
در زراعت دیم و در شرایط بارندگی محدود،مصرف مقدار متعادلی از عناصر غذایی بسیار نافع است.زیرا در حقیقت این عناصر،گیاه را قادر می سازند تا از رطوبت قابل دسترس به طور موثری استفاده نماید.
چرا باید به دیمزارها کود بدهیم؟
ریشه گندم برای رشد و نمو برگ،ساقه و دانه،مرتبا از مواد غذایی خاک استفاده می کند بنابر این بعد از مدتی،حاصلخیزی خاک کاهش می یابد و گیاه کم کم ضعیف و زرد می شود.
در این جا است که باید بدانیم زمین چه مقدار و به کدام مواد غذایی احتیاج دارد.آنگاه با دادن مقدار مناسبی از کود های شیمیایی و آلی،با در نظر گرفتن رطوبت زمین،می توان نسبت به بارور شدن دوباره خاک امیدوار شد.
باید توجه داشته باشیم که کمبود مواد غذایی در خاک باعث ضعیف شدن بوته ها می شود،مصرف بی رویه کود نیز باعث ضررهایی به شرح زیر خواهد شد،
- با مصرف بیش از اندازه یک نوع کود،تعادل مواد غذایی بهم می خورد و در ننیجه تغذیه گیاه گندم دچار مشکل می شود.
- عملکرد محصول کاهش می یابد.
- مواد آلی خاک از بین رفته و زمین سفت و خراب می شود.
کود پتاسه چیست و چه نقشی در گندم دیم دارد؟
کود های پتاسه به رنگ سفید مایل به خاکستری و به حالت پودر می باشند.پتاس را می توان به سهولت در خاک ذخیره نمود تا به تدریج به مصرف گیاه برسد
پتاسیم باعث قوی تر شدن اندامهای گیاه گندم شده و کمک می کند تا گیاه در مقابل خوابیدگی (ورس)مقاومت بیشتری نماید.به طور کلی پتاسیم مقاومت گیاه را در برابر بیماریها و آفات زیاد کرده و باعث افزایش مواد قندی و نشاسته یی گیاه می شود . پتاسیم مرغوبیت محصول را بهتر کرده و تحمل گندم را نسبت به شوری بیشتر می کند. پتاسیم در بهبود تنفس گیاه گندم موثر است.
کمبود پتاسیم در گندم دیم
در اثر کمبود پتاسیم ، ساقه گیاه گندم ضعیف می شود،که نتیجه اش خوابیدگی (ورس)است کمبود پتاسیم سبب کاهش مقاومت گیاه گندم به بعضی از آفات و بیماریهای گیاهی از جمله بیماری سفیدک حقیقی گندم می شود.کمبود پتاسیم باعث خواهد شد تا برگها به رنگ سبز تیره در آمده و نوک آنها زرد شود،حاشیه برگها سوختگی پیدا کرده و می میرند.
مقدار پتاسیم مورد نیاز
- اگر مقدار پتاسیم خاک کم باشد ،مقدار 1.5 کیسه 50 کیلو گرمی و اگر مقدار پتاسیم خاک در حد متوسط باشد مقدار یک کیسه 50 کیلو گرمی سولفات پتاسیم در هکتار کافی است.
کود های آلی و تاثیر آن در دیمزارها
باقیمانده های گیاهی و حیوانی دارای مواد غذایی مورد نیاز گیاهان از جمله گندم می باشند.که پوسیده شدن آن باعث تغذیه منظم گیاه می شود.
از محاسن دیگر مواد آلی در دیمزارها این است که موجب افزایش ظرفیت نگهداری رطوبت خاک می شوند.
- اگر مقدار کربن خاک کم باشد،مقدار کود آلی مورد نیاز 10 تن در هکتارو اگر مقدار کربن آلی خاک متوسط باشد،مقدار کود آلی موردنیاز 5 تن در هکتار خواهد بود
کود آزتهچیست و چه نقشی در گندم دیم دارد؟
کود ازته یا کود شکری به صورت دانه های ریز سفید رنگ می باشد. این کود ازتمام عناصری که برای تکمیل مواد غذایی به خاک داده می شود،بیشترین تأثیر را از نظر افزایش تولید محصول دارد.در زراعت گندم دیم هرگاه رطوبت کافی نباشذ،کاربرد کود ازته محدود می شود.برای کارایی کود ازته،لازم است کود های فسفره و پتاسه نیز در صورت موجود نبودن در خاک،به میزان کافی به آن اضافه شود.
اگر گیاه گندم کمبود ازت داشته باشد،رشد آن متوقف شده و ظاهرش زرد می شود.این زردی ابتدا در برگهای پایین تر دیده می شود.در صورت کمبود شدید،برگها قهوه ای شده و گیاه می میرد.
با مصرف کافی ازت،رشد رویشی گیاه گندم زیاد شده و رنگ آن سبز تیره می شود.در بعضی شرایط مصرف بیش از اندازه ازت،دوره رشد را طولانی تر می کند و رسیدن محصول را به تأخیر می اندازد همچنین حساسیت گیاه را در برابر آفات و بیماریها بیشتر می کند.
کود ازته موجب رشد و نمو و شادابی گندم،زیاد شدن ساقه و برگهای آن و افزایش مقدار محصول می شود.ازت در بالارفتن کیفیت و مرغوبیت گندم هم تأثیر دارد.
کمبود ازت چه تأثیری در گندم دیم دارد؟
- غیر از کم آبی هیچ کمبودی ماننذ ازت روی گیاه تاثیر بد نمی گذارد.
- کمبود ازت باعث ضعیف شدن گیاه می شود.
- در اثر کمبود ازت،برگهای اولیه زرد شده و گیاه خوب پنجه نمی زند.
- ساقه ها،نازک و کم کم به رنگ قرمز در آمده و رشد طولی آنها کم می شود.
- کمبود ازت باعث می شود تا خوشه ها کوجک و دانه ها چروکیده باقی بماند.
در بعضی مواقع این کمبود،باعث خشک شدن گیاه نیز می شود.
کمبود فسفر
کمبود فسفر باعث کاهش مرغوبیت گندم می شود.و خاصیت انباری آن را کاهش می دهد.در اثر کمبود فسفر رنگ گیاه سبز تیره شده و رشد آن کند می شود.نوک برگها به تدریج پژمرده شده و سپس به تمامی سطح برگ پیشروی می کند.در حالت کمبود شدید،برگها و ساقه ها به خصوص گلبرگها،ارغوانی و سرانجام بنفش می شود.
مقدار مورد نیاز گندم مورد نیاز گندم دیم
- اگر مقدار فسفر خاک کم باشد،مقدار دو کیسه 50کیلو گرمی ،و اگر در حد متوسط باشدمقدار1.5 کیسه 50 کیلو گرمی کود سوپر فسفات تریپل در هکتار کافی است و اگر مقدار فسفر خاک زیاد باشد به مصرف کود فسفاته احتیاجی نیست.
مقدار ازت مورد نیاز
برای زراعت گندم دیم،حدود دو کیسه 50 کیلو گرمی نیترات آمونیوم در هکتار توصیه می شود که با توجه به وضعیت خاک و مقدار بارندگی منطقع قابل تغییر است.
کود فسفره چیست و چه نقشی در گندم دیم دارد؟
فسفر در بیشتر گیاهان وجود دارد . ولی معمولا مقدار آن کمتر از ازت و پتاسیم است.
فسفر در اکثر فعالیت های گیاه دخالت دارد.مقدار کافی فسفر در اوایل زندگی گیاه،برای رشد و حیات گندم ضروری است. فسفر زمان رسیدن گندم را کوتاهتر کرده و گیاه را در مقابل کم آبی و بیماریها،مقاوم تر می کند. این عنصر باعث تولید ریشه های قوی و استحکام بیشتر گیاه گندم نیز می شود.