نگاهی بر نقش افزودنی های مخمری در خوراک دام

بیش از یک صد سال است که افزودنی های مخمری مورد استفاده دام قرار میگیرد. هر چند در حدود ۵۰۰ گونه مختلف مخمر وجود دارد،ولی معمول ترین آنها که مورد تغذیه گاو قرار می گیرد،

---

امروزه با وجود حاشیه سودهای بسیار کم ،یقیناً نمی توانیم به امید تولید یک کیلوگرم شیر بیشتر،از هر ماده ای در جیره ها استفاده کنیم. همه ما می خواهیم فقط از موادی استفاده کنیم که سودآور باشند.متاسفانه موارد زیادی وجود دارند که می توانند بر تولید شیر تاثیر بگذارند از جمله تغییرات علوفه مصرفی،تغییرات کارگران و تغییرات آب و هوا .
اگر مصرف یک افزودنی خوراکی موجب ۵/۲ کیلوگرم افزایش در تولید شیر شود ،اثر این افزودنی قطعاً مشخص خواهد بود اما تشخیص افزایش یک کیلوگرمی درتولید شیر دشوار است. گاهی تنها راه برای تصمیم گیری درست برای خرید یک ماده افزودنی ،درک مسائل بیولوژیکی مرتبط وارزیابی مطالعات کنترل شده مربوط به آن می باشد.
بیش از یک صد سال است که افزودنی های مخمری مورد استفاده دام قرار میگیرد. هر چند در حدود ۵۰۰ گونه مختلف مخمر وجود دارد،ولی معمول ترین آنها که مورد تغذیه گاو قرار می گیرد،
Saccharomyces cerevisiae می باشد که به نام مخمر نانوایی نیز شناخته شده است.
مخمر،میکروبی است که مستقیماً به حیوان تغذیه میشود(DFM). انجمن خوراک و دارو (FDA) فرآورده های DFM را تحت عنوان موجودات ریز زنده طبیعی تعریف می کند. این تعریف شامل باکتری ها و قارچ ها( مانند مخمر و Aspergillus oryzae) می شود.
بسیاری از مواد تجاری قابل دسترس DFM حاوی مخمر به اضافه محصولات میکروبی مانند Lactobacillus acidophilus و Bacillus subtilis می باشند.بعضی از محصولات DFM فقط حاوی محصولات باکتریایی هستند. این محصولات باکتریایی اساساً در سطح روده گاو عمل می نمایند،در حالی که محصولات مخمری بیشتر در سطح شکمبه اثر می کنند.
● مخمرهای زنده در مقایسه با نوع کشت شده
افزودنی های مخمری به دو صورت وجود دارند. مخصولات مخمری زنده ،حاوی سلول های مخمر خشک شده اند و ممکن است دارای مقداری از محیطی که مخمر بر روی آن رشد نموده یا یک ماده حامل مانند پوسته برنج باشند.تراکم سلول های مخمر زنده بر مبنای اصطلاح «واحد های تشکیل دهنده کلونی» یا cfu در هر گرم است. مخمر خشک شده خالص ،نباید حاوی کمتر از ۱۵ میلیارد cfu درهر گرم باشد.
سازندگان محصولات مخمر زنده استدلال می کنند که این سلول ها از نظر متابولیکی فعال هستند و حتی اگر هم واقعاً در محیط شکمبه رشد نکنند،قابلیت بهتری برای رها سازی فراورده های خود دارند. این فراورده ها توسط میکروب های شکمبه مورد بهره برداری قرار می گیرد.
تولیدات کشت شده مخمری ضرورتاً حاوی سلوله های زنده مخمرها نیستند. بنابراین تولیدکنندگان آنها هیچ گونه غلظت و تراکمی بر حسب cfu تبلیغ نمی کنند. محصولات مخمر کشت شده حاوی سلول های مخمر مرده،محیطی که مخمر بر روی آن کشت داده شده و متابولیت هایی است که طی مرحله تخمیر توسط سلول های زنده مخمرتولید شده است.
به طورکلی مقدار بیشتری از مخمرهای کشت داده شده (روزانه ۶۰ ۵۰ گرم) در مقایسه بامحصولات مخمری زنده _۵/۰ تا ۱ گرم به ازای هر راس) به گاو تغذیه می شوند. افرادی که مصرف مخمر کشت شده را ترجیح میدهند بر این باورند که سلول های مخمر زنده به علت رقابت ناشی از باکتری های موجود در شکمبه سرعت رشد پایین سلوهای مخمری و سرعت نسبتاً بالای عبور مواد از شکمبه نمی توانند به خوبی در شکمبه رشد کنند.
هدف استفاده از این محصولات آن است که افزودنی های مخمری علاوه بر مواد مغذی موجود در خوراک ها و علوفه ها،عوامل دیگری را نیز فراهم کنند. این عوامل برای میکروب های شکمبه مفید هستند. سلول های مخمری موادی مانند ویتامین های B ،آنزیم ها،ایزو اسیدها (اسکلت اسیدهای آمینه) و عوامل ناشناخته رشد از تامین می کنند که موجب تحریک باکتری های شکمبه ،به ویژه باکتری های هضم کننده الیاف می شوند.
● مخمرها می توانند در شکمبه مفید باشند
مطالعات نشان می دهند که افزودنی های مخمری ،مقداری اسید مالیک نیز تامین می کنند که به طور اختصاصی به رشد باکتری های مصرف کننده اسید لاکتیک کمک می کند. این کمک خوبی است،چرا که اسید لاکتیک ،یک اسید خیلی قوی است که با مصرف جیره های حاوی کنسانتره زیاد و اسیدوز شکمبه به وجود می آید.لازم است که اسید لاکتیک تولید شده مصرف گردد تا ph شکبه پایدار باقی بماند،به طوری که میکروب های شکبه خصوصاً باکتری های هضم کننده الیاف بتوانند بهتر رشد کنند. همچنین سلول های زنده مخمری می توانند اکسیژن موجود در شکمبه را مصرف کنند و به تحریک رشد باکتری های شکمبه کمک کنند ،زیرا باکتری های در شرایط غیر هوازی بهتر رشد می کنند.
اثرات کلی افزودنی های مخمری در شکمبه عبارتند از بهبود مصرف ماده خشک و الیاف،افزایش سرعت هضم الیاف و پایداری بهتر PH شکمبه. با این حال نباید توقع داشته باشید که افزودنی های مخمری در حل مساله اسیدوز شکمبه و مصرف خوراک معجزه کنند. انها فقط در این موارد می توانند کمک کننده باشند،ولی نمی توانند جایگزین مدیریت خوب تغذیه باشند.
به لحاظ اثرات تنظیم و تعدیل کنندگی افزودنی های مخمری بر PH شکمبه،این مواد افزودنی به ویژه جهت کاهش نوسانات مصرف خوراک ،برای مصرف در دوره انتقال توصیه می شوند. محققین در دانشگاه کالیفرنیا دریافتند گاوهایی که مخمر کشت شده مصرف نمودند،تا زمان نزدیک تری نسبت به زایمان (۷ روز در مقایسه با ۱۰ روز قبل از زایمان) الگوی طبیعی مصرف خوراک خود را حفظ کردند و در نتیجه پس از زایمان نیز زودتر به الگوی طبیعی مصرف خود بازگشتند (۱۴ روز در مقایسه با ۲۰ روز پس از زایمان ).
طی سالیان دراز،مطالعات زیادی روی افزودنی های مخمری انجام گرفته است. محققان دانشگاه دلاور ،۳۲ مطالعه را که در آنها از افزودنی مخمر استفاده شده بود مورد بررسی قرار دادند و دریافتند که به ازای هر راس گاو تولید شیر روزانه به طور متوسط ۱۳/۱ کیلوگرم افزایش یافته است. بهترین پاسخ به مصرف افزودنی های مخمری در ابتدای دوره شیردهی به دست آمد.
● نتایج تحقیقات متغیرند
نتایج یک مطالعه در دانشگاه پنسیلوانیا در سال ۱۹۹۹ نشان داد که مصرف مخمر زنده به همراه یک فرآورده یک آنزیمی در مرحله قبل و بعد از زایمان تاثیری بر میزان مصرف خوراک یا تولید شیرگاوها نداشت. محققین به این نتیجه رسیدند که پیش بینی شرایط لازم برای پاسخ مناسب و دلخواه به مصرف مخمرهای افزودنی زنده دشوار است. در سال ۱۹۹۸ مطالعه مشابهی در دانشگاه راتگرز با مصرف همان محصولات انجام شد. در این مطالعه مصرف مخمر به همراه آنزیم موجب بهبود مصرف ماده خشک (۱۸/۱ کیلوگرم) بهبود تولید شیر (۶۲/۳ کیلوگرم) و بهبود هضم ADF (۴/۲ درصد) شد.
با استفاده از مخمر کشت شده مطالعه دیگری توسط محققان دانشگاه ویسکانسین در ۱۱ گاوداری تجاری (شامل ۵۸۵ راس گاو شیری) انجام گرفت. متوسط تولید شیر این گاوداری ها در دامنه ۹۹۵۰ تا ۱۱۸۰۰ کیلوگرم به ازای هر راس بود. تمام این گاوداری ها از یک خوراک کاملاً مخلوط (TMR۹ برای همه گروه ها استفاده نموده و میانگین روزهای شیردهی انها برابر ۱۴۰ روز بود. در این مطالعه ۸ گله پاسخ مثبت در تولید شیر داشتند و به طور متوسط تولید شیر هر راس گاو ۹۰۰ گرم افزایش یافت.
تولید پروتئین شیر با مصرف مخمر کشت شده افزایش یافت (۱۶۴/۱ در مقایسه با ۱۳۷/۱ کیلوگرم) هر چند مقدار چربی شیر از ۶۵/۳ به ۵۵/۳ درصد کاهش یافت. ولی تولید کل چربی هر گاو تغییری نیافت. استفاده از مخمر کشت شده ه سنت به ازای هر راس گاو هزنیه در بر داشت و قیمت شیر به ازای هر ۴۵ کیلو گرم ۸۲/۱۱ دلار بود. به طور کلی محققن در این مطالعه نتیجه گیری کردند که مخمر کشت شده روزانه به ازای هر راس گاو ۱۳ سنت سود به همراه داشته است. پاسخ گاوها برای رسیدن به نقطه سربه سر سود و زیان برای مصرف مخمر کشت شده برابر ۳۲۵ گرم تولید شیر بیشتر در روز بود . در مطالعه انها ۷۳ درصد گاوها به نقطه سربه سر سود و زیان رسیدند.
با این وجود چرا ۳ گاوداری از ۱۱ گاوداری تحت مطالعه،پاسخی به مصرف مخمر کشت شده نشان نداند؟ حال اگر شما از مخمر افزودنی استفاده کنید،آیا ضمانتی هست که گاوهای شما جز ۲۷ درصد باقی مانده گاوها نباشند که پاسخ مثبتی به این افزودنی نشان ندادند؟ این مساله همیشه در مورد مصرف افزودنی مخمری وجود داشته است. سازندگان افزودنی lsoplus که یک منبع ایزواسیدی برای شکمبه است نیز یک چنین مشکلی داشتند.
به همین دلیل این محصول ۱۵ سال پیش در بازار وجود داشت،اما در حال حاضر دیگر وجود ندارد. بعضی از گاوداران این افزودنی را خیلی دوست داشتند و نتایج خوبی گرفتند،اما بعضی دیگر اصلاً نتیجه ای از مصرف آن ندیدند.
به طور کلی احتمال حصول پاسخ مثبت از مصرف افزودنی های مخمری خیلی زیاد است. به ویژه در اول دوره شیردهی . اگر سایر مسائل گاوداری شما به خوبی تحت مدیریت هستند،افزودنی های مخمری ارزش امتحان را دارند. امیداواریم در آینده برای مصرف این فرآورده ها اطلاعات کامل تری برای پیش بینی نتایج کاربرد از سوی سازندگان آنها به دست آوریم.