از شیرینی عسل تا تلخی مشکلات زنبورداران‏


دسته بندی: اخبار کشاورزی
از شیرینی عسل تا تلخی مشکلات زنبورداران‏

خوزستان ظرفیت‌های فراوانی برای توسعه ‏زنبورداری و افزایش تولیددارد، اما به‌دلیل مشکلاتی هنوز به آن جایگاه مطلوب نرسیده است.‏
خوزستان یکی از استان‌های تولیدکننده عسل و پرروش‌دهنده زنبورعسل است و ظرفیت‌های فراوانی برای توسعه ‏زنبورداری و افزایش تولید در این استان وجود دارد، اما به‌دلیل مشکلاتی هنوز به آن جایگاه مطلوب نرسیده است.‏
عسل یک محصول غذایی مفید و یک اکسیر پرارزش است. از قرن‌ها پیش به عنوان عالی‌ترین و مقوی‌ترین غذاها ‏شناخته شده و همچنین به‌واسطه برخی ویژگی‌های شفابخش خود، به عنوان دارو در درمان اکثر بیماری‌ها کاربرد ‏دارد.‏
عسل آخرین محصول زنبور است. متاسفانه اکثر ما ایرانی‌ها از بین تمام محصولات زنبور، فقط عسل را ‏می‌شناسیم و از آن استفاده می‌کنیم و از دیگر محصولات زنبور اطلاع چندانی نداریم.‏
زنبورها چه‌کار می‌کنند؟
زنبورعسل موجودی است که فواید بسیار زیادی برای انسان دارد و به‌گونه‌ای که خداوند در قرآن به زنبورعسل ‏دستور داده تا ماده‌ای درست کند که شفای انسان در این ماده نهفته است.‏
زنبور عسل حدود 6 تا هفت محصول تولید می‌کند که ژله رویال اولین و با ارزش‌ترین محصول آن است، به ‏خاطر این‌که این مده به عنوان غذای ملکه مورد استفاده قرار می‌گیرد، به آن ژله سلطنتی نیز می‌گویند. گران‌ترین ‏داروهای قلبی و عصبی و بهترین لوازم آرایشی جهان از ژله رویال ساخته می‌شود.‏
ملکه زنبورها به‌خاطر مصرف این ژله می‌تواند روزی 2 هزار تخم بگذارد و 40 برابر عمر یک زنبور عادی ‏عمر کند.‏
دومین محصول با ارزش زنبورعسل بعد از ژله رویال، گرده‌گل است. زنبور این گرده را از گیاهان جمع‌آوری ‏کرده و برای تغدیه نوزادان خود از آن استفاده می‌کند. گرده‌گل غنی از پروتئین است که برای تولید انواع قرص‌ها ‏و داروهای با ارزش مورد استفاده قرار می‌گیرد.‏
بره‌موم نیز یکی‌دیگر از محصولات تولیدی زنبورعسل است. بره‌موم ماده‌ای است که برای مومیابی کردن مورد ‏استفاده قرار می‌گیرد. مصریان باستان مومیایی کردن را از زنبور فرا گرفته‌اند، یعنی موادی که در مومیایی کردن ‏به‌کار می‌برند، همین بره‌بوم زنبور است.‏
زنبور موجود تمیزی است و وقتی موجودی مثل موش در کندو وارد می‌شود، زنبور این موجود را مومیایی می‌کند ‏و اگر دو هزار سال این مومیایی باقی بماند هیچ تغییری در موجود مومیایی شده صورت نمی‌گیرد. بره‌موم‌ها از ‏نظر دارویی با ارزش هستند و یک نوع آنتی‌بیوتیک طبیعی محسوب می‌شوند.‏
موم زنبور یکی‌دیگر از محصولاتی است که خواص مثبتی برای دستگاه گوارش انسان دارد. همچنین درباره ‏زهرزنبور نیز در کتاب‌های علمی زنبورداری عنوان شده که زنبورداران به دلیل مجاورت نزدیک با زنبورها، ‏بسیار کمتر از دیگر افراد بر اثر سکته قلبی یا سرطان فوت می‌کنند، زیرا نیش زنبور از رسوب کلسترول در ‏عروق جلوگیری می‌کند.‏
عسل در خوزستان‏
در استان خوزستان سه نوع عسل تولید می‌شود. در بهار عسل بهاره از شهد درخت اوکالیپتوس و کهورک به‌دست ‏می‌آید و در خردادماه زنبورداران به مناطق سردسیر همچون چهارمحال‌وبختیاری، کهگلویه و بوبراحمد، لرستان ‏و اصفهان کوچ می‌کنند. در این مناطق عسل کوهستان برداشت می‌شود که این نوع عسل تحت عناوین عسل ‏سردسیر یا ییلاقی، کوهرنگ و یا چهل‌گیاه در بازار به‌فروش می‌رسد. این عسل‌ها از گیاه گون تولید می‌شود. در ‏پاییز نیز زنبورداران خوزستانی عسل درخت کنار را برداشت می‌کنند.‏
علی کریمی، رییس اتحادیه زنبورداران خوزستان در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا در‌باره تولید عسل استان گفت: ‏عسل تولیدی خوزستان جزء بهترین عسل‌های تولیدی کشور است و عسل‌های اوکالیپتوس و کنار استان طرفداران ‏زیادی در دیگر استان‌ها دارد. به دلیل کیفیت بالا، عسل‌های خوزستان با عسل‌های دیگر استان‌ها ترکیب شده و در ‏بازار عرضه می‌شود.‏
وی افزود: در خوزستان می‌توان 9 ماه از سال زنبورداری کرد؛ اغلب مردم فکر می‌کنند استان‌های شمالی برای ‏زنبورداری مناسب هستند اما این‌گونه نیست. زنبور به گرما علاقه دارد و شرایط خوزستان برای آن مناسب است، ‏به همین دلیل خوزستان به دلیل نوع اقلیمش یکی از مهاجرپذیرترین استان‌های کشور در صنعت زنبورداری است.‏
کریمی ادامه‌داد: جایگاه شغل زنبورداری هنوز شناخته شده نیست و جایگاهی در شان خودش ندارد. آخرین ‏درآمدهای زنبورداران در کشورهای پیشرفته به عسل اختصاص دارد، اما درآمدهای اصلی آن‌ها از تولید ‏محصولات دیگر زنبور به دست می‌آید. در برخی کشورها گرده‌افشانی زنبورها در باغات کشاورزان مهمترین ‏منبع درآمدی محسوب می‌شود و درآمد عسل بیشتر صرف تامین هزینه‌های تولید خواهد شد، اما در کشور ما ‏متاسفانه تنها گزینه زنبوردار، تولید عسل است.‏
زنبورداران به نبود فرهنگ استفاده از زنبور در مزارع کشاورزی اشاره دارند و این‌که اکثر باغداران فکر ‏می‌کنند زنبورها محصول آن‌ها را خراب می‌کند، اما به اعتقاد زنبوردارها چنین دیدگاهی اشتباه است و زنبور ‏می‌تواند تناژ محصولات کشاورزی را بالا ببرد.‏
ریس اتحادیه زنبورداران خوزستان با بیان این‌که زنبور نه‌تنها لطمه‌ای به مزارع نمی‌زند، بلکه موجب افزایش ‏محصول می‌شود، گفت: کشاورز نمی‌داند، اگر در مزرعه زنبوری وجود نداشته باشد، کشت آن‌ها آن‌طور که باید ‏رشد نمی‌کند. از سوی دیگر سمپاشی کشاورزان بدون اطلاع قبلی باعث تلفات زنبوران می‌شود.‏
وی افزود: عدم شناخت جایگاه زنبورداری یکی از مشکلات ما است. در کشور هیچ تلاشی به ویژه در وزارت ‏جهاد کشاورزی برای این شغل انجام نمی‌شود، نه اعتبار خاصی برای آن در نظر می‌گیرند و نه فرهنگ‌سازی ‏برای آن انجام شده است.‏
کریمی با بیان این‌که استان خوزستان در سال‌های اخیر با پدیده گرد و غبار روبه‌رو بوده است، خاطرنشان‌کرد: ‏گرد و غبار در صنعت زنبورداری اثرگذار است اما از نظر علمی هنوز هیچ نهادی تحقیقی در این خصوص انجام ‏نداده است، البته مقایسه عملکرد زنبورداری در سال‌های قبل و بعد از گرد وغبار، کاهش تولید را نشان داده و ‏زنبورها نیز بسیار ضعیف‌تر شده‌اند.‏
به گفته وی همچنین براثر گرد و غبار بیماری‌های بسیار جدید و شایعی بین زنبورها به‌وجود آمده که تلفات زیادی ‏را به‌دنبال داشته است، درصورتی که این تلفات در سال‌گذشته وجود نداشت.‏
از سوی دیگر زنبورداران از وضعیت بیمه رضایت ندارند و از نظر آن‌ها قانون بیمه زنبورداری دارای اشکال ‏است و انتظار دارند که مشکلات زنبورداران درخصوص بیمه تامین اجتماعی حل شود.‏
رییس اتحادیه زنبورداران خوزستان درباره بیمه این صنف تصریح‌کرد: اعتباری از محل طرح هدفمندی یارانه‌ها ‏به بیمه زنبورداری اختصاص یافت، اما متاسفانه بیمه تبصره‌ای برای بیمه زنبورداران لحاظ کرد که این تبصره ‏تنها شامل 20 درصد زنبورداران می‌شود. این تبصره مانع از بیمه شدن زنبورداران شده و در این زمینه هیچ ‏همکاری با زنبورداران نمی‌شود.‏
وی ادامه‌داد: براساس قانون بیمه تامین اجتماعی تنها زنبوردارانی می‌توانند از بیمه برخوردار شوند که سابقه حتی ‏یک روز بیمه تامین اجتماعی نداشته باشند، در غیر این‌صورت مشمول بیمه نخواهند شد. مثلا اگر کارگر ‏کارخانه‌ای با داشتن بیمه تامبن اجتماعی از کار بیکار شود، آیا نمی‌تواند وارد صنف زنبورداری شده و تحت ‏پوشش بیمه قرار گیرد؟ این یک قانون عجیبی است و با وجود پیگیرهای ما هنوز نتیجه‌ای دریافت نشده است.‏
کریمی از مردم ‌خواست عسل را از مراکز مطمئن و مراکز تحت نظارت تعاون روستایی و جهادکشاورزی ‏خریداری کنند و با بیان این‌که در هر شهرستانی چنین مراکز مطمئنی وجود دارد، درباره عسل‌های تقلبی موجود ‏در بازار اظهارکرد: متاسفانه تقلب زیادی در بازار عسل وجود دارد که این موضوع نه‌تنها مفیدبودن عسل را زیر ‏سوال می‌برد، بلکه مضر هم هست. تقلب در ساخت عسل عموما شامل تولید عسل با مواد قتدی بسیار خطرناک و ‏افزودن موادشیمیایی می‌شود که این نوع عسل‌ها با قیمت گران و تحت عنوان عسل خالص به فروش می‌رسد.‏
وی افزود: هیچ نهادی نیست که از زنبوردار حمایت کند و در هیچ دستگاه یا اداره‌ای دید مثبتی درباره صنف ‏زنبورداری وجود ندارد و آن‌گونه که باید و شاید برای زنبوداران ارزشی قائل نیستند.‏
در ادامه شاهپور پرندیان، یکی از زنبورداران خوزستانی بیمه را بزرگترین مشکل زنبورداران دانست و در ‏گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا عنوان‌کرد: براساس قانون سازمان بیمه تامین اجتماعی، زنبوردارانی که از سال 88 به ‏بعد تحت پوشش بیمه نبوده‌اند می‌توانند تحت پوشش بیمه قرار بگیرند. هم‌اکنون تنها یک زنبوردار در اهواز ‏توانسته حائز شرط بیمه زنبورداری شود. زنبورداری اگر چه شغلی پرریسک از نظر مالی و جانی است، اما ‏عملا بیمه‌ای ندارد.‏
وی با اشاره به ورود زنبورداران مهاجر به خوزستان گفت: هیچ نظارتی بر این زنبورداران وجود ندارد. وقتی ما ‏به استان‌های دیگر می‌رویم از زنبورهای ما نمونه‌گیری کرده و سلامت زنبورها سنجیده می‌شود اما در خوزستان ‏این‌گونه نیست و چنین نظارتی وجود ندارد. امیدورایم این مساله توسط اداراتی همچون دامپزشکی و واحدهای ‏قرنطینه مورد بررسی قرار بگیرد. نظارت بر وضعیت زنبورداران مهاجر از شیوع بیماری‌ها در زنبورستان‌ها ‏جلوگیری می‌کند.‏
پرندیان اظهارکرد: تهیه داروی ضدکنه نیز از دیگر مشکلاتی است که امسال کمکی در این زمینه به زنبورداران ‏نشده است، درحالی که امسال آلودگی کنه در کل زنبورستان‌های کشور به بالاترین سطح خود رسیده و کنه به ‏شدت افزایش یافته است. ما با گرانی و کمبود دارو مواجه هستیم و انتظار داریم دولت در این زمینه کمک کند.‏
این زنبوردار خوزستانی ادامه‌داد: از سوی دیگر جایی برای بسته‌بندی عسل در استان نداریم و باید به صورت ‏سنتی عسل تولیدی را به دست مردم بدهیم. نبود امکانات بسته‌بندی و فرآوری دست ما را از عرضه محصول، چه ‏در داخل و چه در خارج کشور کوتاه کرده است.‏
وی بیان‌کرد: برای دریافت کد بهداشتی هم مشکلات زیادی وجود دارد، در حالی که در استان‌های دیگر برای اخذ ‏کد بهداشتی سخت‌گیری زیادی صورت نمی‌گیرد. به دلیل عدم دریافت کد بهداشتی نمی‌توانیم محصول خود را در ‏واحدهای صنفی بازار و یا سوپرمارکت‌ها عرضه کنیم و فقط می‌توانیم محصول خود را در نمایشگاه‌های عرضه ‏مستقیم کالا و مراکز ویژه عرضه محصولات تعاون روستایی و جهادکشاورزی به فروش برسانیم.‏
پرندیان افزود: پیشنهاد ما این است که صنایع غذایی استان که مجهز به امکانات بسته‌بندی هستند به ازای دریافت ‏مبالغی، عسل تولیدی ما را با نام و برند خودمان بسته‌بندی کند تا ما بتوانیم محصول خود را به‌صورت مستقیم به ‏بازار عرضه کنیم.‏
سالانه بیش از 900 تن انواع عسل در خوزستان تولید می‌شود. براساس پیش‌بینی‌ها و با توجه به اجرای طرح‌های ‏کشاورزی در سطح استان تولید عسل در سال‌های آتی افزایش حداقل 20 درصدی خواهد داشت.‏
در حال حاضر جدای از فروشندگان و تامین‌کنندگان لوازم جانبی، بیش از 1800 زنبوردار با بیش از 140 هزار ‏کلنی زنبور عسل در استان در حال تولید عسل هستند. به اعتقاد دست‌اندرکاران این صنعت ایجاد اشتغال از طریق ‏زنبورداری به‌راحتی امکان‌پذیر است و در این صنعت می‌توان با فراهم کردن امکانات و بستر لازم، زمینه را ‏برای تولید محصولات کشاورزی، صادرات و اشتغال بیشتر فراهم کرد.‏

خبرگزاری فودنا – 92/4/8‏



محصولات مرتبط

جدیدترین نوشته ها