کشاورزان بر سر دوراهی انتخاب فروش یا قاچاق گندم‏

 مساله قاچاق گندم را ‏می‌توان به نحوه عملکرد دولت در خرید تضمینی و به موقع گندم از کشاورزان و پایین بودن قیمت پرداختی از ‏سوی آنها مربوط دانست.‏

---

چند ماهی است که خبر قاچاق گندم از گوشه و کنار کشور به‌ویژه استان‌های غربی به گوش می‌رسد؛ این مساله را ‏می‌توان به نحوه عملکرد دولت در خرید تضمینی و به موقع گندم از کشاورزان و پایین بودن قیمت پرداختی از ‏سوی آنها مربوط دانست.‏
به گزارش اول نیوز، هر چه به فصل برداشت گندم در سطح وسیع نزدیک‌تر می‌شویم، تلاش دلالان در این بخش ‏مضاعف شده و با پیشنهاد قیمتی بالاتر از خرید تضمینی دولت به اصطلاح کشاورزان را در دوراهی انتخابی ‏سخت قرار می‌دهند؛ انتخابی که به معنای قاچاق رزق و روزی غالب مردم کشور است. هر چند نوذر نگهداری، ‏مدیر بازرگانی اتحادیه مرکزی تعاونی‌های روستایی و کشاورزی ایران بر این عقیده است که قاچاق گندم ‏به‌صورت گسترده انجام نمی‌شود.‏
برخی از مسوولان کشورازجمله معاون ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق، نسبت به حضور دلالان برای خرید گندم و ‏قاچاق آن به سایر کشورها هشدار داده‌اند. این مساله چقدر صحت دارد؟‏
نمی‌توان گفت که گندم در حجم گسترده‌ای در خروج از کشور است و خوشبختانه به دخالت نیروهای امنیتی جلوی ‏این کار گرفته شده است. براساس گفته‌ها، دلالان عراقی بدون واسطه به شهرهایی مانند بندرعباس، کرمان، ‏خوزستان، شهرهای استان فارس و استان‌های غربی مراجعه کرده و توانسته‌اند در مدت زمان کوتاهی کمتر از ‏هزار تن گندم را برای قاچاق از کشور خریداری کنند که مسوولان بلافاصله مانع کار آنها شده‌اند.‏
گفته می‌شود قیمت پرداختی برای گندم‌های قاچاق بالاتر از قیمت خرید تضمینی دولت است. در این مورد ‏اطلاعاتی دارید؟
دلالان به ازای خرید هر کیلو گندم ۸۰۰ تا ۱۱۰۰ تومان به کشاورزان پرداخت کرده‌اند.‏
مصرف سالانه گندم در کشور چقدر است؟
مصرف سالانه گندم حدود ۱۴ میلیون تن است که براساس پیش‌بینی‌ها امسال ۵/۱۳ میلیون تن گندم تولید خواهد ‏شد. این در حالی است که با توجه به آب و هوا و تاخیر ۴۰ روزه بارندگی در برخی استان‌ها، عملکرد گندم ممکن ‏است به ۱۱ میلیون تن برسد.‏
عمده تولید گندم در کدام استان‌ها صورت می‌گیرد؟
استان‌های فارس، خوزستان، گلستان، اردبیل، همدان، کرمانشاه، کردستان، خراسان‌رضوی، آذربایجان‌شرقی و ‏آذربایجان‌غربی را می‌توان تولیدکننده عمده گندم در کشور دانست، اما در سایر استان‌ها نیز گندم تولید می‌شود.‏
یکی از دلایلی که برخی کشاورزان را مجبور به فروش گندم به دلالان عربی می‌کند، پایین بودن نرخ خرید ‏تضمینی و زمان‌بر بودن پرداخت‌هاست. چه راهکاری برای این مساله دارید؟
خوشبختانه در چند سال گذشته مساله پرداخت‌ها با عاملیت دو بانک برطرف شده و کشاورز اگر امروز محصول ‏خود را مراکز خرید تحویل دهد، ظرف ۴۸ ساعت پول خود را دریافت خواهد کرد.‏
در مورد بحث قیمت گندم و افزایش رضایت کشاورزان در این زمینه، پیشنهاد قیمت تضمینی به جای خرید ‏تضمینی را مطرح کرده‌ایم، اما هنوز مورد موافقت قرار نگرفته است. در خرید تضمینی امسال قیمت ۷۲۰ تومان ‏تا ۷۵۰ تومان اعلام شده و دولت این مبالغ را به‌عنوان حداقل‌ها در نظر گرفته برای قیمت تضمینی باید از طریق ‏تعاونی‌های روستایی سیستمی در نظر گرفته شود که اگر کشاورز گندم خود را با قیمت بالاتری از نرخ اعلامی از ‏سوی دولت به کارخانه تحویل داد، دولت مابه‌التفاوت قیمت را پرداخت کند. همان طور که ذکر شد، برای کنترل ‏صحت گفته‌های کشاورزان در بحث قیمت تضمینی نیازمند سیستمی منسجم هستیم و شرکت‌های تعاونی روستایی ‏باید به عنوان کارگزار بورس معرفی و گندم تولیدی در بورس معامله شود.‏
اوج قیمت گندم معمولا چه زمانی اتفاق می‌افتد؟
تقریبا از اول مهرماه تا پایان هر سال گندمی در کشور برداشت نمی‌شود و به همین دلیل معمولا در روزهای ‏پایانی سال قیمت‌ها اوج می‌گیرد و می‌توان به طرح‌های حمایتی از کشاورزان در این مدت پشتیبانی کنیم.‏
در صورت افزایش قیمت گندم شاهد بالا رفتن قیمت نان خواهیم بود. این مساله چه تاثیری در اقتصاد کشور دارد؟‏
افزایش قیمت گندم و نان، تاثیر فراوان و مستقیمی بر روی اقتصاد و تورم دارد و اگر قیمت گندم کنترل نشود، ‏به‌طور قطع شاهد تورم شدید در اقتصاد خواهیم بود که برای جلوگیری از این وضعیت، تنها راهکار ارائه ‏تسهیلات از طریق اعمال قیمت تضمینی است. زیرا دولت نمی‌تواند با اعتبارات خود تبعات ناشی از افزایش قیمت ‏نان را پوشش دهد و با ادامه این روند شاهد نارضایتی کشاورزان و در نتیجه کاهش سطح زیر کشت این محصول ‏استراتژیک به دلیل افزایش قیمت نهاده‌ها و قیمت تمام شده محصول خواهیم بود.‏
اکنون قیمت جهانی هر کیلو گندم چه مبلغی است؟‏
‏۱۱۰۰ تومان و گاهی اوقات نیز بالاتر از این ملبغ است. خوشبختانه کشاورزان امروز بسیار نسبت به امور حوزه ‏خود آگاهی دارند و نوسانات نرخ ارز و تحریم‌ها در زندگی آنها نیز بی‌تاثیر نبوده و این مساله سبب هجوم دلالان ‏و تاجران عراقی برای خرید گندم ایران و پرداخت مبالغ به دلار شده و اگر در این زمینه چاره‌اندیشی صورت ‏نگیرد، به طور قطع با کاهش تولید و در مقابل افزایش تقاضا مواجه خواهیم شد.‏
اشاره کردید که میزان مصرف سالانه گندم در کشور حدود ۱۴میلیون تن است. چه میزان گندم به کشور وارد ‏می‌شود؟
سالانه حدود ۶ میلیون تن واردات گندم داریم که به ازای هر کیلو گندم باید ۳/۰ دلار بپردازیم. در حالی که ‏می‌توان با سرمایه‌گذاری مناسب از خروج ارز جلوگیری کرد. هر چند بنا بر بعضی ملاحظات و روابط بین‌المللی ‏حتی در صورت خودکفایی در تولید هم باید واردات گندم داشته باشیم. البته برحسب بعضی از موارد خاص مجبور ‏به واردات مجدد شده‌ایم. برای نمونه در ماه‌های پایانی سال گذشته به دلیلی کمبود گندم در کشور مجبور به واردات ‏گندم بی کیفیت شدیم.‏
از چه کشورهایی گندم وارد می‌کنیم؟
از آمریکا، استرالیا، اکراین و کشورهای آسیای میانه واردات گندم داریم.‏
گندم با چه ارزی وارد می‌شود؟
گندم جزو کالاهای اساسی بوده و هنوز هم به واردات آن ارز مرجع اختصاص می‌یابد، اما گمانه‌زنی‌هایی مبنی بر ‏حذف ارز مرجع این محصول همانند روغن و برنج به گوش می‌رسد.‏
با توجه به میزان تولید گندم در کشور آیا این محصول صادر هم می‌شود؟
با تمام کنترل‌ها باز هم شاهد صادرات قانونی و غیر قانونی گندم به‌صورت خام و یا محصولات تبدیلی هستیم.‏
گندم ایران به کدام کشورها صادر می‌شود؟
گندم خام ایران معمولا به عراق و افغانستان قاچاق می‌شود و محصولات تبدیلی مانند ماکارانی و... به کشورهای ‏آسیای میانه صادر می‌شود.‏
چه اقداماتی برای ذخیره‌سازی گندم در استان‌ها انجام شده است؟
برنامه‌ریزی‌های وسیعی برای ممانعت از خروج گندم از استان‌ها شده؛ به طوری که اولویت ذخیره گندم مورد نیاز ‏هر استان است و در این میان شرکت‌های بزرگ تولید ماکارانی که عمده محصول تولیدی گندم کشور را مصرف ‏می‌کنند، با مشکل تامین مواد اولیه مواجه شده‌اند، زیرا تا استان‌ها سقف مورد نیازخود را تامین نکنند، اجازه ‏خروج گندم را نمی‌دهند.‏
با توجه به نحوه ذخیره سازی استانی گندم و اهمیت آن می‌توان امیدوار بود برنامه‌ریزی مناسبی برای این ‏محصول استراتژیک صورت گرفته است.‏

خبرگزاری اول نیوز – 92/2/30‏