عناصر اصلی و کم مصرف مورد نیاز در گلخانه


دسته بندی: گلخانه
عناصر اصلی و کم مصرف مورد نیاز در گلخانه

نیتروژن یکی از اجزای موجود در پروتئین است که به صورت غذا در گیاه ذخیره می شود. نیتروژن معمولا در بخشهای دیگری از ‏سلول مثل کلروفیل و همچنین در ساختار آمینو اسیدها نیز وجود دارد‎.‎
نیتروژن‎:‎
نیتروژن یکی از اجزای موجود در پروتئین است که به صورت غذا در گیاه ذخیره می شود. نیتروژن معمولا در بخشهای دیگری از ‏سلول مثل کلروفیل و همچنین در ساختار آمینو اسیدها نیز وجود دارد‎.‎
علائم کمبود: روشن تر شدن قسمتهای سبز گیاه - تغییر رنگ برگهای پیر به رنگ سبز روشن و علائم شدیدتر رنگ برگ به زردی ‏می گراید و سرانجام موجب مرگ برگ می شود‎.‎
علائم زیادی: افزایش نیتروژن باعث تولید گیاه پر آب و ضخیم و در نتیجه تغییر رنگ شاخ و برگ به رنگ سبز تیره می شود. ‏همچنین گیاه نسبت به بیماریها و آفات حساسیت زیادی پیدا می کند.افزایش نیتروژن در محصولات میوه ای باعث آسیب شکوفه ‏و گل می شود و کیفیت محصول را کاهش می دهد‎.‎
بهترین میزان برای یونهای نیترات 75% و برای آمونیوم25% می باشد. در سیستم های چرخه ای 5% آمونیوم از کل نیتروژن ‏کافی است ولی در سیستم های غیر چرخه ای یک درصد بیشتری احتیاج است‏‎.‎
افزایش غلضت نیترات باعث کاهش تعداد تارهای کشنده ریشه نیز می شود. اگر منبع اصلی تامین نیتروژن آمونیوم با شد می ‏تواند گیاه را مسموم کند. آثار این مسمومیت در ساقه و برگها توسعه پیدا می کند و برگها به صورت پیاله ظاهر می شوند و ‏همچنین بافت های آوندی خراب می شوند. آمونیوم مانع از عملکرد کلسیم، که برای نگهداری دیواره سلولی لازم است می شود ‏در نتیجه گیاه پژمرده می شود. اگر شاخه های مبتلا شده را از وسط ستون ریشه ای ببریم یک محیط سیاه و فاسد از بافت ‏پیوندی را مشاهده می کنیم‏‎.‎
غلظت نیتروژن در اکثر فرمولهای محلول غذایی بین 100 تا 200‏‎ mg/l ‎است و نسبت نیترات به آمونیوم در حدود 3 یا 4 به 1 است‏‎ ‎‎.‎
منابع نیتروژن عبارتند از : منو یا دی هیدروژن فسفات آمونیوم به عنوان معمولی ترین منبع تهیه آمونیوم می باشد. ولی در کل از ‏نیترات کلسیم ، نیترات پتاسیم و اسید نیتریک برای تهیه نیترات و از نیترات آمونیوم برای تهیه آمونیوم استفاده می شود‏‎ .‎
فسفر‎:‎
میزان فسفر در گیاهان از 2/0 تا 5/0 درصد در ماده خشک تغییر می کند‏‎.‎
علائم کمبود: اولین علامت کمبود در رشد دیده می شود و سپس برگهای پیرتر به رنگ زرشکی سیر(ارغوانی) تبدیل می شوند‎.‎
علائم زیادی: اگر از 1% در ماده خشک بیشتر باشد باعث مسمومیت فسفر می شود. مسمومیت فسفر بر روی سایر عناصر ‏مانند آهن، منگنز و روی تاثیر می گذارد‎.‎
غلظت فسفر در محلول غذایی: در اکثر فرمولهای غذایی غلظت فسفر بین 30 تا 50‏‎ mg/l ‎می باشد. شکل فسفر در محلول ‏غذایی به صورت منو یا دی هیدروژن فسفات است‎.‎
پتاسیم‎:‎
میزان پتاسیم در گیاه 25/1 تا 3 درصد در ماده خشک تغییر می کند‏‎.‎
علائم کمبود: کاهش رشد و کلورز حاشیه ای. علائم کمبود پتاسیم مانند سوختگی برگ است به صورتی که در کنار برگها بیشتر ‏است. در اکثر فرمولهای محلول غذایی غلظت پتاسیم در حدود 200‏‎ mg/l ‎و به صورت کاتیون است‎.‎
منابع تهیه پتاسیم: نیترات پتاسیم - سولفات پتاسیم یا کلرید پتاسیم‏
کلسیم‎:‎
میزان کلسیم در گیاهان در حدود 5/0 تا2% در ماده خشک است‎.‎
علائم کمبود: کمبود کلسیم به صورتی است که برگها به رنگ قهوه ای و یا سیاه ظاهر می شوند و حاشیه برگها نیز در هم فرو ‏می روند. یکی دیگر از تاثیرهای کمبود کلسیم مرگ و پوسیدگی شکوفه و گل است‎.‎
علائم زیادی: باعث کمبود کاتیونهای مهم مثل پتاسیم و منیزیم می شود. غلظت کلسیم در اکثر محلول های غذایی در حدود ‏‏200‏‎ mg/l ‎می باشد‎.‎
مهمترین منابع تهیه کلسیم در محلول غذایی نیترات کلسیم می باشد. در صورتی که حلالیت در آب کم باشد می توان از ‏سولفات کلسیم به عنوان یک منبع تکمیلی استفاده کرد‎.‎
منیزیم‎:‎
میزان منیزیم در گیاه باید حدود 5/0 تا 2/0 درصد باشد. منیزیم در ساختار کلروفیل موجود است‎.‎
علائم کمبود: کلروز داخلی برگهای پیر. غلظت منیزیم حدود 50‏‎ mg/l ‎و به شکل‎ +mg‏2‏‎ ‎در محلول غذایی است. منبع تهیه منیزیم ‏سولفات منیزیم است‎.‎
گوگرد‎:‎
حجم گوگرد در گیاهان در حدود 15/0 تا 5/0 درصد در ماده خشک است‏‎.‎
علائم کمبود گوگرد شبیه نیتروژن است به صورتی که تمام گیاه به رنگ سیز روشن تغییر می کند. غلظت گوگرد در بیشتر محلول ‏های غذایی 50‏‎ mg/l ‎به صورت‎ -so‏42‏‎ ‎است. نمک های سولفات پتاسیم، منیزیم و آمونیوم از مهمترین منابع تهیه گوگرد است‎.‎
عناصر کم مصرف‏
غلظت مناسب بر در حدود 50 تا 10‏‎ mg/l ‎در ماده خشک است‎.‎
علائم کمبود: کاهش رشد و آسیب قسمتهای فوقانی گیاه و ریشه
علائم زیادی : بی رنگی و لکه دار شدن حاشیه برگها و همچنین مرگ حاشیه برگها
غلظت بر در انواع محلولهای غذایی در حدود 3/0‏‎ mg/l ‎می باشد. اسید بوریک یکی از منابع تهیه بر است‎.‎
کلر‎:‎
غلظت کلر در برگها حدود 15/0 درصد است. میزان بیش از 1/0 برای اکثر میوه جات زیاد خواهد بود‏‎.‎
علائم کمبود: ازدیاد نمک در محیط - علائم مسمومیت سوختگی برگها یا حاشیه آنها و همچنین زردی بی موقع برگها است‏‎.‎
برخی از منابع تامین کلر عبارتند از : کلرید پتاسیم یا کلرید کلسیم - اگر غلظت کلر در محلول زیاد باشد مانع از جذب یونهای دیگر ‏مانند نیترات می شود‎.‎
مس‎:‎
میزان مطلوب مس در حدود 10 تا 2‏‎ mg/l ‎در‎ (ppm) ‎ماده خشک است. مس در فتوسنتز و همچنین در ترکیب پروتئین کلروپلاست ‏نقش دارد. مس بعنوان یک آنزیم فعال کننده شناخته می شود‎.‎
علائم کمبود: توقف رشد گیاهان و کلروز برگهای پیر از علائم کمبود مس است . همچنین در رشد محصولات میوه ای تاثیر می ‏گذارد و محصولات آنها از حالت طبیعی کوچکتر هستند‎.‎
غلظت مطلوب در محلول غذایی 001/0 تا 01/0‏‎ mg/l ‎می باشد. میزان بیشتر از 4‏‎ mg/l ‎در محلول غذایی باعثشیوع بیماری های ‏قارچی می شود‎.‎
منبع تهیه مس سولفات مس می باشد‏‎.‎
آهن‎:‎
میزان مناسب آهن در اکثر محصولات حدود 50 تا 100‏‎ mg/l ‎در‎ (ppm) ‎ماده خشک است‎.‎
علائم کمبود: کم شدن رنگ سبز گیاه بدلیل کاهش کلروفیل. تفاوت علائم کمبود آهن با منیزیم در این است که کمبود آهن ابتدا ‏در برگهای جوان ظاهر می شود ولی منیزیم در برگهای پیر زودتر مشاهده می شود‎.‎
منابع تهیه‏‎:FeEDTA ‎به عنوان معمولی ترین منبع و آهن های دیگر به صورت مرکب هستند. مثل سولفات آهن، فسفات آهن که ‏شکل های غیر آلی آهن هستند و سیترات آهن و تارتارات آهن که دو شکل آلی آهن هستند‎.‎
منگنز‎:‎
میزان مطلوب منگنز در میوه جات حدود 100 تا 20‏‎ mg/l ‎در‎ (ppm) ‎ماده خشک است‎.‎
علائم کمبود: در برگهای جوان به شکل یک کلروز داخلی و میانی نمایان می شود‎.‎
علائم زیادی: به صورت نقاط قهوه ای در بعضی از برگهای پیر و یا لکه های سیاه رنگ روی شاخه و میوه ظاهر می شود.این علائم ‏در کمبود آهن نیز مشاهده می شوند که برای اطمینان یک تجزیه گیاهی لازم است‎.‎
غلظت منگنز در حدود 5/0 تا 1‏‎ mg/l ‎در‎ (ppm) ‎در گیاه وجود دارد و برای تهیه آن از سولفات منگنز استفاده می شود‎.‎
مولیبدن‎:‎
مولیبدن در حدود 5/0 تا 1‏‎ mg/l ‎در‎ (ppm) ‎در گیاه وجود دارد‎.‎
مولیبدن یک ترکیب مهم در دو آنزیم است. آنزیم تثبیت نیتروژن و احیاء یون نیترات‎.‎
علائم کمبود: این علائم شبیه کمبود نیتروژن است و رشد و نمو گل کم می شود.افتادگی گل کلم یکی از نمونه های کمبود ‏مولیبدن است‎.‎
در بیشتر فرمولهای محلول غذایی غلظت آن حدود 5/0‏‎ mg/l ‎در‎ (ppm) ‎و به شکل آنیون‎ -MoO‏42‏‎ ‎در محلول موجود است‎.‎
منبع تهیه: مولیبدات آمونیوم
روی‎:‎
غلظت آن50 تا 5‏‎ mg/l ‎در‎ (ppm) ‎در ماده خشک موجود است‎.‎
علائم کمبود: شبیه یک کلروز داخلی در برگهای تازه یافت می شود و باعث شکستگی و پارگی بعضی از برگها می شود. زیادی ‏روی باعث کمبود آهن می شود‎.‎
غلظت در محلول غذایی: در بیشتر فرمولهای غذایی میزان آن 05/0‏‎ mg/l ‎در‎ (ppm) ‎و به صورت کاتیون دو ظرفیتی است‎.‎