درجه بندی کیفیت گوشت مرغ ، راهی به سوی صادرات

امروزه تولید گوشت مرغ در کشورهای پیشرفته کاملا به صورت صنعتی و مکانیزه صورت می گیرد و دیگر روشهای سنتی از چرخه تولید به اجبار حذف گردیده است .

---

درجه بندی کیفیت گوشت مرغ ، راهی به سوی صادرات
رشد روز افزون جمعیت انسانی وبه تبع آن مصرف غذاهای پروتیین دار امری غیر قابل اجتناب می باشد به همین دلیل بشر مادام به فکر روشهای نوین تولید غذای سالم به خصوص پروتیین مورد نیاز بوده که در این مسیر با موانع گوناگونی برخورد داشته است .
امروزه تولید گوشت مرغ در کشورهای پیشرفته کاملا به صورت صنعتی و مکانیزه صورت می گیرد و دیگر روشهای سنتی از چرخه تولید به اجبار حذف گردیده و یا در حال خروج می باشند . تولید صنعتی بر پایه اصول علمی جدید نیازمند سرمایه گذاری هدفمند در این بخش بوده تا توان بازدهی معنی داری از تولید مرغ فراهم گردد.
از آنجاییکه اصولا تولید و پرورش مرغ در ایران مبنای سلیقه ای داشته وبیشتر بر اساس تجربیات پیشرفت داشته است ، تا حدود قابل توجهی از تکنولوژی روز دنیا جا مانده است .به طور مثال با یک نگرش علمی به ظاهر یک واحد مرغداری قدیمی به سادگی می توان درک نمود که تولید مرغ با مفهوم صنعتی و استاندارد در حدی که بتواند راهی به سوی صادرات نیز داشته باشد، تقریبا امکان ناپذیر است.
با این وجود در حال حاضرایران رتبه دهم تولید مرغ گوشتی جهان را به خود اختصاص داده است که البته این میزان از تولید به دلیل عدم کیفیت مناسب محصول و عدم تفکیک {درجه بندی کیفیت } آن و همچنین قیمت غیرقابل رقابت ، آنچنان راهی به سوی صادرات نیافته است .
این موضوع بر کسی پوشیده نیست که هر چه مکانیسم های پیشرفته در یک واحد تولیدی مدرن تر باشد ، تولید وکنترل ،با مدیریت بالاتری صورت می پذیرد. به طور مثال سالن هایی که در چند سال اخیر از حالت سیستم باز { پنجره دار } به سیستم بسته {بدون پنجره} تغییر شکل یافته اند و هچنین به سیستم های سرمایشی و گرمایشی مطلوبتری مجهز شده اند از نتایج بهتری از لحاظ پرورش و صرفه جویی در هزینه ها دست یافته اند .اما به نظر می رسد راه حل تشویقی برای تولید کنندگان به سوی مکانیزه و صنعتی شدن همان قیمت نهایی محصول و گوشت مرغ می باشد.
از آنجاییکه قیمت گذاری محصولات این صنعت عظیم در تمام واحد های تولیدی کشور به یک نرخ و فقط بر اساس وزن نهایی مرغ زنده و فاکتور عرضه وتقاضا در جامعه انجام می گیرد ، آن دسته از تولید کنندگانی که در طول دوره پرورش با صرف هزینه های ثابت و متغیر گوناگون در امور کنترل تغذیه با بهترین کیفیت دان ومصرف کمترین آنتی بیوتیک ها تولید مرغ با کیفیت بالا راداشته اند در کنار تولید کنندگانی قرار خواهند گرفت که حاضر نیستند محصول نهایی را به هیچ عنوان به مصرف خود یا خانواده شان برسانند و یا تولید کننده ای که دراوایل دوره پرورش فقط از یک آنتی بیوتیک ساده ومجاز استفاده نموده وکلیه موازین بهداشتی و اصول پرورش علمی را رعایت کرده با مرغداری که از روز اول تا کشتار بی وقفه از مصرف هیچ آنتی بیوتیکی دریغ نکرده ،در یک رتبه قرار می گیرند وهمینگونه از لحاظ تغذیه نیز ، مهم نیست که تولید کننده با چه ماده مغذی یا غیر مغذی مرغ را به وزن کشتار برساند و بی دلیل نیست که مرغ در بازار مصرف گاها پر چرب است ویا بوی نا مطبوع دارد ویا دارای ظاهر ،رنگ،و طعم نا مطلوبی می باشدوبه خصوص اخیرا که هراس از باقیمانده های آنتی بیوتیکی به یک معضل بزرگ برای جامعه تبدیل شده است .
تا زمانیکه که هیچ اختلاف قیمتی بین محصولات این دو گروه نباشد ،هم حقوق تولید کننده ضایع شده وهم مصرف کننده ،به علاوه هیچگونه تشویق و انگیزه ای هم برای تغییر روند تولید بهتر صورت نخواهد گرفت .
امروزه برای ارزیابی کلیه کالاهای مصرفی در کشورهای پیشرفته دنیا درجه بندی کیفیت کالا صورت می گیرد و تمامی فاکتورهای محصول تولید شده را بر طبق استاندارد به رویت مصرف کننده می رسانند .این در حالیست که اخیرا تولید مرغ بدون آنتی بیوتیک مدتی است در دستور کار دولت و بخش خصوصی قرار گرفته تا برآورد تولید چنین محصولی مورد مطالعه قرار گیرد .
در اینجا باید پرسید که آیا با وجود موانع بسیار دشوار وسختگیرانه جهت پرورش مرغ بدون انتی بیوتیک ،تولید کننده تا چه حد از خود انگیزه و رغبت نشان می دهد ؟
تولید مرغ کاملا بدون آنتی بیوتیک { مخصوصا در وزن بالا که مورد استقبال مصرف کننده ایرانی می باشد} از عهده اکثریت مرغداران خارج بوده وبا امکانات و تاسیسات موجود در مرغداریها و شرایط فعلی از لحاظ حضور و شیوع بیماریهای متنوع دارای محدویت بسیار زیادی است به علاوه قیمت در نظر گرفته شده درحال حاضربرای تولید کننده این فراورده مقرون به صرفه نمی باشد .
پس آیا بهتر نیست جایگاهی برای درجه بندی کیفیت گوشت مرغ بر اساس باقیمانده های آنتی بیوتیکی و...ومیزان چربی وکیفیت کلی محصول در نظر گرفته شود تا بر این مبنا امتیاز بندی و قیمت گذاری صورت گیرد تا هم تولیدکننده و هم مصرف کننده از حقوق مشخصی برخوردار باشند ؟
البته اجرای چنین برنامه ای در سطح وسیع مستلزم مدیریت ،برنامه ریزی وسرمایه گذاری هدفمند در جهت تاسیس مراکز وآزمایشگاههای کنترل کیفی گوشت مرغ می باشد که زیر نظر کارشناسان متخصص در این بخش اداره شود تا علاوه بر اشتغال زایی و بکارگیری کارشناسان و مجریان در بخش کنترل کیفی ، تولید کنندگان نیز به سوی تولید بهتر برای مصرف کنندگان داخل وخارج از کشور گام بردارند و با ایجاد رقابت سالم در امر تولید زمینه برای صادرات مازاد بر مصرف نیز فراهم گردد.
هدف از ارائه این مقاله :
1- رعایت حقوق تولید کننده و ایجاد انگیزه ورغبت برای تولید بهتر .
2- رعایت حقوق مصرف کننده و تمایل واطمینان بیشتر به مصرف این پرتیین حیوانی .
3- ایجاد اشتغال برای فارغ التحصیلان ومتخصصین در بخش کنترل کیفی محصولات.
4- ساماندهی وبرنامه ریزی برای صادرات محصولات برتر وبا کیفیت بالاتر.
5- تشویق و ترغیب مرغداران جهت مکانیزه وصنعتی کردن واحدهای تولیدی.
6- کاهش مصرف آنتی بیوتیک در مرغداریها ودر نتیجه کاهش عوارض ونگرانی های جامعه.
نویسنده: مهندس مجتبی یزدانی بخش کارشناس آزمایشگاه دامپزشکی