تاثیر وزن تخم کبک و دمای دستگاه جوجه کشی بر راندمان جوجه گیری

طول مدت دوره جوجه کشی با درجه حرارت نسبت معکوس دارد. یعنی هر چه دمای دستگاه جوجه کشی بیشتر باشد، مدت دوره جوجه کشی کوتاه می باشد.

---

تاثیر وزن تخم کبک و دمای دستگاه جوجه کشی بر افزایش راندمان در جوجه گیری
چکیده:
تحقیقات جهت افزایش راندمان تولید در جوجه کشی کبک و ایجاد تنوع در گوشت مصرفی با کیفیت بالاتر از سایر گوشت های موجود در بازار، (گاو، گوسفند، مرغ, بوقلمون, بلدرچین و شترمرغ ) که از کیفیت خاصی برخوردار می باشد. به همین دلیل جهت افزایش تولید عوامل مؤثر در آن را در سه مرحله (پیش از تخمگذاری، بعد از تخمگذاری و در دستگاه جوجه کشی) مورد بررسی قرار می دهیم.
در مرحله یکم، وضیعت ژنتیکی گله مادر، شرایط جایگاه نگهداری، سیستم های مختلف نگهداری، دما در سالن مولد ، میزان نور دهی، سن گله و تغذیه، و در مرحله دوم، نحوه جمع آوری تخم، وضعیت قرار گرفتن تخم ها، ویژگی‌های تخم کبک، ذخیره سازی تخم ها قابل جوجه کشی، و در مرحله سوم عوامل اصلی تاثیر گذار در دستگاه جوجه کشی تخم یعنی، دما، رطوبت، تهویه و چرخش را مورد بررسی قرار داده .
نتایج بدست آمده حاکی از آن است که تاثیرات سه مرحله در راندمان جوجه کشی بسیار مهم می باشد. خصوصاً وضیعت ژنتیکی گله مادرکه روی وزن تخم تاثیر دارد، تخم های سنگین تر از 23 گرم و کمتر از 18 گرم نسبت به سایر گروه های وزنی ازقابلیت جوجه کشی پایینی برخودار می باشد. افزایش جوجه کشی در درجه حرارت مطلوب (.C 35.5 - .C36.5) اتفاق می افتد. درجه حرارت کم تر و بیشتر از درجه حرارت مطلوب ضمن اینکه میزان جوجه کشی را کاهش می دهد، باعث افزایش مرگ ومیر می گردد. دمای پایین در سالن پرورش سبب افزایش مصرف غذا و کاهش تولید تخم میشود. کمبود آب در کبک های تخم گذار باعث کاهش رشد، بالا رفتن ضریب تبدیل خوراک، و کاهش سریع تخمگذاری وشکنندگی پوسته تخم و . . . و بعضا\" مرگ همراه است.
مقدمه:
آشنایی با کبک:
نام علمی کبک Alectoris chukar و نام انگلیسی آن chukar Partridge از خانواده Phasianeada می باشد . این پرنده دارای نوک و پاهای قرمز، پرهای خاکستری و گلوی نخودی رنگ با نوار حاشیه ای پهن سیاه بوده و در زیر شکم و پهلو ها خال های زیبا و کشیده به چشم می خورد نر و ماده از نظر ظاهر تفاوتی با هم نداشته تنها در پرنده نر کمی بزرگ تر از ماده آن می باشد. همچنین نر ها بر روی پای خود برآمدگی بزرگتری نسبت به نوع ماده دارد. . این پرنده سنگین پرواز بوده و قدرت پرواز آن کم است
تحقیقات جهت افزایش راندمان تولید در جوجه کشی کبک و ایجاد تنوع در گوشت مصرفی با کیفیت بالاتر از سایر گوشت های موجود در بازار، (گاو، گوسفند، مرغ، بوقلمون، بلدرچین و شترمرغ ) با توجه به جدول زیر از کیفیت بالاتری برخوردار می باشد.
جدول مقایسه درصد پروتئین گوشت کبک با سایر حیوانات اهلی
در هر صد گرم گوشت کبک 5/24 گرم آلبومین 40/1 گرم چربی و حدود 1 تا 5/1 گرم مواد معدنی وجود دارد. وجود مقدار زیادی از مواد معدنی در گوشت کبک نشان دهنده ارزش حیاتی آن است. مقدار پتاسیم آن زیاد و کلسیم، فسفر، منیزیم، آهن و گوگرد موجود در آن نیاز بدن را تامین می‌کند. کانی‌های موجود در گوشت کبک به خوبی جذب بدن می‌شوند و به همین علت مواد مورد نیاز بدن را در دسترس سلولها قرار می‌دهند. گوشت کبک برای همه افراد اعم از کودک و سالمند غذایی سالم و سلامت بخش است. گوشت کبک کمتر تولید اسید اوریک می‌کند. فعالیت کلیه را زیاد نموده و به دفع سموم بدن یاری می‌رساند. با توجه به این ویژگی‌ها برای همه افراد به خصوص بیماران، غذایی خوب و مفید میباشد. دو عامل مؤثر بر افزایش راندمان یعنی وزن تخم و دما در دستگاه جوجه کشی را مورد بررسی قرار گرفته.
تاثیر وزن تخم کبک و دمای دستگاه جوجه کشی بر افزایش راندمان در جوجه گیری
الف - تاثیر وزن کبک ماده با وزن تخم:
وزن کبک ماده رابطه مستقیمی با وزن تخم های آن دارد. تخم های سنگین حاصل کبک هایی با وزن بالاتری بوده. و تخم های کوچک تر حاصل کبک های با وزن کمتری می باشند. میانگین وزن کبک های مولد ۴۵۰ گرم می باشد. اما باید توجه داشت که به ازای افزوده شدن هر ۴۵ گرم به وزن بدن، ۵ گرم به وزن تخم افزوده می گردد. پس برای دست یابی به وزن تخم های به گروه های وزنی (21.00-21.99 ) و 22.00 – 22.99 ) بایستی در تغذیه کبک های ماده دقت کافی به عمل آید. که نه بسیار سنگین شود که وزن تخم آنها از 23 گرم افزایش یابد ونه وزنآنها کم شود که وزن تخم آنها از 28 گرم کم تر شود. تغذیه باید به گونه ای باشد که وزن اکثر تخم ها بیشتر از 21 گرم و کم تر از 23 گرم باشد که درصد جوجه کشی در این اوزان به حداکثر خود خواهد رسید. در غیر این صورت جوجه کشی در سایر وزن ها تخم کاهش می یابد.
تاثیر وزن تخم و وزن جوجه ها:
یک همبستگی بین وزن تخم و وزن جوجه وجود دارد. هر چه وزن تخم بیشتر باشد وزن جوجه نیز به مراتب بیشتر خواهد بود.
تاثیر وزن تخم در میزان جوجه کشی:
قابلیت جوجه کشی تحت تاثیر وزن تخم را مورد بررسی قرار داده، مشاهده گردید که در تخم های سنگین بالاتر یا مساوی 23 گرم و سبک تر از 18 گرم قابلیت جوجه کشی به نحوه چشم گیری پایین بوده، نسبت به بقیه گروه ها ی وزنی، و بالاترین قابلیت جوجه کشی در بین گروه های وزنی (21.99-21.00) و (22.99 -22.00 ) بدست آمده است.CAGAYAN, et. Al.(2009)
تاثیر وزن تخم کبک در میزان باروری :
قابلیت باروری تحت تاثیر وزن تخم قرار دارد بطوری که در تخم های سنگین تر یا مساوی 23 گرم و سبک تر از 18 گرم قابلیت باروری به نحو چشم گیری کاهش می یابد. در بین گروه های وزنی (21.99-21.00) و (22.99 -22.00 ) قابلیت باروری به نحو چشم گیری افزایش را نشان می دهد.CAGAYAN, et. Al.(2009)
تاثیر وزن تخم درقابلیت جوجه کشی تخم های بارور:
قابلیت جوجه گیری و باروری تخم ها با هم تحت تاثیر وزن تخم قرار دارد بطوری که در تخم های سنگین تر یا مساوی 23 گرم، و سبک تر از 18 گرم به نحو چشم گیری کاهش می یابد ، و در بین گروه های وزنی (21.99-21.00) و (22.99 -22.00 ) قابلیت باروری افزایش قابل چشم گیری را نشان می دهد .CAGAYAN, et. Al.(2009)
تاثیر وزن تخم کبک در میزان مرگ و میر جنین :
مرگ و میر جنین تحت تاثیر وزن تخم را مورد بررسی قرار داده. مشاهده گردید که در تخم های سنگین تر یا مساوی23 گرم و سبک تر از 18 میزان مرگ و میر به نحوه چشم گیری بالا بوده نسبت به بقیه گروه ها ی وزنی، و پایین تر ین مرگ و میر در بین گروه های وزنی (21.99-21.00) و (22.99 -22.00 ) بدست آمده .
ب - تاثیر دما در دستگاه جوجه کشی کبک )در دستگاه ستر ):
دمای مناسب برای افزایش جوجه کشی کبک به طور متوسط معادل0C 37.5 -0C 36.5 می باشد. کاهش دما در دستگاه جوجه کشی منجر به دیرتر خارج شدن جوجه ها از تخم، و افزایش دما آن منجر به زودتر خارج شدن جوجه ها از تخم می گردد. درجه حرارت مناسب در دستگاه جوجه کشی تاثیر چشم گیری درافزایش راندمان جوجه کشی دارد.
جنین: تاثیر درجه حرارت های متفاوت درمیزان جوجه کشی و مرگ و میر
در نمودار زیر بالاترین میزان جوجه کشی کبک را در بین درجه حرارت.C 35.5 تا .C 36.5 نشان می دهد. درجه حرارت پایین، کم تر از.C 35.5 و بیشتر از .C36.5 ضمن اینکه میزان جوجه کشی را کاهش می دهد، باعث افزایش میزان مرگ ومیر نیز می شود. بهترین درجه حرارت را در جوجه کشی که بهترین درصد جوجه کشی به دست می آید را درجه حرارت مطلوب آن پرنده می نامند که در کبک درجه حرارت .C 35.5 تا .C 36.5 می باشد.
مرگ و میر جنین در دوره جوجه کشی کبک:
در مطالعاتی که انجام گرفته در درجه حرارت پایین جوجه کشی، (کمتر از .C 5/35 ) مرگ و میر اولیه کم و در اواسط دوره مرگ و میر میانه افزایش داشته، و در انتهایی دوره مرگ و میر انتهایی به حداکثر میزان در کل دوره می رسد. در حالی که در درجه حرارت های بالا (بیشتر از .C 36.5 ) مرگ و میر اولیه بطور بر جسته ای در کل دوره افزایش داشته، ولی در اواسط دوره مرگ و میر میانه کم تر شده، و در انتهای دوره میزان مرگ و میر انتهایی به کم ترین حد در کل دوره کاهش می یابد. باتوجه به نمودار زیرکه گویای این مطلب می باشد.
تاثیر درجه حرارت درطول مدت دوره جوجه کشی کبک:
طول مدت دوره جوجه کشی با درجه حرارت نسبت معکوس دارد. یعنی هر چه دمای دستگاه جوجه کشی بیشتر باشد، مدت دوره جوجه کشی کوتاه می باشد. که این مدت در درجه حرارت.C 34.5 الی.C 38.5 بترتیب از 26 روز تا 19 روز به درازا می انجامد.
تاثیر درجه حرارت بر میزان کاهش وزن تخم و جوجه ها در جوجه کشی کبک:
کاهش آب تخم کبک در جوجه کشی در دمای.C 34.5 کمتر از وقتی است که مقایسه می شود با تخم های جوجه کشی در دمای بالاتر ( در نمودار- 4) با انتظاری که در کاهش آب در تخم کبک داریم این است که از 1 تا 16 روزه گی بالاترین درصد کاهش آب تخم مربوط به بالاترین درجه حرارت (38.5) وکم ترین درصد کاهش آب تخم مربوط به پایین ترین درجه حرارت (34.5) باشد .simkiss,(1980)
نتایج نشان می دهد که کاهش آب در خلال 16 روز اول در جوجه کشی 8% در درجه حرارت .C 34.5 و9.94% در درجه حرارت .C 35.5 و 10.8% در درجه حرارت.C 36.5 می باشد. برطبق این نظریه که جوجه های هچ شده در دمای 34.5 درجه سانتیگراد سنگین تر از جوجه های هچ شده در دماهای بالاتر باشد. با توجه به اینکه درصد آب آلبومین تعیین کننده وزن هچ شده جوجه ها می باشدsimkiss,(1980).
به هر حال هیچ گونه تفاوت معنی داری بین درجه حرارت های جوجه کشی بر وزن جوجه ها مشاهده نشده. در نتیجه میزان کاهش آب از روز 1 تا 16 روزه گی جوجه کشی تاثیری مطلق و نسبی بر روی وزن جوجه هچ شده کبک نداشته است. وطبق این نظریه ممکن است درجه حرارت جوجه کشی تاثیر بر سرعت کاهش آب داشته باشد نه تاثیری برکل درصد کاهش آب در کل دوره جوجه کشی.swann& brake(1990)
نتیجه گیری:
نتایج بدست آمده حاکی از آن است که تاثیرات وزن تخم های سنگین تر از 23 گرم و کمتر از 18 گرم نسبت به سایر گروه های وزنی از قابلیت جوجه کشی پایین تری برخودار می باشد. و بهترین نتیجه جوجه کشی در گروههای وزنی ( 21.99- 21.00 ) و (22.99 – 22.00 ) بدست آمده است. ضمناً افزایش جوجه کشی در دستگاه جوجه کشی در درجه حرارت مطلوب ( .C 35.5 - .C 36.5 ) اتفاق می افتد. درجه حرارت کم تر و بیشتر از درجه حرارت مطلوب، ضمن اینکه میزان جوجه کشی را کاهش می دهد، باعث افزایش مرگ و میر نیز می گردد.