منحنی شیردهی در دامها

شیردهی با تولید نسبتاً زیاد آغاز می شود و ترشح شیر ادامه می یابد تا اینکه در هفته های 6-3 به اوج خود می رسد.

---

منحنی شیردهی در دامها
- شیردهی با تولید نسبتاً زیاد آغاز می شود و ترشح شیر ادامه می یابد تا اینکه در هفته های 6-3 به اوج خود می رسد.
- بعد از رسیدن به اوج تولید، از میزان تولید به تدریج کاسته می شود.
- رسیدن به اوج در گاوهای پرتولید طولانی تر از گاوهای کم تولید است.
- منحنی شیردهی میزان تولید شیر گاو را پس از تولد و ترشح آغوز تا زمان خشکی (تقریباً300 روز) نشان می دهد.
- منحنی : نقطه اوج تولید شیر، سطح تداوم و اثر حوادث خاص بر تولید شیر را مشخص می کند.
- نمودار شیردهی تقریباً ثابت است و از روی آن می توان میزان تولید شیر را براساس اوایل دوره پیش بینی کرد.
- گاوها در اولین دوره شیردهی دارای و منحنی شیردهی مسطحی هستند.
- گاوها در اولین دوره شیردهی در سطحی معادل 25% گاوهای بالغ به اوج تولید می رسند.
- گاوهای بالغ نسبت به گاوهای شکم اول در سطح بالاتری از تولید به اوج می رسند ولی تداوم اوج در آن ها چندان مطلوب نیست.
- به کاهش تولید شیر پس از رسیدن به اوج شیردهی تداوم شیردهی گفته می شود.
- تداوم شیردهی به طور میانگین باید در حدود 96 -94 درصد باشد. مثلاً تولید شیر هر ماه باید تقریباً 95 درصد یک ماه قبل باشد.
- میزان افت تولید پس از سپری شدن اوج تولید شیر در تلیسه 2/0 درصد در روز ودر گاو بالغ 3/0 درصد در روز می باشد.
- تجزیه و تحلیل منحنی شیردهی در تشخیص مشکلات تغذیه ای و مدیریتی گله های شیری حائز اهمیت است.
- تولید بالا نیازمند اوج تولید و تداوم بالا می باشد.
- به ازاء هر کیلوگرم تولید مازاد شیر در زمان اوج تولید، مقدار تولید شیر طی کل دوره شیردهی به میزان 200 تا 300 کیلوگرم افزایش می یابد.
- اگر گاو به اوج تولید نمی رسد پروتئین جیره را کنترل کنید.
- اگر گاو به اوج می رسد ولی نمی تواند آن را حفظ کند به انرژی جیره توجه کنید.
- در گاو با پتانسیل بالای ژنتیکی، اوج شیردهی در سطح بالایی است و دوام شیردهی هم بیشتر است.
- گاوداران باید از میزان تولید شیر در اوج شیردهی به عنوان شاخص عملکرد تولید شیر گله استفاده کند.
- استرس های مختلف مثل تنش گرمائی، حمل و نقل و .... می توانند روی تداوم شیردهی و رسیدن به اوج شیردهی و میزان آن تأثیر منفی داشته باشند که گاهی بسیار مشهود و غیرقابل اجتناب است.
- کوتاه بودن دوره شیردهی ممکن است ناشی از چاقی بیش از حد گاوها، پائین بودن مصرف انرژی یا ژنتیکی باشد.
- درصد چربی و تولید شیر با افزایش میزان تولید کاهش می یابد.
- در طول دوره شیردهی میزان چربی و پروتئین شیر بیش از 3/3 و 4/3 حفظ شود.
- بالا بودن چربی شیر و تولید اندک نشان دهنده ضعف گاوها یا کاهش خوراک مصرفی است.
- پائین بودن درصد چربی نشان دهنده ضعف عملکرد شکمبه به بیماری های متابولیکی یا مشکلات مربوط به ترکیب خوراک می باشد.
- پائین بودن درصد پروتئین نشان دهنده کمبود انرژی است.
سیکل شیردهی از سه مرحله تشکیل شده:
1- اوایل شیردهی ( 14 تا 100 روز )
در این دوره گاوها به اوج تولید شیر میرسند. بدلیل تأخیر به اوج رسیدن خوراک مصرفی گاوها در این فاز افت وزن دارند.
جیره این گروه برای دست یابی به حداکثر تولید براساس الیاف مؤثر، کربوهیدرات های غیرساختمانی ، پروتئین تجزیه نشده در شکمبه و پروتئین محلول متوازن می گردد.
در این دوره باید گاوها را تحریک کرد تا خوراک بیشتری مصرف کنند. مقدار خوراک مصرفی تحت تأثیر عوامل متعددی از جمله سطح تولید، کیفیت و کیت علوفه، قابلیت هضم و عمل آوری خوراک ها، دفعات خوراک دادن و یکنواختی اجزاء جیره غذا بستگی دارد.
2- اواسط شیردهی ( 100 تا 200 روز)
اوج خوراک مصرفی اولین در مرحله است. گاوها باید قبل از اتمام 10 هفته اول زایمان به حداکثر خوراک خود برسند. گاو بزرگ جثه باید به ازاء هر 2 کیلوگرم شیر تولید شد حداقل 1 کیلوگرم ماده خشک دریافت کنند.
خوراندن علوفه با کیفیت عالی و در نظر گرفتن سطح الیاف مؤثر باید مورد توجه باشد.
سطح کنسانتره نباید از 3/2 درصد وزن بدن افزایش یابد.
احتیاجات پروتئینی هم در این دوره نسبت به اوایل شیردهی کاهش یابد.
3- اواخر شیردهی ( 200 تا 305 روز) کاهش تولید و کاهش خوراک مصرفی در این دوره قابل مشاهده است. گاوها در این دوره افزایش وزن داشته و ذخایر چربی را که در اوایل شیردهی تخلیه شده اند را مجدداً بازسازی می کنند. جیره های غذایی ارزان قیمت با استفاده از منبع نیتروژن غیر پروتئینی و منبع کربوهیدراتی سهل الهضم مورد توجه هستند.
وضعیت بدنی یا BCS کنترل وضعیت بدنی یا BCS با توجه به نمودار شیردهی و ارتباط آن با نمودار مصرف ماده خشک از مواردی است که در گروه بندی و تنظیم جیره ها اهمیت دارد چرا؟
چون گاوهای خیلی لاغر :
- تولید اندک دارند تولید ذخایر آن ها به اندازه کافی برای استفاده در اوایل شیردهی نیست.
- میزان شیوع به بعضی بیماری های متابولیکی مثل کتوز و جابجایی شیردان در آن ها بالاست.
- دارای ضعف در عملکرد تولیدمثلی هستند.
از طرف دیگر گاوهای خیلی چاق :
- از مشکلات بیشتری در هنگام زایمان رنج می برند.
- میزان مصرف ماده خشک آن ها در اوایل شیردهی مطلوب نیست.
- از بعضی بیماری های متابولیک مثل سندرم کبد چرب و کتوز رنج می برند.
- تولید پائین است.
هدف اینکه گاو در هنگام زایمان دارای شرایط بدنی مناسب باشد.