روزی یک‌میلیارد‌ تومان واردات گوشت، سیاست تنظیم بازار دولت دهم!‏


دسته بندی: اخبار کشاورزی
روزی یک‌میلیارد‌ تومان واردات گوشت، سیاست تنظیم بازار دولت دهم!‏

تا چند سال پیش در بین مدیران دولتی دامپزشکی رقابت شدیدی برای اعزام به‌عنوان ناظر واردات گوشت به ‏خارج وجود داشت.
تا چند سال پیش در بین مدیران دولتی دامپزشکی رقابت شدیدی برای اعزام به‌عنوان ناظر واردات گوشت به ‏خارج وجود داشت. آنها سال‌ها در نوبت انتظار می‌ماندند تا بلکه بخت یاری‌شان کند و ماموریت خارج از کشور ‏را در کارنامه کاری خود ثبت کنند. اما حالا به لطف واردات لجام‌گسیخته حتی کارشناسان شهر‌های دورافتاده هم ‏هریک چندین بار به کشور‌های مختلف سفر کرده‌اند تا ناظر سلامت محموله‌های گوشت وارداتی باشند.‏
واردات گوشت قرمز این روزها به رکورد روزانه 300هزاردلار رسیده است. به عبارت ساده‌تر هر روز ‏یک‌میلیارد‌تومان سرمایه کشور به جای آنکه در زیرساخت‌های دامپروری هزینه شود به جیب دلالان خارجی ‏واریز می‌شود. میزان واردات گوشت در سال‌های اخیر روند افزایشی شدیدی داشته و طی هشت‌سال 20برابر شده ‏است.‏
در سال 84 تنها چهار‌میلیون‌دلار گوشت به کشور وارد شد. در حالی‌که این میزان واردات در سال 91 به عدد ‏قابل توجه 85‌میلیون‌دلار رسیده است. این حجم واردات تنها مربوط به لاشه‌های یخ‌زده است و باید به آن واردات ‏دام زنده را هم اضافه کرد. هرچند در سال 84 دام زنده‌ای به کشور وارد نشده بود اما در سال‌های پس از آن، این ‏روش هم به راهکارهای تنظیم بازار اضافه شد.‏
گاوهای پیر‌و مریض هندی و پاکستانی نه‌تنها به‌طور مستقیم ارز کشور را بلعیدند، بلکه سوغاتی‌های مرگباری ‏همچون سویه جدید تب برفکی را هم با خود به ارمغان آوردند.‏
همان مثال معروف یک تیر و دو نشان در اینجا به‌کار واردکنندگان دام زنده آمد. هم لاشه ارزان هندی به بازار ‏فرستادند تا در میدان رقابت، کمر دامدار ایرانی شکسته شود و هم بیماری‌ای به جان دام‌ها انداختند که دیگر رمقی ‏برای بلندشدن نداشته باشند.‏
هرچند دولت دهم و زیرمجموعه‌اش در حوزه دامپروری از ارایه هرنوع اطلاعاتی خودداری می‌کنند، اما ‏آمارهای غیررسمی حکایت از تعطیلی نزدیک به نیمی از دامداری‌های صنعتی کشور دارد. نکته قابل توجه اما ‏آن است که در سال‌های دولت احمدی‌نژاد مسوولان این حوزه بر نزدیک‌بودن کشور به خودکفایی در تولید گوشت ‏تاکید کرده و در یک‌سال گذشته خبرهای عجیبی از بی‌نیاز‌شدن به واردات گوشت را اعلام می‌کردند. با وجود ‏تمام ادعاهای مسوولان دولت نهم و دهم اما بررسی وضعیت بخش دامپروری کشور از واقعیت دیگری حکایت ‏دارد.‏
آمارهای تولید در دولت وارونه شد‏
مهران برادران‌نصیری، کارشناس مرکز پژوهش‌های مجلس که تحقیقات گسترده‌ای در بخش دامپروری داشته ‏است، تاکید می‌کند: مطالعات نشان می‌دهد برخی آمارهای تولید اعلامی وزارت جهادکشاورزی از اشکالات ‏اساسی برخوردار است. سیاست‌های تنظیم بازار مواد پروتئینی نشان می‌دهد بازار متکی به واردات بوده و ورود ‏محصولات دامی خارجی نوسانات شدید تولید و قیمت خوراک دام و فرآورده‌های دامی را به‌همراه آورده است.‏
در جداول ارایه‌شده از سوی دستگاه‌های متولی، آمارهای تولید بی‌توجه به شرایط محیطی اعم از شرایط اقلیمی و ‏بازار، روند افزایشی داشته است. آثار زیانبار خشکسالی سال 1387 بر اقتصاد ملی اگرچه از طریق هزینه‌کردن ‏دلارهای نفتی و واردات محصولات کشاورزی و تنظیم بازار در مرحله فراموشی است اما تبعات آن بر دوش ‏بخش عظیمی از تولیدکنندگان کشاورزی به‌خصوص دامداران کشور هنوز سنگینی کرده و اقتصادمان هنوز از ‏تکانه‌های ناشی از این بحران در رنج است.‏
محسن صمدی دیگر کارشناس مرکز پژوهش‌های مجلس نیز می‌گوید: خشکسالی بارز سال 1387 و عدم ‏سیاستگذاری مناسب برای تامین علوفه و نداشتن توجیه اقتصادی فعالیت‌های دامداری منجر به عرضه بخش ‏وسیعی از دام‌های مولد به کشتارگاه و در نتیجه کاهش تولید در سال‌های بعد شد. این درحالی است که دستگاه ‏متولی با چشم‌پوشی از این واقعیت در آمارهای خود، شرایط مطلوبی از تولید محصولات دامی را به‌تصویر کشید. ‏تضاد گزارش‌های ارایه‌شده مسوولان با واقعیت زمانی روشن‌تر می‌شود که به روند روبه‌رشد قیمت پروتئین دامی ‏و رشد شتابان واردات گوشت نگاهی بیندازیم. از سوی دیگر آمارهای منتشره از سوی مجامع رسمی کشور، ‏تردیدهای جدی در صحت آمارهای تولیدی ایجاد می‌کند.‏
‏800‌درصد افزایش هزینه‌های تولید پس از هدفمندی
جدای از مقوله واردات که تاثیرات مخربی بر تولید داشته است، سیاست‌های اقتصادی دولت در قالب قانون ‏هدفمندی یارانه‌ها هم توانست ضربات سنگینی بر پیکره بخش وارد کند. اجرای این قانون در دو سال گذشته سبب ‏شد هزینه‌های بخش دامپروری تا 9 برابر افزایش یابد.‏
حدود 70‌درصد هزینه گاوداری‌های شیری را خوراک دام تشکیل می‌دهد که از این مقدار نیز حدود 62‌درصد، ‏کنسانتره (از قبیل جو، سویا و...) است که بخش قابل‌توجه و تاثیرگذاری از آن، از محل واردات تامین می‌شود. ‏پس از اجرای قانون هدفمندی، در این بخش هزینه‌ها 65‌درصد رشد داشته است. همچنین حدود 10درصد از ‏هزینه‌های گاوداری به دارو، واکسن و تلقیح مصنوعی اختصاص دارد که در این مدت بیش از دوبرابر شده و ‏‏20‌درصد هزینه‌ها شامل دستمزد، حامل‌های انرژی و... است که اینها نیز از 20‌درصد تا 9 برابر شده است. ‏برآوردها نشان می‌دهد در مجموع هزینه‌های تولید شیر بیش از 60‌درصد افزایش داشته است. در این شرایط فشار ‏برای کنترل قیمت شیر تولیدی بر مشکلات تولیدکنندگان افزوده است.‏
در شرایطی که هزینه‌ها بر گرده تولیدکنندگان فشار وارد می‌آورد، قیمت نهایی فروش تحت کنترل دولت و بر ‏اساس قدرت خرید مصرف‌کننده تعیین می‌شد. این همه حاصلی نداشت جز جیره‌بندی‌شدن خوراک دام و کشتار ‏زودهنگام گاوهای لاغرشده.‏
اما با این همه مسوولان وزارت جهادکشاورزی در عملکردی که در روزهای خداحافظی خود به دولت جدید ارایه ‏می‌دهند؛ آماری در جداول ذکر کرده‌اند که اختلاف فاحشی با آمار منتشرشده مرکز آمار دارد. برای درک بهتر ‏مساله حتما به جداول نگاهی بیندازید.‏

روزنامه شرق – 92/5/24‏