گندم‌هایی که به سیلوهای دولتی نمی‌رود


دسته بندی: اخبار کشاورزی
گندم‌هایی که به سیلوهای دولتی نمی‌رود

کجاست این ۱۲ میلیون تن گندم، وزارت جهاد اعلام کند تا خریداری شود.‏
گندم تولیدی کشاورزان در دو سال اخیر سرنوشت‌های گوناگونی پیدا کرده است، از پیش‌دستی بخش خصوصی ‏برای خرید گرفته تا قاچاق، ورود به صنایع ماکارونی و ... حال آنکه وزارت صنعت تنها خرید بخش دولتی را ‏مبنا قرار داده و می‌گوید: «کجاست این ۱۲ میلیون تن گندم، وزارت جهاد اعلام کند تا خریداری شود».‏
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس،‌ مدتی است اختلاف آمار تولید و خرید تضمینی گندم بین دو ‏وزارتخانه جهاد کشاورزی و وزارت صنعت به موضوعی داغ تبدیل شده است، وزارت جهاد کشاورزی می‌گوید: ‏تولید گندم کشور امسال به 12 میلیون تن می‌رسد اما وزارت صنعت میزان خرید تضمینی که به گفته آنها تا کنون ‏‏2.2 میلیون تن توسط بخش دولتی انجام شده است را مبنا قرارداده و رقم اعلامی وزارت جهاد را زیر سئوال ‏می‌برد.‏
اخیرا یکی از معاونان وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام کرده است: \"کجاست این 12 میلیون تن گندم، ‏وزارت جهاد اعلام کند تا خریداری شود\".‏
در این میان دلاور حیدرپور مدیرکل دفتر غلات، حبوبات و گیاهان علوفه‌ا‌ی به خبرنگار فارس گفت: 8 میلیون تن ‏گندم مازاد برای خرید تضمینی وجود دارد که اگر برنامه خرید مناسبی اعمال شود باید از کشاورزان خریداری ‏شود.‏
‏4 میلیون تن گندم خارج از چرخه خرید
به گفته این مقام مسئول سالانه 1.3 میلیون تن گندم برای مصرف بذری، یک میلیون تن برای مصرف دام، 800 ‏هزار تن خود مصرفی کشاورزان و 1.5 میلیون تن مصرف صنعتی گندم مجموعا 4 میلیون تن خارج از چرخه ‏خرید وجود دارد که اگر از کل میزان 12 میلیون تن پیش بینی وزارت جهاد کسر شود بقیه یعنی به میزان 8 ‏میلیون تن گندم کشاورزان آماده خرید از سوی مسئولان است.‏
البته صحبت‌های این مدیر کل درباره سیاست‌های مناسب خرید، شامل قیمت خرید تضمینی، برابری با قیمت ‏جهانی، مناسب بودن و فراوانی مراکز خرید، و غیره را شامل می‌شود که معتقد است اگر به درستی اجرا شود این ‏میزان خرید محقق خواهد شد.‏
این گزارش به دنبال این است که مشخص کند آیا تولید گندم 12 میلیون تنی که وزارت جهاد پیش بینی کرده است ‏محقق می‌شود؟ در این‌صورت این گندم‌ها کجاست و چطور شده است که به سیستم خرید دولتی وارد نشده است؟‏
چرا آمار خرید تضمینی دولت تنها در دو سال گذشته افت کرد؟‏
شاید برای برخی این سئوال پیش بیاید که چرا میزان خرید گندم توسط بخش دولتی طی دوسال کاهش یافته است؟‏
گندم یکی از محصولات اساسی، قوت لایموت و تامین کننده امنیت غذایی است به همین دلیل دولت برنامه خرید ‏تضمینی این محصول را سالهاست انجام می‌دهد، اما بعد از اجرای هدفمندی یارانه‌ها خرید تضمینی گندم وارد ‏مرحله جدیدی شده است، خرید تضمینی قبلا تنها توسط دولت انجام می‌شد و اکنون بخش‌های خصوصی نیز اقدام ‏به خرید می‌کنند.‏
با آزادسازی تقریبی قیمت گندم و آرد بعد از هدفمندی یارانه‌ها این کالاها از حالت تعزیراتی که قبلا داشت خارج ‏شده و خرید و فروش آن آزاد شده است، به همین دلیل هر کسی می‌تواند اقدام به خرید این محصول کند.‏
حیدرپور می‌گوید: متوسط 10 ساله خرید تضمینی محصولات کشاورزی 9.4 میلیون تن است، اما در دوسال ‏گذشته بعد از هدفمندی یارانه‌ها همه اینها جزو خرید بخش دولتی نبوده است بلکه بخش خصوصی نیز اقدام به ‏خرید کرده است که معمولا در آمارهای دولتی نمی‌آید.‏
خرید 1.7 میلیون تن گندم توسط بخش خصوصی/ مبنا خرید دولتی نیست
آمارهای منتشر شده حاکی است تا تاریخ 14 تیرماه سال جاری یک میلیون و 700 هزار تن خرید گندم توسط ‏بخش خصوصی انجام شده است و آمار خرید تضمینی بخش دولتی حدود 2 میلیون و 400 هزار تن بوده است.‏
اخیرا سازمان تعاون روستایی که به عنوان مباشر خرید است اعلام کرد که بیش از یک میلیون تن خرید تضمینی ‏گندم انجام داده است.‏
این آمارها نشان می‌دهد از آنجایی که بخش‌ خصوصی و کارخانه‌ها هم خرید تضمینی را انجام می‌دهند، تنها خرید ‏دولتی نمی‌تواند مبنای قضاوت تولید گندم داخلی باشد.‏
در جدول زیر آمار گندم خریداری شده از استانها به تفکیک بخش خصوصی و دولتی می‌آید:‏
خرید گندم توسط صنایع غذایی
به تازگی انجمن کارخانجات ماکارونی کشور برای خرید 1.5 میلیون تن گندم با سازمان تعاون روستایی اقدام کرد ‏اما ظاهرا به دلایلی منجر به نتیجه نشده و جدیدترین خبرها حاکی از این است که این شرکت قرار است به زودی ‏با شرکت بازرگانی دولتی قرارداد خرید 1.5 میلیون تن گندم از نوع دوروم که مخصوص ماکارونی است را ‏ببندد.‏
به هر حال آنچه مسلم است طی سالهای گذشته تعداد کارخانه‌های تولید ماکارونی کشور به شدت رشد کرده که ‏علاوه بر تامین نیاز داخل، صادرات مناسبی هم دارند به ویژه اینکه پایین بودن قیمت گندم در کشور انگیزه آنها را ‏برای خرید داخل و صادرات محصولشان به خارج از کشور بیشتر کرده است.‏
اخیرا محمود بهمنی رئیس کل بانک مرکزی در یک گفت‌وگوی رادیویی با انتقاد از ارز چند نرخی در کشور ‏گفت: چرا باید ارز مرجع به واردات محصولی مانند گندم داده شود تا بعد از تبدیل به ماکارونی با ارزش افزوده ‏بالا از سوی بخش خصوصی صادر شود در حالی که سود آن به جیب دولت نمی‌رود.‏
گفته بهمنی نشان می‌دهد که اشتهای کارخانه‌های ماکارونی برای صادرات به دلیل سود مناسبی که از تفاوت قیمت ‏گندم داخل(720 تومان) و نرخ جهانی(1200) و نیز به دلیل اختصاص ارز مرجع برای گندم وارداتی بدست ‏می‌آید بیشتر شده است.‏
البته صنعت ماکارونی تنها مثال است و در بقیه صنعت مانند نانهای فانتزی،‌شیرینی پزی‌ها و غیره هم که در آن ‏از آرد و گندم استفاده می‌شود وضع به همین منوال است بنابراین استفاده از گندم در صنعت که بخشی از آن هم ‏صادر می‌شود بیشتر شده است.‏
گزارش مستند از خریدهای بخش خصوصی به همراه شماره تلفن و انبارهای ذخیره
خبرگزاری فارس به پیوست این گزارش به عنوان نمونه فیلمی از خرید گندم توسط بخش خصوصی در استان ‏فارس پخش می‌کند که در آن کاملا نشان می‌دهد بخش خصوصی با نصب پلاکاردهایی با شماره‌تلفن‌، آدرس و ‏مشخصات خریدار در خرید گندم این استان چقدر فعال بوده و همپای بخش دولتی خرید تضمینی گندم انجام ‏می‌دهند.‏
بنابراین اگر کسی به دنبال این است که اگر گندم به سیلوی دولتی وارد نشده پس کجاست می‌تواند به این مکان‌ها ‏سری بزند و یا حداقل با شماره‌تلفن‌هایی که در این فیلم نمایش داده می‌شود تماس بگیرد و با خریداران بخش ‏خصوصی صحبت کند.‏
قاچاق و رانت نتیجه تفاوت 500 تومانی قیمت گندم داخلی و جهانی
نرخ خرید تضمینی گندم در کشور 720 تومان و نرخ جهانی آن حدود 1200 تومان است، این پدیده علاوه بر ‏ایجاد رانت که در مورد ماکارونی و دیگر محصولات صنعتی اشاره شد، باعث قاچاق نیز می‌شود. سال گذشته ‏قاچاق گندم ایران به کشورهای عراق و ترکیه به کرات گزارش شد ابتدای برداشت گندم امسال نیز گزارش‌های ‏زیادی مبنی بر خرید دلالان عراقی به قیمت 1200 تومان هر کیلو گندم از مرزها غربی وجود داشت.‏
با توجه به ناامنی‌هایی که در کشورهای منطقه وجود دارد به ویژه اینکه این کشورها از نظر تولید گندم وضعیت ‏خوبی ندارند، بخشی از گندم به این کشورها قاچاق می‌شود.‏
به هر حال بالا بودن نرخ جهانی گندم و پایین بودن ارزش ریال در کشور انگیزه فروش به دلالانی که با دلار خرید ‏می‌کنند را بیشتر کرده است اگرچه آمار دقیقی در این باره وجود ندارد اما گزارش‌های غیر رسمی حاکی از ‏خروج گندم از مرزها است.‏
گندم به مصرف دام و طیور می‌رسد
طی دو سال گذشته با افزایش نرخ ارز قیمت نهاده‌های دامی در داخل رو به افزایش گذاشت به طوری که قیمت ‏کنجاله سویا از کیلویی 460 تومان در سال 90 به کیلویی 1960 تومان در تیر 91 و اکنون به کیلویی 1387 ‏تومان رسیده است.‏
قیمت ذرت نیز در حال حاضر کیلویی 835 تومان است به همین دلیل مرغدار و دامدار ترجیح می‌دهد به جای ‏نهاده گران، گندم 720 تومانی را در دامداری‌ها و مرغداری‌ها استفاده کند.‏
دلاور حیدر پور وزارت جهاد کشاورزی با بیان اینکه ارزانی قیمت گندم نسبت به نهاده دامی، مصرف گندم دامی ‏را 1.5 میلیون تن افزایش داده است، می‌گوید: در شرایط عادی مصرف گندم دامی دام و طیور یک میلیون تن ‏است اما زمانی‌که نهاده گران می‌شود و در شرایط نامتعارف این مصرف به 2.5 میلیون تن می‌رسد.‏
تولید 12 میلیون تن گندم از 6.6 میلیون هکتار گندم‏
دلاور حیدرپور اضافه می کند: امسال 6.6 میلیون تن گندم شامل 4 میلیون تن گندم دیمی و 2.5 میلیون تن گندم ‏آبی در کشور کشت شده است که تولید حداقل 12 میلیون تن از این سطح کشت که نسبت به سال گذشته هم روند ‏افزایشی داشته، قطعی است.‏
بر اساس آمار وزارت جهاد کشاورزی که از جمع‌آوری آمار پیش‌بینی تولید استانها بدست آمده است میزان تولید ‏گندم امسال از 13 میلیون تن نیز باید فراتر می‌رفت اما معاون امور تولیدات گیاهی می‌گوید: با در نظر گرفتن ‏کاهش بارش‌های اخیر و عوامل پیش‌بینی نشده میزان تولید 12 میلیون تن قطعی خواهد بود.‏
اما در این میان وزارت صنعت اعلام کرده است که طی دو سال گذشته به دلیل عدم حمایت‌ از بخش کشاورزی در ‏تامین نهاده و کود و نبود مدیریت مناسب تولید گندم کاهش یافته است.‏
حیدرپور در پاسخ به این ادعاها می‌گوید: تولید گندم به یکباره کاهش نمی‌یابد، حتی آمارهای سطح کشت و تولید ‏گندم در دنیا و ایران از یک اصول تبعیت کرده و نوسان 5 تا 10 درصد داشته است.‏
در همین زمینه آمار 10 ساله فائو(سازمان خواروبار جهانی) حاکی است،‌ سطح کشت گندم در ایران از 6.2 ‏میلیون هکتار در سال 2001 به 6.4 در سال 2011 رسیده است.‏
همچنین بر اساس آمار فائو میزان تولید گندم نیز از 12.450 میلیون تن در سال 2011 به 12.862 در سال ‏‏2011 رسیده است.‏
بر اساس گزارش فائو سطح زیر کشت گندم در دنیا نیز از 214 میلیون هکتار در سال 2011 به 220 میلیون ‏هکتار رسیده است.‏
میزان تولید جهانی گندم نیز 589 میلیون تن 10 سال پیش به 704 میلیون تن افزایش یافته است.‏
حیدر پور می‌گوید: برای رعایت تناوب زراعی کشاورز نمی‌تواند میزان کشت گندم را به یکباره افزایش یا کاهش ‏دهد زیرا اینکه بعد و قبل از گندم چه کشتی باشد از نظر علم کشاورزی مهم است، بنابراین میزان کشت و تولید ‏طی دو سال اخیر اندکی می‌تواند نوسان داشته باشد زمانی ادعای کاهش تولید از میانگین 13 میلیون تن 10 سال ‏اخیر به 4 یا 5 میلیون تن می‌تواند درست باشد که سطح کاشت گندم نیز کاهش پیدا کند .‏
هنوز 10 استان‌های سردسیر به صورت جدی وارد خرید تضمینی گندم نشده‌اند.‏
هنوز خرید تضمینی گندم به اتمام نرسیده است، 10 استان سردسیر کشور هم به صورت جدی وارد خرید تضمینی ‏گندم نشده‌ اند و وزارت صنعت پیش‌بینی کرده است که تا پایان فصل خرید 1.5 تا 2 میلیون تن هم به میزان خرید ‏تضمینی فعلی اضافه می‌شود.‏
به هر حال تولید 12 میلیون تن گندم از میزان نیاز 9 میلیون تن کشور که توسط وزارت صنعت بعد از هدفمندی ‏یارانه‌ها اعلام شده بیشتر است در این خصوص باید سیاست‌های تعیین قیمت خرید تضمینی، قیمت نهاده‌ها،‌ ‏تخصیص ارز به کالاها و نظارت بر خروج کالا از مرزها همه باید طوری مدیریت شود تا گندمی که با هزاران ‏زحمت در داخل تولید می‌شود در اولویت اول برای رفع نیازهای مردم کشور استفاده شود.‏

خبرگزاری فارس – 92/4/22‏



محصولات مرتبط

جدیدترین نوشته ها