خطر انقراض برخی گونه‌های دامی کشور‏‎ ‎


دسته بندی: اخبار کشاورزی
خطر انقراض برخی گونه‌های دامی کشور‏‎ ‎

برخی از گونه های مهم دامی در کشور در خطر انقراض قرار می گیرند و احتمال دارد تا چند سال آینده‎ ‎این گونه ها را در موزه و به ‏صورت ‏تاکسیدرمی ببینیم‎. ‎
اهمیت حفاظت از ذخایر ژنتیکی به خصوص گونه های در‏‎ ‎حال انقراض برای کشور بر کسی پوشیده نیست. اما ‏به ‏هر دلیلی گاه روشن و گاه‏‎ ‎مبهم برخی از گونه های مهم دامی در کشور در خطر انقراض قرار می گیرند. به‎ ‎‎گفته ‏یکی از محققان موسسه تحقیقات علوم دامی احتمال دارد تا چند سال آینده‎ ‎این گونه ها را در موزه و به ‏صورت ‏تاکسیدرمی ببینیم‎. ‎
به گزارش مهر، شرایط جغرافیایی کشور آن قدر زمینه را برای پرورش گونه های مختلف ‏دامی فراهم کرده است ‏که برخی از محققان دنیا ایران را مهد پرورش گونه های متنوع ‏دامی به خصوص گوسفند و اسب می دانند.‏
جای بسی تاسف است که در کشوری مانند ایران که 28 نژاد گوسفند، 11 نژاد بز، 10 ‏نژاد اسب و هشت توده گاو ‏بومی در آن وجود دارد و به لحاظ تنوع در گونه ها یکی از ‏متنوع ترین کشورهای دنیا به شمار می رود، شاهد ‏تهدید انقراض برخی از نژادهای ‏دامی باشیم.‏
البته به دور از انتظار نیست وقتی پرورش یک گونه ناب دامی برای عشایر و دامداران ‏صرفه اقتصادی نداشته ‏باشد آنها نسبت به توسعه پرورش این گونه ها اقدامی نکنند که ‏در نتیجه این اقدام جمعیت برخی از گونه های دامی ‏کاهش و گاهی به مرز خطر انقراض ‏نیز نزدیک می شود.‏
بازهم نقش دولت در این قضیه مهم پر رنگ تر دیده می شود تا با تامین اعتبار و تقویت ‏کادر علمی و اجرایی و ‏توجه ویژه به طرح های محققان کشور در حوزه دام و طیور در این ‏زمینه نقشی اثر گذار ایفا کند.‏
اما باید به مسئولان امر گفت که زنگ خطر انقراض برخی گونه های دامی در کشور کم ‏کم به صدا در خواهد آمد ‏و اگر از همین حالا به فکر نباشند این صدا به گوش ها نزدیک و ‏نزدیک تر خواهد شد.‏
با توجه به اهمیت موضوع ، نعمت الله اسدی از محققان موسسه علوم دامی کشور ‏موفق به راه اندازی بانک ‏‏DNA‏ از ذخایر ژنتیک گونه های دامی در حال انقراض پس از چهار ‏سال فعالیت تحقیقاتی با همکاری دیگر ‏محققان در این موسسه تحقیقاتی شده است ‏که البته راه اندازی آن علاوه بر مزیت های بی شمار با مشکلاتی نیز ‏مواجه بوده است.‏
‎ ‎‏‎شتر دوکوهانه، گاو سرابی و گاو گلپایگانی مهمترین گونه های در حال انقراض‏
مجری طرح \"مطالعه جمعیتی گونه های دامی در خطر انقراض\" در گفتگو با خبرنگار مهر ‏در خصوص ‏چگونگی این طرح گفت: به منظور حفاظت از ذخایر ژنتیکی دامی کشور و ‏ایجاد بانک ژن از این ذخایر ، ‏مطالعات اولیه این طرح از سال 87 بر روی شتر دوکوهانه، گاو ‏سرابی، گاو گلپایگانی با همکاری تعدادی از ‏محققان علوم دامی کشور آغاز شد.‏
نعمت الله اسدی ادامه داد: شناسایی این گونه های دامی به لحاظ پراکندگی آنها در ‏کشور و اولویت بندی این گونه ‏های دامی از لحاظ تعداد جمعیت اولین اقدامی بود که ‏برای ایجاد بانک ژن از گونه های در حال انقراض به ‏خصوص شتر دوکوهانه باید انجام می ‏گرفت.‏
وی با بیان اینکه این گونه از شتر بیشتر در استان اردبیل یافت می شود در حال حاضر ‏حدود 140 نفر جمعیت ‏دارد، اعلام کرد: عشایر از این گونه دامی بیشتر برای حمل بار در ‏زمان کوچ استفاده می کنند اما مهمترین مزیت ‏این گونه شتر شیر غنی آن و قانع بودن ‏آن به لحاظ تغذیه ای است.‏
مجری طرح \"ایجاد بانک ‏DNA‏ از ذخایر ژنتیکی گونه های در حال انقراض\" اظهار داشت: به ‏دلیل خشکسالی ‏موجود در کشور و تغذیه شتر دوکوهانه از خار و خاشک بی ارزش بیابان ‏ها و تولید گوشت و شیر مرغوب و با ‏کیفیت این گونه دامی برای ما از اهمیت خاصی ‏برخوردار است.‏
اسدی در ارتباط با مهمترین انگیزه خود برای اجرای این طرح گفت : مطالعات میدانی و ‏جمع آوری آمار و ‏اطلاعات موجود نشان می داد که تعدادی از نژادهای بومی کشور به ‏شدت رو به کاهش هستند لذا این موضوع ‏انگیزه اجرای طرح فوق را در خصوص گونه ‏های در حال انقراض و در عین حال بسیار ارزشمند برای کشور ‏ایجاد کرد.‏
وی ادامه داد: در برخی گونه ها به خصوص گاو گلپایگانی، گاو سیستانی و گاو سرابی در ‏شرایط بسیار بحرانی ‏قرار داریم و اگر این گونه های ارزشمند برای کشور احیا نشوند در ‏چند سال آینده باید آنها را در موزه ها به ‏صورت تاکسیدرمی ببینیم.‏
وی با ابراز تاسف در خصوص وضعیت برخی از گونه های دامی در کشور گفت: باید تاسف ‏خورد زیرا برخی ‏از نژادها مانند نژاد گاو سرابی و گاو گلپایگانی به لحاظ درصد چربی شیر ‏و دیگر مزایا می توانند با برترین ‏نژادهای دنیا رقابت کنند و مهمترین مزیت آنها برای کشور ‏سازش این گونه دامها با شرایط اقلیمی ایران است.‏
مجری طرح \"ایجاد بانک ‏DNA‏ از ذخایر ژنتیکی گونه های در حال انقراض\" افزود: از دولت ‏انتظار حمایت ‏برای حفظ این گونه های ارزشمند دامی را داریم نه از دامداران.‏
‎ ‎ذخیره بیش از 200 نمونه ‏DNA‏ از سه گونه در خطر انقراض در بانک ژن‏
اسدی در پاسخ به سوال خبرنگار مهر مبنی بر روند ذخیره ژن ها و میزان آن در بانک ژن، ‏گفت: برای ایجاد ‏بانک ژن ابتدا باید اطلاعات آماری دقیقی در خصوص جمعیت آنها به ‏دست می آوریم که خوشبختانه این امر با ‏همکاری مناسب بخش های مختلف انجام شد ‏و پس از آن نیز با ورود نمونه خون های سه گونه شتر دوکوهانه، ‏گاو سرابی و گاو ‏گلپایگانی در آزمایشگاه موفق به استخراج ‏DNA‏ این نژاد ها شدیم.‏
وی اعلام کرد: در حال حاضر 100 درصد نمونه های ‏DNA‏ شتر دوکوهانه و گاو گلپایگانی ‏جمع آوری و در ‏خصوص گاو سرابی موفق به جمع آوری 80 درصد نمونه ‏DNA‏ جمعیت آنها ‏در کشور شده ایم.‏
مجری طرح \"ایجاد بانک ‏DNA‏ از ذخایر ژنتیکی گونه های در حال انقراض\" با بیان اینکه در ‏حاضر بیش از ‏‏200 نمونه ‏DNA‏ از تعدادی از ذخایر ژنتیکی در تهدید انقراض در بانک ژن ‏ذخیره شده است، گفت: در حال ‏حاضر ‏DNA‏ برخی دیگر از گونه های گاو و گوسفند در ‏کشور نیز در این بانک ذخیره شده است که البته در فاز ‏دوم این طرح این نمونه ها تکمیل ‏خواهد شد.‏
اسدی گفت: جمع آوری ژنوم دیگر گونه های دامی به خصوص گاو سیستانی، اسبجه ‏خزر، گوسفند قره گل، ‏گوسفند سنگ سری و ... که در معرض خطر انقراض قرار دارند از ‏اولویت بعدی این طرح قرار دارد.‏
وی تاکید کرد: شناسایی وضعیت موجود سایر ذخایر ژنتیکی کشور، حفاظت از ذخایر ‏ژنتیکی در محیط های ‏طبیعی خودشان، ایجاد بانک ژن از دیگر گونه های موجود، تدوین ‏قوانین حمایتی و تعیین مشوق ها و تسهیلات ‏برای پرورش دهنگان گونه های مختلف، ‏استفاده از اطلاعات بانک ژن های موجود در پروژه های حوزه ‏بیوتکنولوژی و ... از جمله ‏راهکارهای مهم در حفظ این ذخایر ژنتیکی هستند.‏
مجری طرح \"ایجاد بانک ‏DNA‏ از ذخایر ژنتیکی گونه های در حال انقراض\" گفت: با ورود به ‏عرصه فناوری ‏های نو به زودی می توانیم وارد معقوله شبیه سازی نیز بشویم.‏
‎ ‎اگر آزمایشگاه ها مجهز نشوند با مشکل مواجه خواهیم بود‏
اسدی تاکید کرد: اگر بخواهیم از گونه های دیگر نیز ذخیره ژن داشته باشیم باید ‏آزمایشگاه های موجود را به ‏دستگاه های بسیاری تجهیز کنیم در غیر این صورت با ‏مشکل مواجه خواهیم بود.‏
مجری طرح \"ایجاد بانک ‏DNA‏ از ذخایر ژنتیکی گونه های در حال انقراض\" ادامه داد: بودجه ‏این طرح از ‏طریق وزارت جهاد کشاورزی و تا حدودی از سوی دفتر فناوری های ریاست ‏جمهوری تامین شده است اما ما ‏برای توسعه این امر مهم نیازمند حمایت بیشتری از ‏سوی مسئولان امر هستیم.‏
به هر روی با توجه به اینکه ایجاد بانک ژن اولویت تحقیقاتی کشورهای پیشرفته به شمار ‏می رود و کشور ایران ‏نیز به لحاظ تنوع نژادی گونه های دامی حتی از برخی کشورهای ‏پیشرفته نیز سرآمد است این نیاز مهم احساس ‏می شود برای حفظ گونه های موجود در ‏کشور به این دستاورد مهم در حوزه ژنتیک دام ها بیشتر توجه شود تا ‏نسل ها آینده و ‏حتی فراغ التحصیلان رشته های مربوطه با حسرت به بعضی گونه های دامی در پشت ‏شیشه موزه ‏ها نگاه نکنند!‏

خبرگزاری مهر – 92/2/29‏