همه چیز درباره کود دی آمونیوم فسفات و نحوه مصرف آن

فسفر و ازت از عناصر غذایی ضروری برای رشد و توسعه گیاهان هستند و نقش موثری در متابولیسم گیاهان دارند. کمبود این عناصر عامل محدود کننده تولید و نبود عملکرد مطلوب محصولات، در اکثر اراضی کشاورزی ایران می باشد. تامین میزان کافی فسفر و ازت، موجب رشد سریع ریشه و محصول می گردد. کود دی آمونیوم فسفات یکی از انواع کودهای فسفاته حاوی ازت است که به دلیل داشتن میزان کافی مواد مغذی (46 درصد پنتاکسید فسفر و 18 درصد نیتروژن) و جذب رطوبت پایین از جمله کودهای بسیار مرغوب و اثربخش به شمار می رود. در ادامه با مزایا و معایب این کود، زمان و طریقه مصرف آن اشنا میشویم.

 جهت دریاقت قیمت و فروشندگان کود دی آمونیوم فسفات از صفحه محصولات ما بازدید کنید. 

کود DAP یا همان امونیوم فسفات منبع عالی فسفر P و نیتروژن N برای تغذیه گیاهان است. این کود بسیار محلول می باشد، بنابراین به سرعت در خاک حل می شود و در نتیجه آن فسفات و آمونیوم موجود در گیاهان آزاد و در اختیار ریشه آن ها قرار میگیرد. یک ویژگی قابل توجه pH ،DAP قلیایی آن است که در اطراف گرانول حل شده ایجاد می شود. از آنجا که با حل شدن گرانول های DAP، آمونیوم آزاد می شود، نهال ها و ریشه های گیاه نزدیک به آمونیاک فرار، آسیب می بینند. این آسیب احتمالی معمولاً هنگامی اتفاق می افتد که PH خاک از 7 بیشتر باشد(شرایطی که اغلب در اطراف گرانول حل کننده DAP وجود دارد). برای جلوگیری از چنین خسارتی، کشاورزان باید از قرار دادن غلظت زیاد DAP در نزدیکی بذرهای جوانه زده خودداری کنند.

آمونیوم موجود در DAP یک منبع نیتروژن عالی است و به تدریج توسط باکتری های خاک به نیترات تبدیل می شود و در نتیجه PH خاک کاهش می یابد. بنابراین، افزایش PH خاک در اطراف گرانول های DAP یک اثر موقتی است. این افزایش اولیه در pH خاک مجاور DAP می تواند بر واکنش های میکرو سایت فسفات و مواد آلی خاک تأثیر بگذارد .

کود دی آمونیوم فسفات گرانوله

کود آمونیوم فسفات معمولا به عنوان گرانول استفاده میشود، اما بعضی از آنها نیز به شکل بلورین یا به صورت مایع تولید می گردند. فروش دی آمونیوم فسفات به صورت گرانوله برای مصارف کشاورزی یه صورت رنگ سبز متمایل به خاکستری و یا قهوه ای انجام می شود، البته بسته به تولید کننده تفاوت هایی نیز در این زمینه دیده می شود.

مزایای دی آمونیوم فسفات و تاثیر آن بر گیاهان

از مزایای مهم دی آمونیوم فسفات، پایداری ازت موجود در آن است که این امر باعث جذب تدریجی ازت توسط گیاه و در نتیجه موجب افزایش عملکرد گیاهان، سرسبزی دائمی و زودرسی محصول می گردد. هم چنین مصرف DAP باعث فعال شدن میکروارگانیسم های خاک می شود که به هیدرولیز عناصر و آماده سازی آن ها برای گیاهان کمک می کند.

نیتروژن و فسفر دو ماده بسیار ضروری برای گیاه به شمار می روند. فسفر یکی از عناصر ضروری مورد نیاز گیاه است که تقریبا در آب بدون حرکت است، در نتیجه مشکلات شسته شدن با آب را ندارد. گیاهان برای جذب فسفر نیاز به ریشه ای سالم دارند. البته pH خاک و فعالیت بیولوژیکی خاک نیز بر جذب این عنصر اثر میگذارد. تأمین میزان کافی فسفر برای رشد و نمو مطلوب گیاهان ضرورت دارد چرا که این عنصر در هر سلول گیاهی زنده ای یافت می شود. فسفر جذب شده در گیاه برای چرخه انتقال انرژی، فتوسنتز، تبدیل قند و نشاسته، حرکت مواد مغذی در گیاه و انتقال ژنتیک گیاهی مورد نیاز است. کمبود فسفر در گیاهان باعث کاهش در گسترش برگها، کوچکی سطح برگها و همچنین کاهش تعداد برگها و کم شدن نسبت رشد شاخه ها از رشد ریشه می شود. همچنین کاهش فسفر موجب کاهش رشد ریشه و در نتیجه جذب کمتر آب و مواد مغذی می گردد که بر رشد کلی گیاه تاثیر منفی می گذارد.

معایب دی آمونیوم فسفات

از معایب دی آمونیوم فسفات برای سلامتی این است که تماس با این محصول ممکن است باعث تحریک شدن ناحیه‌ چشم و سطح پوست شود. همچنین استنشاق آن ممکن است موجب آسیب به ریه و دستگاه تنفسی گردد و قرارگیری طولانی مدت در معرض آن هم می تواند باعث تهوع و آسیب به سیستم گوارشی شود. همچنین اثرات زیست محیطی دی آمونیوم فسفات باعث رشد جلبک می‌ شود که این مسئله می‌ تواند منجر به کاهش کیفیت آب گردد.

 زمان مصرف کود دی آمونیوم فسفات

  زمان مصرف کود شیمیایی تأثیر زیادی بر عملکرد محصول دارد. به گونه ای که زمان مناسب استفاده از کود باعث افزایش بازدهی، کاهش تلفات مواد مغذی، افزایش راندمان مصرف مواد مغذی و جلوگیری از آسیب رسیدن به محیط زیست می شود. استفاده از کودهای شیمیایی در زمان نادرست ممکن است باعث از بین رفتن یا بطور کلی هدر رفت کود و حتی آسیب رساندن به محصول شود.

با اینکه جذب نیتروژن در تمام مراحل رشد توسط گیاه انجام می شود اما هرچه که به مراحل پایانی رشد گیاه نزدیک شویم، مقدار جذب نیز بیشتر خواهد شد. این کود را دو مرتبه، دفعه اول در زمان نصف رشد کامل و دفعه دوم در زمان رشد کامل و گل دادن گیاه می توان استفاده کرد. توصیه محققان بر این است که 75% کود مورد نیاز نخستین بار و 25% باقی مانده را در هنگام رشد کامل به خاک اضافه کنیم.

مقدار مصرف کود دی آمونیوم فسفات برای هر درخت

مقدار توصیه شده مصرف کود دی امونیوم فسفات، براساس نتایج تست خاک و سن درختان بدست آمده و بدین صورت است که:

کود دی آمونیوم فسفات برای گندم

 خاک های زراعی ایران از میزان جذب فسفر پایینی برخوردارند. طی تحقیقات به عمل آمده بیش از 70 درصد خاکهایی که گندم در آن کشت می شود، دچار کمبود فسفر هستند. برای رفع این مشکل کشاورزان از کودهای فسفاته نظیر کود دی آمونیوم فسفات برای گندم استفاده می کنند.

زمان مصرف کود دی آمونیوم فسفات برای برنج

 بهترین زمان برای کوددهی برنج زمانی است که زمین برگشته و به شکل شله در آمده است. این زمان پر بازده ترین زمان ممکن برای ریختن این کود و جذب نیتروژن برای رشد و ترقی برنج می باشد. در این حالت هیچ گونه هدر رفت نیتروژنی نداریم و نیتروژن مستقیم جذب ریشه گیاهان می شود. برای برنج توصیه شده است که کود دی امونیوم فسفات را در سه مرحله به خاک اضافه کنید.

کود دی آمونیوم برای مرکبات

برای مرکبات جوان مانند لیمو ترش، لیمو شیرین و گریپ فروت که روند رشد بالایی دارند، در صورتی که نتایج آزمون خاک کمبود فسفر را نشان دهد، پیشنهاد می شود که میزان مصرف فسفر، 15 تا 20 درصد نسبت به دیگر گیاهان بیشتر باشد. کود دی آمونیوم را باید در اول فصل رشد (بهار) به روش خاکی، برای کوددهی به درختان جوان مصرف کرد.

طریقه مصرف کود دی آمونیوم فسفات

نحوه استفاده از این کود بسته به نوع گیاه ممکن است متفاوت باشد اما به طور معمول آن را طی دو یا سه مرحله به خاک اضافه می کنند. میزان کود اضافه شده در مرحله اول (در حالت دو مرحله ای) سه برابر میزان آن در مرحله دوم است. به طور مثال برای برنج توصیه شده است که کود را در سه مرحله به خاک اضافه کرد.

باید توجه داشت در صورتی که به میزان کافی DAP استفاده نشود ریشه ی گیاه ضعیف می شود، گیاه کوچک خواهد ماند و برگ ها به صورت سبز تیره و یا بنفش خواهند بود و در کل بازدهی گیاه کاهش می یابد.

اگر این کود را زودتر از موعد (قبل از کشت یا همزمان با کاشت بذر) به خاک اعمال کنید، فسفر موجود با آهک و سایر عناصر مخلوط شده و اثر پذیری آن کاهش می یابد. چنانچه بعد از کاشت بکار برده شود، روی سطح گیاه باقی مانده و هیچ گونه ارزشی برای گیاه نخواهد داشت.

جهت توصیه میزان کود مصرفی برای محصولات زراعی باید قبل کاشت، آنالیز خاک و برای محصولات باغی علاوه بر آنالیز خاک و کیفیت آب باید آنالیز گیاه نیز انجام شود.

توصیه عمومی برای محصولات زراعی براساس نتیجه آزمون خاک بدین شرح است:

میزان توصیه عمومی برای برخی محصولات:

نحوه ذخیره سازی کود دی آمونیوم فسفات چگونه است ؟

دی آمونیوم فسفات را باید در جای خشک و بدون رطوبت ذخیره سازی کنید. این ماده هم در انبار و هم در مزرعه تمایل به جذب رطوبت دارد، بنابراین ذخیره سازی آن به صورت پشته های انبوه که با پوشش ضد آب به خوبی محافظت شوند، مناسب است. توجه داشته باشید که استفاده از وسایل نقلیه می تواند به کود صدمه وارد کند .

این کود باید حداکثر 20 کیلوگرم در هکتار برای بذر غلات استفاده شود. هنگام استفاده از DAP، کود باید 5 سانتی متر از بذر فاصله داشته باشد. مصرف این کود برای محصولاتی مانند کلزا که به گوگرد زیادی نیاز دارند توصیه نمی شود، مگر اینکه با سولفات آمونیاک مخلوط شود. این کود را نباید در سیلو ذخیره کرد. ذخیره سازی در یک سوله فله، روش ذخیره ترجیحی است. پوشاندن با محافظ ممکن است هرگونه جذب هوای مرطوب را کاهش دهد. هم چنین استفاده از دستگاه شارژر ممکن است به کود آسیب برساند و هر گونه مشکل در کار با آن را افزایش دهد.