آنستروس و استروس در گاوهای شیری

تعیین دقیق ،درست و موثر فحلی در گاو شیری از مهمترین اجزا یک برنامه مدیریت تولید مثلی در صنعت گاو شیری است .

---

آنستروس و استروس در گاوهای شیری
تعیین دقیق ،درست و موثر فحلی در گاو شیری از مهمترین اجزا یک برنامه مدیریت تولید مثلی در صنعت گاو شیری است . استروس (estrus=heat) یا فحلی دوره ای است که حیوان ماده به حیوان نر اجازه جفت گیری می دهد وآنستروس دوره ای است که فحلی در دام بروز نمی کند .تشخیص نادرست فحلی گاوداران از عوامل اصلی اختلاف در برنامه های تولید مثلی یک گله می باشد . مشاهده انفرادی گاوها در زمان فحلی به دلیل زیر مشکل می باشد :
تخمدان گاو عمل منظمی ندارد و وجود اشکال درچرخه تولید مثلی (فحلی )باعث ایجاد آنستروس گاو می شود . همچنین مشاهدات کم دقت پرورش دهندگان با عث تشخیص نادرست گاوهای فحل می شود که دلیل دوم متداول تر می باشد . سطح گستردگی این مشکلات در بین گاوها متفاوت است . درصد گاوهایی که تا 60 روزگی فاقد چرخه نرمال فحلی می باشند دامنه ای کمتر از 5 درصد تا بیش از 20 درصد دارند و درصد خطا (شکست ) در دوره فحلی دامنه ای از (15 › )تا (60 › ) درصد دارند .
تشخیص مشکل  (معضل) :
ثبت معاینات دامپزشک در مورد تخمدان های گاو در تعیین مشکل بسیار مهم می باشد .معاینات حداقل هر ماه یک بار انجام می شود . به طوری که برای تعیین آنستروس یا خطای فحلی ثبت تاریخ  نخستین فحلی و مشاهدات صورت گرفته ضروری می باشد . اگر در گله ای این رکورد وجود نداشته باشد یا تولید کننده اقدام به ثبت اطلاعات نکرده باشد جمع آوری و ثبت اطلاعات قدم اول در شناسایی مشکل می باشد . هر چند که جمع آوری این اطلاعات برای انجام مقایسات درست و معنی دار 6 تا 9 ماه طول می کشد . رکوردهای گرفته شده از دوسوم گله (کل گله )جمع آوری میشود .
آنستروس (anestrus)  :
تشخیص گاوهایی که دارای کیست تخمدانی می باشند ، اگر بیش از 15 درصد گله دارای کیست باشد برای رفع مشکل باید اقدام جدی نمود بر اساس داده ها و اطلاعات ثبتی در مورد  معاینات گاوها ، هر دام را تا 90روز بعد از زایش باید آزمایش نمود . معاینات هر ماه یک بار انجام می شود درصد گاوان (قبل تا از 60 روز پس از آبستنی ) که تا 60 روزگی فعالیت تخمدانی نشان می دهند محاسبه و بررسی می شود . اگر بیش از 10درصد دام های گله ای ، فعالیت تخمدانی نداشته باشند ( نسا روز 60 پس از زایش ) دارای یک مشکل می باشند . اگر معاینات 2 بار در ماه انجام شود درصد گاوان مورد معاینه و مورد ارزیابی قرار گرفته به همراه نتایج آن قبل تا 35 روزگی و 45روزگی مشخص می گردد .به طوری که در یکی از معاینات عدم فعالیت تخمدان مشخص می شود . گله ای که بیش از 35 درصد دام هایش تا روز 35 آبستنی  مواجه با عدم فعالیت تخمدانی شود و یا وجود بیش از 5 درصد دام های غیرفحل تا روز 45 آبستنی ،نشان از یک معضل در آنستروس می باشند .
اگر معاینات بیش از دو بار در ماه صورت بگیرد درصد دام های معاینه شده و نتایج  آنها در تاریخ های قبل از 24 ،32و40 روز بعد از زایش ذکر میشود به طوری که حداقل یک معاینه برای تست فعالیت تخمدانی دام انجام می شود . در گله های نرمال ، 50 درصد گاوان تا روز 24 دارای فعالیت تخمدانی بوده و برای زمان های دیگر بیش از 70 و 95 درصد ذکر شده است .
متوسط روزهای بعد از زایش در گاوهای نرمال(Britt.j.etal j.Anim.sci.39:915 -919)
متوسط
24
38
روز بعد از زایش (1) در هنگامی که 95 در صد گاوان فعالند .
40 روز
63 روز
هنگامی که 70 درصد گاوان دارای فعالیت می باشند .
32 روز
50 روز
نوع فعالیت
فعالیت تخمدانی (2)
فعالیت فحلی (3)
خطاهای فحلی
کیست تخمدانی
محاسبه تعدادروزاز زایش تا مشاهده فحلی نخست در گاو در تشخیص خطا بسیار موثراست .
تعیین متوسط (میانگین ) روزها تا نخستین فحلی و درصد گاوانی که فحلی آنها قبل از 50 و 63 روزگی (بعد از زایش )مشخص شده است . بیش  از 70 درصد گاوان فحل تا 50 روزگی و بیش از 95 درصد گاوان تا 63 روزگی تعیین وضعیت می گردند . به طوری که اگر تعداد روز تا فحل نخست بیش از 50 تا 63 روز باشد وجود یک مشکل در فحلی گله حتمی می باشد . تغذیه ناکافی و عفونت رحمی 2 دلیل عمده در ایجاد آنستروس گله گاوان شیری است و انرژی در این میان اهمیت ویژه ای دارد . همچنین توجه به جفت ماندگی ، تیپ و مساله زایش ، سخت زایی  Dystocica  در گله ضروری می باشد .
مهندس احمد صلاحی همدانی