شخم زدن چیست؟ – انجمن شخمزنندگان انتاریو

- گاوآهن (The Plow)
- شیار (Furrow)
- کولتر (Coulter)
- تیغهٔ برش / شِیر (Share / Plowshare)
- مولدبُرد (Mouldboard)
- کران (Crown)
- بدنهٔ زمینی (Body of the Land)
- پایان (Finish)
گاوآهن (The Plow)
گاوآهن یک ابزار اصلی کشاورزی است که برای برش و برگرداندن خاک طراحی شده است. به عنوان نخستین ابزار برای آزادسازی باروری خاک، گاوآهن بستر کشت را با شکستن خاک فشرده، دفن بقایای محصولات قبلی و آوردن مواد مغذی تازه به سطح آماده میکند. مدلهای مدرن از نوع حیوانکش تا چندشیار متصل به تراکتور متغیرند، اما هدف اصلی آنها ثابت است: ایجاد بستر مناسب بذر، بهبود تهویهٔ خاک و نفوذ آب.
هدف و مزایا
استفادهٔ صحیح از گاوآهن باعث افزایش یکنواختی کاشت، کنترل علفهای هرز سطحی و بهبود ظرفیت نگهداری رطوبت میشود. تنظیم صحیح عمق و زاویهٔ کار، اثر بخشی عملیات را افزایش و سایش قطعات را کاهش میدهد.
شیار (Furrow)
شیار به شکاف طولی و باریکی گفته میشود که گاوآهن آن را قطع کرده و برمیگرداند. شیارهای خوب باید دارای عمق و عرض یکنواخت باشند تا قرارگیری بذر منظم و زهکشی آب مناسب تامین شود. کیفیت شیار تحت تاثیر نوع خاک، تنظیمات گاوآهن و کنترل اپراتور قرار دارد.
عوامل موثر بر کیفیت شیار
برای دستیابی به شیارهای یکنواخت، توجه به رطوبت خاک، تیز بودن تیغهها و سرعت حرکت ضروری است. شیار یکنواخت به کاهش نیاز به عملیات تکمیلی و افزایش راندمان کاشت کمک میکند.
کولتر (Coulter)
کولتر یک تیغهٔ تیز یا دیسک غلتان است که جلوتر از شِیر نصب میشود و خاک را بهصورت عمودی برش میدهد. نقش آن ایجاد شکاف عمودی صاف است تا تکهٔ خاک بعدی راحتتر برداشته و وارونه شود. کولتر از چسبیدن و لهشدن خاک جلوگیری میکند و لبهٔ شیار را تمیزتر میسازد، بویژه در خاکهای سنگین یا مرطوب.
مولدبُرد (Mouldboard)
مولدبُرد یک تیغهٔ منحنی است که ورقهٔ بریده شدهٔ خاک را بلند کرده و آن را وارونه میکند و در نتیجه شیار برگردانده شده شکل میگیرد. انحنای مولدبُرد و صیقل سطح آن چگونگی وارونه شدن خاک، دفن بقایا و خرد شدن قلوهها را تحت تأثیر قرار میدهد. طراحی مولدبُرد بر نحوهٔ خردشدگی خاک و ریزش شیار تأثیر دارد که این موارد برای آمادهسازی بستر کاشت و کنترل فرسایش اهمیت دارند.
کران (Crown)
کران به سه رفت و برگشت تا انتهای نوار (سه دور) گفته میشود. در مسابقات شخم با اسب این کار منجر به 6 شیار و در کلاسهای تراکتوری به 12 شیار میشود. کرانها برای آزمون یکنواختی، کنترل و تکنیک در شخم رقابتی استفاده میشوند و نیازمند فاصلهگذاری و عمق شیار یکنواخت در سرتاسر نوار هستند.
بدنهٔ زمینی (Body of the Land)
پس از تکمیل کران، اپراتور به سمت چپ برگشته و نوار بین کران خود و همسایه را شخم میزند. این نوار را «بدنهٔ زمینی» مینامند. توجه به تراز و شکلگیری یکنواخت شیار در بدنهٔ زمینی باعث پیوستگی بین نوارها و سطحی هموار پس از عملیات خاکورزی میشود.
پایان (Finish)
پایان به چند شیار آخر در انتهای یک پاس گفته میشود. پایان تمیز توانایی اپراتور را در کنترل عمق و تراز تا انتهای نوار نشان میدهد. توجه به پایان شیار نیاز به انجام دوبارهٔ کار را کاهش داده، ساختار خاک را حفظ و یکنواختی کلی مزرعه را بهبود میبخشد.
