مروری بر دستگاه تولید مثلی گاو ماده

دستگاه تولید مثلی گاو ماده پایین تر از رکتوم واقع شده است و تا بخش روده بزرگ ادامه یافته است .

---

مروری بر دستگاه تولید مثلی گاو ماده
دستگاه تولید مثلی گاو ماده پایین تر از رکتوم واقع شده است و تا بخش روده بزرگ ادامه یافته است . بیشتر قسمت های دستگاه تولید مثلی گاو ماده می تواند به طور غیر مستقیم امتحان شود موقعی که دست را برای عمل تلقیح مصنوعی وارد واژن می کنیم . ( موقع لمس کردن قسمت های زیر مشخص است ) :
- گردنه رحم که در موقع تلقیح مصنوعی با دست می توان آن را لمس کرد .
- تنه رحم که می تواند معین کننده هویت تخمدان می باشد .
- پیشگاه که به وسیله رشد رویان در رحم که می تواند نمایان شود.
رحم ، تخمدان و لوله رحمی در حفره شکمی بوسیله یک لیگامنت پهن آویزان هستند. موقعیت این لیگامنت به رحم اجازه می دهد یک جنین را برای رشد آماده کند .
واژن :
واژن یک مجرا است که پهن شده است . در حالت نرمال چیزی حدود 30 سانتی متر طول دارد ، که آن محل عبور منی می باشد و واژن یک گذرگاه است برای عبور آلت تلقیح مصنوعی و عبور گوساله ای که می خواهد متولد شود .
گردن رحم :
گردن رحم یک بافت ماهیچه ای قوی است که در حدود 10 سانتی متر طول دارد و در حدود 5/2 تا 5 سانتی متر قطر داردو بوسیله کانال باریک به مرکز رحم می رسد . ( شکل شماره 1) . این کانال معمولاَ بسته است ( در موقع آبستنی بسته است ) مگر در موقع فحلی و زایمان .
کنترل این دریچه خیلی برای پیش گیری کردن از ورود هر ماده بیگانه خارجی که به سمت رحم هجوم می آورند تاثیر گذار است و این اثر رحم را از محیط بیرون مجزا می کند.
رحم :
رحم قسمتی از دستگاه تولید مثلی حیوان ماده است که در موقعی که حیوان حامله است گسترش پیدا می کند . در مواقعی غیر از حالت حاملگی اندازه بدنه رحم کم است و طول آن در حدود 5 سانتی متر است و دارار دو تا انحنای هم شکل می باشد که به سمت چپ و راست ادامه یافته اند . ( شکل شماره 1)
رحم یک اندام ماهیچه ای است که که این توانای را دارد که مطابق با رشد گوساله توسعه و گسترش یابد . در پایان حاملگی رحم گوساله چیزی در حدود 35 تا 40 کیلوگرم وزن دارد ، که 20 تا 30 کیلوگرم آن مایع نرم و آبکی است و 5 کیلوگرم مربوط به بافت جفت می باشد ( پس از زایش ) . پس از 40 روز که عمل زایش صورت پذیرفت رحم و دیگر قسمت های دستگاه تولید مثلی به اندازه ای که قبل از آبستنی بودند بر می گردند.
لوله رحمی :
لوله رحمی دارای دو لوله به هم تابیده است ، که هر یک از آنها به یک طرف از رحم متصل شده اند که در یک گاو دوتخمدان وجود دارد . این لوله های رحمی چیزی در حدود 20 سانتی متر طول و فقط 6/0 سانتی متر قطر دارند . انتهای هر لوله رحمی به یک ساختاری که به شکل قیف در آمده باز می شود. این ساختار تخم های که در دوره فحلی از تخمدان خارج شده اند را جمع می کند . لقاح یا ترکیب شدن تخم و اسپرم در تخمدان صورت می گیرد . جنین یا رویان برای مدت 3 تا 4 روز در تخمدان باقی می ماند قبل از اینکه به طرف رحم حرکت کند ، این دوره زمانی برای رحم لازم است تا برای رشد یک جنین آماده شود.
تخمدان :
در حالتی غیر از حاملگی گاو ، تخمدان ها تخم مرغی شکل هستند ، در حدود 4 تا 6 سانتی متر قطر دارند . وظیفه های مهم تخمدان عبارتند از :
- ارائه دادن تخم یا تخمک های بالغ هر 21 روز موقعی که گاو یک سیکل فحلی طبیعی دارد .
- هورمون های که آن ترشح می کند :
رشد سلول های تخم را در درون تخمدان کنترل می کنند .
تغییر رفتار گا در طی دوره فحلی
آمادگی دستگاه تولی مثلی برای آبستنی اگر میسر باشد .
یک یا دو ساختمان نفوذ قاطع بر سطح تخمدان دارند . هر یک از فولیکول ها دارای تخمک های بالغ یا جسم زرد که از باقیمانده فولیکول پس ازاینکه تخم از آن خارج شده است رشد کرده اند .
تخم یا تخمک :
در مقایسه کردن آنها با دیگر سلول های بدن ، هر سلول تخم فقط دارای یک کپی از اطلاعات ژنتیکی در ارتباط با کروموزوم ها ست . تخم ها قبل از پیدایش در تخمدان قالب ریزی شده اند. اما سلول تخم با بلوغ جنسی شروع بالغ شدن می کند و از سن بلوغ ( 12 تا 14 ماهگی ) یک سیکل فحلی را شروع می کنند .
سیکل فحلی :
یک سیکل فحلی مدت زمان آن 21 روز است که بین دوسیکل قرار دارد . ( شکل شماره 2 ) . یک مرحله فحلی یا مرحله تحریکات جنسی 6 تا 30 ساعت به طول می انجامد و یک دوره ای است که قدرت پذیرش جنسی وجود دارد ( یک روز از یک سیکل ) .
فاز فولیکولی :
نزدیک به پایان سیکل فحلی موقعی که تخمک ها به بلوغ رسیده ، آنها بوسیله یک سری سلول های پوششی پوشیده شده ا ند و بوسیله جسم مغذی احاطه شده اند . تمام این ترکیب فولیکول نامیده شده و آنها استروژن ترشح می کنند ، یک هورمونی که رفتارهای گاو را در طی دوره فحلی تغییر می دهند . آن فقط در طی دوره فحلی برای اینکه یک یک گاونر یا گاوهای دیگر برای سوار شدن گاو بپذیرد ترشح می شود . در طول سیکل فحلی تخم و فولیکول به مرحله نهایی از رشد می رسند .
در نتیجه تخمک گذاری ( 12 ساعت پس از پایان دوره فحلی ) ، فولیکول منبسط شده و می ترکد و تخم را در مجرای رحم آزاد می کند و بقیه سلول های باقیمانده در تخمدان یک ساختار جدیدی را بوجود می آورند که جسم زرد نامیده می شود . جسم زرد هورمون های ترشح می کند که پروژسترون نامیده می شود که از رشد فولیکول ها جلوگیری می کند و برای بقای آبستنی لازم است .
مرحله جسم زرد :
نمو جسم زرد پس از 3 روز کامل می شود ( که این سیکل بین 2 تا 5 روز طول می کشد ) . اگر چه بیشتر فولیکول ها رشد خود را پس 1 روز از سیکل آغاز می کنند ، پروژسترون ترشح شده به وسیله جسم زرد فعال از بلوغ آنها جلوگیری می کند و باعث پس روی آنها می شود . در روز 16 تا 18 از سیکل ، اگر جنین نمایان نشود یک سیگنال هورمونی ( پروستاگلاندین ) فرستاده می شود که این سیگنال باعث پس روی جسم زرد می شود . این پس رفت باعث منع بروز احساسات در پایان فاز رشد فولیکول می شود و به فولیکول های برجسته این اجازه را می دهد تا رشد کنند تا بالغ شوند . این کارها باعث می شود تا یک فحلی جدید بروز کند و در گاو یک سیکل جدید آغاز شود . در حالت آبستنی ، رحم و جنین هورمون های را می فرستند که به بلوغ جسم زرد کمک می کند و اینکه آبستی آغاز شده است .
مروری بر دستگاه تولید مثلی گاو نر
بیضه های گاو نر سلول های جنسی نریا اسپرم را تولید می کنند که همانند تخمک می باشد و فقط دارای یک کپی از اطالعات ژنتیکی لازم برای تشکیل یک سلول تخم می باشد . با اینکه اندام جنسی جنس نر هورمون های را قبل از زایش تولید می کند ، اما تولید اسپرم فقط از سن بلوغ شروع می شود ( 7 تا 12 ماهگی ) .
کیسه بیضه :
در واقع اسکروتوم یک کیسه است که در خارج حفره شکمی واقع شده است که محتوی بیضه ها می باشد . بویسله آن فاصله بین بدن و بیضه ها تنظیم می شود . کیسه بیضه دمای بیضه ها را تنظیم می کند . این کار لازم است زیرا تشکیل اسپرم تابع دمای بهتر که 2 تا 4 درجه پایین تر از دمای بدن دام در حالت نرمال می باشد ، قرار دارد.
تعداد اندکی از گاوهای نر فقط یک بیضه در کیسه بیضه دارند . این بیضه که وجود دارد کارایی شایسته ای از خود بروز می دهد اما بیضه دیگر که در حفره بدن باقی مانده کارایی خوبی ندارند . این شرایط در اثر یک خطای موروثی صورت پذیرفته و از این گاوهای نر نباید برای تکثیر از آنها استفاده کرد و از این نقص باید دوری کرد .
بیضه ها :
بیضه دو کار اصلی را انجام می دهند :
- تولید محیطی مناسب برای رشد و باروری اسپرم ها
- تولید هورمون های جنسی
هر بیضه در قسمت خودش پوشیده شده است و هر یک از آنها کامل و هر قسمت خود مستقل هستند .
بیضه ها اولیه از یک لوله کوچک ساخته شده اند ( لوله منی ساز ) که اسپرم ها ی تولید شده در این مکان قرار می گیرند . بیشتر سلول ها اختصاصی شده در سراسر بافت بیضه ها پراکنده هستند و تستسترون تولید می کنند ، که هورمون جنسی حیوان نر می باشد .
این هورمون مهم است :
- برای تشکیل و رشد طبیعی اسپرم ها .
- برای تعیین کردن سواری کردن در گاو نر ( شور جنسی ، تحریک شهوانی ) .
- نگهداری طبیعی اندام های جنسی ثانویه ( پروستات ، سمینال وزیکال و .. ) .
در زمان بلوغ قبل از انزال اسپرم ، اسپرم ها با ترشحات غنی از مواد غذایی که از اندام جنسی ثانویه ترشح می شوند مخلوط می شوند .
آرایش اسپرم ها :
برای آرایش اسپرم ها در 64 تا 74 روز زمان لازم است و 14 تا 18 روز برای اسپرم لازم است تا به طور کامل به لوله خورج منی منتقل شود . ( محل جمع آوری و رشد نهایی اسپرم ) . بنابراین ممکن است 5/2 تا 3 ماه بعد از فرایند شکل گیری که اسپرم معیوب شده است نشانه بی باری رخ دهد . در کل ، تشکیل اسپرم با وزن و قطر بیضه ها افزایش می یابد . بنابراین گاو نر بزرگتر و پیر تر ( که معمولاَ بیضه های بزرگتری دارند ) معمولاَ مقدار اسپرم بیشتری را نسبت به گاوهای نر جوان تر و لاغرتر تولید می کنند . ترشح معین غده ها در به طور متوسط 80% از کل حجم منی دفع شده همکاری و کمک می کند .در یک گاو نر جوان مقدار کم چیزی در حدود 1 تا 2 میلی لیتر منی از کل انزال صورت گرفته وجود داشته باشد البته با درنظر گرفتن اینکه در گاونر بالغ ممکن است 10 تا 15 میلی لیتر منی از کل انزال صورت گرفته وجود داشته باشد . در یک گاو نر که برای بار دوم مورد استفاده قرار می گیرد ، یا برای بار سومی به طور متوالی ، حجم انزال کاهش نمی یابد ، اما مقدار اسپرم ها کاهش می یابد . تکرار انزال معمولاَ بر روری باروری گاوهای نر بالغ اثر نمی گذارد اما یگ گاو نر جوان با دقت بیشتری باید مورد استفاده قرار گیرد .