چگونه در ایران شترمرغ پرورش دهیم

زادگاه اصلی شترمرغ مناطق خشک و بی آب و علف آفریقا است؛ به طوری که هم اکنون در جنوب و شرق آفریقا این پرندگان به صورت وحشی یافت می شوند.

---

چگونه در ایران شترمرغ پرورش دهیم
مرتضی شاه محمد میراب
کمبود منابع اطلاعاتی در زمینه پرورش شترمرغ در کشور و استقبال اقشار مختلف جامعه جهت کسب اطلاعات در خصوص پرورش شترمرغ، ما را بر آن داشت تا با ارایه مقاله های کاربری در خصوص شناسایی، نحوه پرورش، گونه های مناسب و شرایط و امکانات سرمایه گذاری زمینه آشنایی بیشتر علاقه مندان را فراهم آوریم.
زادگاه اصلی شترمرغ مناطق خشک و بی آب و علف آفریقا است؛ به طوری که هم اکنون در جنوب و شرق آفریقا این پرندگان به صورت وحشی یافت می شوند. خصوصیاتی همچون مقاومت زیاد در برابر شرایط اقلیمی متفاوت، ویژگی های تغذیه ای از قبیل قیمت پایین دان مصرفی و ضریب تبدیل بالا (بین 7-4) و همچنین کیفیت منحصر به فرد فرآورده های تولیدی نظیر چرم، گوشت و حتی پر این جاندار سبب شده تا استقبال شایانی جهت پرورش و تکثیر شترمرغ از سوی سرمایه گذاران صورت پذیرد. با این حال به نظر می رسد صنعت پرورش شترمرغ هنوز در ابتدای راه قرار دارد و ارایه بحث های کارشناسی و مقاله های کاربردی می تواند به پیشرفت این صنعت نوپا در جامعه ی در حال پیشرفت ما کمک کند.
شترمرغ بزرگترین پرنده ی جهان است که در حالت ایستاده 5/2 متر بلندی قامت و وزن آن در نژادهای متوسط به 130-110 کیلوگرم می رسد. این پرنده به دلیل بدن بزرگ و بال های رشد نیافته قابلیت پرواز ندارد. اما پاهای بلند و پرقدرت آنها را قادر می سازد تا با سرعت 70 کیلومتر در ساعت و با جهش هایی به طول 8-6 متر و تا 10 دقیقه بدون وقفه بدوند.
شترمرغ به طبقه پرندگان با راسته سینه پنهان، زیر راسته استروتیونی فرم ها، خانواده استروتیونیده، جنس استروتیو و گونه استروتیوکاملوس تعلق دارد.
دمای بدن این جاندار در حالت طبیعی بین 40-5/39 درجه سانتی گراد است که قادر است در شرایط متغیر آب و هوایی دامنه حرارتی بین 15- تا 65+ را به راحتی و بدون استرس تحمل نماید.
شترمرغ های اهلی در 3-2 سالگی بالغ می شوند و ماده ها زودتر از نرها به سن بلوغ می رسند. تشخیص شترمرغ های بالغ نر و ماده از روی پر و بال آنها امکان پذیر است. شترمرغ های نر دارای پر و بال سیاه و براق و جنس ماده نیز پرهای قهوه ای و خرمایی دارند.
شترمرغ ها تولیدمثل فصلی دارند؛ مدت جفت گیری به طور متوسط 8-6 ماه در سال ادامه دارد.
شترمرغ ها در طول فصل جفت گیری به صورت جفت (یک نر+ یک ماده)، خانواده (یک نر+ دو ماده) و یا گروهی در گله نگهداری می شوند. تخم گذاری آنها یک روز در میان و بعدازظهرها صورت می گیرد که در این مدت به طور متوسط 20 تخم گذاشته و پس از استراحت 10 روزه، مجددا تخم گذاری می کند و تعداد تخم ها را به 40 عدد می رساند. جالب آن که طول تخم شترمرغ 19-17 سانتی متر، عرض آن 15-14 سانتی متر و وزن آن حداکثر 2 کیلوگرم است. به طور معمول 42 روز طول می کشد تا جوجه از تخم خارج گردد که در چند روز اول از محتویات کیسه زرده تغذیه می کنند.
نکته مهم اینکه مرگ و میر در اوایل دوره زندگی جوجه ها بسیار بالاست و تا 50 درصد نیز می رسد که از مهمترین دلایل آن مشکلات انکوباسیون از جمله آلودگی اولیه جوجه ها، کالیبره نبودن دستگاه جوجه کشی و آلودگی داخل دستگاه و... می باشد.
آنچه که تولیدکنندگان را به این سمت سوق می دهد، مزیت های رقابتی صنعت پرورش شترمرغ است:
1- ضریب تبدیل غذایی مناسب با میانگین (1:4)
2- کیفیت منحصر به فرد محصولات آن
3- کلسترول پایین، چربی پایین، پروتئین بالا و نرمی استثنایی گوشت
4- کاربرد قرنیه، تاندوم و مغز کوچک شترمرغ در درمان بیماری ها
5- سرعت و تیراژ بالا در تولیدمثل
6- نسبت بسیار پایین جایگزینی گله (5/2 درصد)
برای احداث مزرعه شترمرغ به زمین، نیروی کار، آب، مجوزهای مربوطه و نقدینگی نیاز داریم. اما قبل از احداث مزرعه باید گزینه های پرورش را انتخاب کنیم. سپس به احداث مزرعه پرداخته، احتیاجات تغذیه ای را بررسی کرده، واکسیناسیون را قبل از شیوع بیماری رعایت کرده و سپس به بازاریابی و فروش محصولات اقدام نماییم.