اهمیت و نقش تناوب های کشت در زراعت

تناوب زراعی تکرار توالی گیاهان زراعی در یک مزرعه خاص است.

---

کشت چند گیاه زراعی مختلف در یک تناوب مزایای بارز دارد. برنامه ریزی درست تناوب کنترل علف های هرز ,آفات حشره , بیماری های گیاهی را آسان می نماید و به حفظ ماده آلی خاک کمک می نماید.
برخی از گیاهان زراعی را باید حداقل چند سال در یک مزرعه کشت نکرد. اگر این مدت زمان عدم کشت رعایت نشود , فشار بیماری ممکن است عملکرد ها را در سال های بعد کاهش دهد.
- به طور کلی توصیه می شود گیاهان زراعی غلات با یک حبوبات یا دانه روغنی در هر سال در تناوب قرار گیرد تا از انتقال بیماری کاسته شود. برای نیل به این هدف بعد از گیاه زرای کلزا, یکی از غلات کاشته شود. گیاهان زراعی غلات می تواند گندم , جو , گندم دوروم , یولاف ها ,ارزن باشد. دوره های ناوب زراعی دیگر, برای مثال یک تناوب شش ساله می تواند کلزا/غلات/کتان/غلات/عدس/غلات باشد.
- هنگام تنظیم تناوب زراعی , اولین تصمیم مربوط به کشت, کسب بیشترین درآمد درهر هکتار می باشد.در بین گیاها ن زراعی غلات و غیر غلات ,گیاه زراعی را انتخاب کنید , که از نظر درآمد , در ردیف بالاترین قرار دارد.بیشترین سطح زیر کشت تناوب زراعی را به این گیاه زراعی اختصاص دهید.
- گیاهان علوفه جایگزین دیگر در تناوب هستند. گیاهان علوفه ای برای تولید دانه , علف خشک می توانند جایگزین خوب برای متنوع سازی در تولید دانه باشند.استفاده از لگوم ها در تناوب می تواند مقدار ازت تکمیلی مورد نیاز گیاهان زراعی بعد از لگوم ها را کاهش دهد.
- اگر گیاه زراعی با ارزشی مثل کلزا تعیین شد ,و مایل به تولید حداکثر کلزا در هر سال باشید , پس تصیم بگیرید که هر چند سال یک بار می خواهید کلزا را بکارید . اگر تصمیم گرفتید که هر چهار سال یک بار کلزا به کارید , پس منبای تناوب زراعی یک تناوب چهار ساله می باشد که یک چهارم سطح مزرعه هر سال به کشت کلزا اختصتص داده می شود.
- وقتی مزرعه علف هرز زیادی داشت باشد چگونه می توان با تناوب زراعی علف های هرز را کنترل نمود.به عنوان مثال , علف هرز بابونه ممکن است از تولید عدس یا نخود فرنگی جلوگیری نماید. در مزارع دارای این علف هرز , آن را می توان در تناوب زراعی کلزا، غلات، کتان، غلات با علفکش لونترال کنترل نمود.
- تصمیم بعدی انتخاب گیاه زراعی دیگر می باشد. این گیاه زراعی باید بالاترین بازده خالص در هر هکتار را داشته باشد. اگر نخود فرنگی چنین بازده خالص بسیار بالا را داشت , پس یک چهارم زمین زراعی را به کشت نخود فرنگی اختصاص داد.
پسماند و مقاومت به علفکش
سموم شیمایی مصرف شده در سال های قبل را در نظر داشته باشید . بقایای سموم شیمیایی موجود در خاک می توانند موجب کاهش عملکرد گیاه زراعی حساس به آن در کشت بعدی گردد یا امکان رویش گیاه زراعی را غیر ممکن سازد.به عنوان مثال , بقایای علفکش تری فلورالین در خاک می تواند مانع از رویش بذر ارزن شود و عملکرد این گیاه زراعی را کاهش دهدو بنابراین در شرایط استفاده از این علفکش به مدت چند سال در زمین زراعی تا مدتی نمی توان در آن زمین زراعی ارزن کشت نمود.
استفاده مکرر از یک نوع علفکش در شرایط کشت یک نوع گیاه زراعی امکان ایجاد علف های هرز مقاوم به علفکش بیشتر می شود.بنابراین با کشت گیاه زراعی دیگر می اتوان دامنه تنوع استفاده از علف کش ها را بیشتر نمود.
سایر فواید تناوب ها
مدیریت کاه و بقایای گیاهی
کشت مستقیم بویژه پس از غلات که به مقدار زیاد کاه تولید می کند با حبوبات یا دانه های روغنی که کاه کمتر تولید می کند مفید می باشد.بوسیله تناوب گیاهان زراعی به این طریق می توان از تجمع زیاد کاه روی سطح خاک که می تواند سبب مشکلات انسداد بذر کار و در نتیجه غیریکنواختی در مزرعه ,جایگذاری ضعیف بذر و جوانه زنی غیریکنواخت می شود.تناوب زراعی می تواند در ارتباط با خرد کردن خوب کاه و پخش آن در سطح مزرعه برای کمک به مدیریت کاه مورد استفاده قرار گیرد.
تناوب های چند گانه
در یک مزرعه ممکن است چند نوع تناوب زراعی به کار رود. تناوب ها معمولا\" چهار یا شش ساله هستند اما میتواند طول مدت تناوب ها را بسته به شرایط نیاز ها تنظیم نمود. طول دوره های تناوب به مشکلات علف هرز , پسماند سموم شیمیایی در خاک , کارایی ماشین الات برای گیاهان زراعی خاص , و خطر بذرکاری یک نوع گیاه زراعی در سطح وسیعی ازمزرعه بستگی دارد.
کنترل افات
کنترل افات گیاه زراعی یکی از فواید تناوب زراعی خوب می باشد.تناوب غلات یا حبوبات یا دانه روغنی و حفظ فاصله توصیه شده بین گیاهان زراعی می توانند به حذف نیاز به کاربرد حشره کش ها در گیاه زراعی کمک نمایند.
ثبت امور زراعی مزرعه
ثبت سابقه مزرعه قسمت مهم مدیریت مزرعه است, مواردی از قبیل تناوب زراعی متنوع , گیاهان زراعی اختصاصی و افزایش خطر پسماند علفکش ها برای زراعت های حساس بعدی و ایجاد مقاومت , نگهداری ثبت امور کشت و کار در مزرعه را مهم می سازد. عدم توجه به ثبت امور زراعی در مزرعه می تواند با عدم تولید محصول و خسارات مالی مواجه سازد.
تثبیت ازت
لگوم هایی نظیر عدس ها , نخود فرنگی , نخود معمولی یا لوبیا قادر به تثبیت ازت مورد نیاز خود هستند و می توانند سبب کاهش یا حذف نیاز به مصرف ازت تکمیلی در سال رویش لگوم ها شوند و همچنین مقدار ازت لازم برای گیاه زراعی بعدی را کاهش دهد.
آلودگی ها به افت ممکن است مستلزم تغییر در برنامه های کشت گردد. وقتی پیش بینی افزایش آفت خاص گیاه زراعی وجود دارد باید گیاه زراعی دیگری در تناوب را قرار داد.