کاهش ضایعات جوجه کشی درآب و هوای گرم

در بسیاری از موارد میانگین ضایعات جوجه کشی به علت مرگ و میر جنین در طول مراحل مختلف انکوباسیون از 10 درصد تجاوز می کند.

---

کاهش ضایعات جوجه کشی درآب و هوای گرم
مدیریت کارخانه جوجه کشی به دلیل حساسیت تخم مرغ ، جنین ، انکوباسیون ، نظارت بر محیط و تجهیزات کارخانه جوجه کشی کار بسیار حساس محسوب می شود با وجودی که عملکرد کارخانه های جوجه کشی در مناطق مختلف از محلی به محل دیگر فرق میکند اما در کشورهای در حال توسعه ای که در مناطق آب و هوای گرم واقع شده اند به طور مکرر با ضایعات سنگین غیر قابل انتظار و غیر طبیعی مواجه می شویم .
در بسیاری از موارد میانگین ضایعات جوجه کشی به علت مرگ و میر جنین در طول مراحل مختلف انکوباسیون از 10 درصد تجاوز می کند درحالی که در اروپا و آمریکا میانگین آن معمولا 5 تا 6 درصد یا کمتر است 15-10 درصد دیگر از تلفات جنینی نیز به عدم باروری مربوط می باشد و تقریبا 2-1 درصد تخم مرغ های قابل جوجه کشی به خصوص در طی تابستان به عنوان تخم مرغ انفجاری از دست می روند درنتیجه 25-20 درصد مجموع تخم مرغهای چیده شده در دستگاه به جوجه تبدیل نمی شوند . با ادامه افزایش قیمت خوراک دام و سایر هزینه ها ، بسیاری از جوجه کشیهای کوچک که درامد زیادی ندارند سرانجام تعطیل می شوند نتایج جوجه کشی نیز غالبا در زمستان با تابستان متفاوت است میانگین هچ تخم مرغهای چیده شده در یک دوره داوزده ماهه به طور متوسط 75-70 درصد خواهد بود در حالی که میزان هچ تخم مرغهای تولید شده در طول زندگی یک مرغ بین 65-60 درصد تغییر می کند با توجه به تحقیقات مستمر ده سال گذشته بر روی گله های مادر گوشتی ، درصد هچ تخم مرغهای جوجه کشی 6-5 درصد افزایش یافته است که این پیشرفت به سبب بهبود مدیریت و بکارگیری تکنیکهای مانند کنترل نور و تغذیه جداگانه مرغ و خروس بدست آمده است که سبب غلبه بر مشکلاتی نظیر افزایش وزن ، بلوغ زودرس و خروسهای فاقد کارایی شده است .
متاسفانه در کشورهای در حال توسعه مسائلی نظیر نامطلوب بودن پوسته تخم مرغ ، باروری ضعیف ، تولید تخم مرغهای کوچک ، بلوغ زود رس و مشکلات پا در خروسها به دلیل افزایش وزن ، منافع جوجه کشیها را به خطر می اندازند علی رغم این امر که تغذیه جداگانه خروسها با جیره اختصاصی باعث افزایش تولید 6-5 جوجه به ازا هرمرغ می شود ولی این مسئله هنوز در بسیاری از کشورها اجرا نمی شود کنترل نور نیز هنوز به عنوان یک مشکل مطرح است زیرا در سالنهای باز در فصل تابستان در مقابل اشعه خورشید ، فقط پرده ها قرار دارند که برای جلوگیری از نفوذ نور کافی نیستند گزارش می شود که عدم باروری به سب تنبلی خروسها در طی تابستان و یا مشکلات پا ناشی از افزایش بیش از حد وزن بدن خروسها ، علت 50-40 درصد ضایعات جوجه کشی به ازا کل تخم مرغهای چیده شده می باشد مشکلات پا در خروسها به سبب تنوسینوویت ، تورم مفصل استافیلوکوکی ، آبسه کف پا و سایر جراحات ، عدم باروری را تشدید می کند با داروهای سولفامیدی دلایل کلی برای پایین بودن جوجه درآوری می باشند در یک جوجه کشی موفق ، میانگین کل تلفات جنینی در طی 8-7 روز اول زندگی جنینی نباید از 5-4 درصد تخم مرغهای چیده شده تجاوز نماید .بررسی منظم تخم مرغهایی که هچ نشده اند به ماکمک میکند که دیابیم این مرگ و میر در چه سنی و به چه دلیل صورت گرفته است مرگ و میر جنینی ممکن است مسول عدم هچ 50% تخم مرغها و به همین میزان ضایعات ناشی از عدم باروری باشد ازآن جایی که جنین در طی دوران زندگی خود در معرض شرایط نامساعد مختلف قرار می گیرد می تواند در مراحل اولیه رشد تحت تاثیر برخی از عوامل از بین برود رشد اولیه جنین دربدن مرغ اتفاق می افتد در نتیجه تحت تاثیر سلامت و درجه حرارت بدن مرغ قرار میگیرد زیرا بلاستودیسک / بلا ستودرم قبل از گذاشتن تخم تشکیل شده است
آزمایش تعدادی از تخم مرغ های تازه قبل از انکوباسیون می تواند به مشخص کردن وضعیت دقیق بلاستودیسک تخم مرغ نطفه دار از نظر ظاهر و اندازه به منظور تشخیص باروری و میزان هچ مورد انتظار کمک نماید . مرگ ومیر اولیه جنین ممکن است طی مراحل اولیه انکوباسیون رخ دهد که تقریبا 60-50 درص کل ضایعات را شامل می شود سرمای زمستان درجه حرارت نامناسب اتاق نگهداری و گرمای بیش از حد تابستان در طی حمل و نقل تخم مرغها ، اغلب باعث این مرگ ومیر ها می شود دود دادن غلط ، اثرات سو تغذیه ف بیماریها ، کرچی ، جمع آوری همزمان تخم مرغهای قابل جوجه کشی و تخم مرغهای کثیف روی بستر دلایل دیگری برای مرگ و میر اولیه جنینی هستند لانه های کثیف و شرایط بد بستر لانه ها اغلب منجر به الودگی میکروبی بیش از حد تخم مرغهای قابل جوجه کشی و در نتیجه افزایش مرگ و میر اولیه جنینی و یا جوجه های هچ نشده می شوند مشکلات مکانیکی مانند چرخش نادرست درستر ، ترک خوردگی پوسته ها را افزایش می دهد و سبب دهیدراتاسیون جنین زنده داخل تخم مرغ میشود ضمن اینکه درجه حرارت بیش از حد و رطوبت پایین نیز چنین تاثیری دارند .
در جوجه کشیهای دارای سترهای چند سنی که درآنها تخم مرغها هر هفته یا هر دوهفته یک بار در دستگاه چیده می شوند و دود دادن تخم مرغها اغلب قبل از چیدن تخم مرغها انجام می پذیرد چنانچه تخم مرغها بیش از حد در معرض فرمالدئید قرار گیرند منجر به مرگ ومیر زود رس جنینی هم در تخم مرغهای جدید و هم در تخم مرغهایی می شود که قبلا چیده شده اند در چنین شرایطی جنینهای غیر طبیعی به صورت ایجاد جراحاتی در ناحیه سرجنین ها مشاهده می شوند درکشورهای در حال توسعه ، فرمالدئید هنوز به منظور دود دادن استفاده وسیعی دارد زیرا مواد پاک کننده و ضد عفونی کننده کلره درغلظتهای بالا سرطانزا هستند بین باروری مرگ ومیر اولیه جنینی تخم مرغها ارتباط وجود دارد باروری پایین تخم مرغها همواره با تلفات جنینی بیشتر همراه است و باروری بالای تخم مرغها منجر به جوجه دراوری بیشتر به دلیل مرگ و میر جنینی کمتر می شود . چنین مسائلی معمولا بعد از پیک تولید پیک نطفه داری و پیک جوجه درآوری گله مشاهده میشود در بعضی موارد وقتی گله درارتباط با خروسهای تنبل و پیر مشکل داشته باشد در صورت دسترسی به خروسهای جوان آنها را جایگزین خروسهای پیر و فاقد کارایی می کنند درمورد هر گونه افزایش مرگ ومیر اولیه جنینی نباید افلاتوکسینها و داروهایی را که در دان مصرف می شوند نادیده گرفت مرگ و میرهای جنینی بعد از هفته اول انکوباسیون درمناطق با اب و هوای گرم اغلب از 3/1 درصد تجاوز می کند در حالی که در اروپا و آمریکا این میزان 1-5/0 درصد گزارش شده است 13 درصد کل تلفات جنینی مربوط به این دوره می باشد و معمولا به وسیله عواملی ایجاد می شود که درارتباط با افزایش آلودگی میکروبی تخم مرغها و انکوباتورها هستند و به دلیل ضدعفونی غیر صحیح آنها و کیفیت بد آب مورد استفاده در جوجه کشی بروز می کند این گونه آبها غالبا حاوی تراکم بالایی از میکروبهای آن دوست می باشند .
عوامل تغذیه ای و ژنتیکی نیز در بعضی موارد نقش دارند اما معمولا اعتقاد بر این است که نامناسب بودن درجه حرارت ، هندلینگ و چرخش تخم مرغ ها در انکوباتور اهمیت ویژه ای در افزایش مرگ و میر دراین مرحله از انکوباسیون دارند در پایان این دوره سر جنین به طرف انتهای پهن تخم مرغ می چرخد ازان جایی که جنین برای تامین اکسیژن مورد نیاز خود ، به جریان هوا در ستر وهچر احتیاج مبرم دارد و از طرفی افزایش دی اکسید کربن و دیگر گازهای سمی منجر به مسمومیت می شوند بنابراین در موارد بررسی مرگ و میر اواسط دوره جنینی یا حتی هفته آخر انکوباسیون تهویه نامناسب ستر و هچر نباید نادیده گرفته شوند غالبا فرسودگی تسمه ها و پولی های هواکشها جریان کامل هوا را در ستر محدود میکند مسدود شدن سیستم اصلی خروجی هوای هچری با کرک پرها و دیگر ضایعات نیز می تواند باعث اختلال درتبادل گازها گردد برای حل این مشکلات اندازه گیری میزان دی اکسید کربن درهوای ستر و سرعت هواکشها مفید خواهد بود درکشورهای در حال توسعه که اغلب گله ها آلوده به مایکوپلاسماگالی سپتیکم هستند مایکوپلاسماها خسارات زیادی را به صنعت طیور وارد می کند ضایعات حاصل در جنینها و جوجه ها را می توان به سادگی در کالبد کشایی جنین و با با کمک تکنیکهای ازمایشگاهی تشخیص داد .
بیشترین موارد تخم مرغهایی که هچ نشده اند عبارتند از تخم مرغهای نوک زده ای که جنین قادر به خروج از انها نیست مرگ در پوسته ، تخم مرغهایی که مقدار آلبومن باقی مانده آنها زیاد است نابجایی و بد قرار گرفتن جنین ، جوجه های بدشکل ، جوجه های ضعیف و لاغر یا جوجه های نرم و وازده های بارز . سایر حالات غیر طبیعی شامل نوک طوطی ، نوک متقاطع ، کوری ، سرلرزان ، جوجه های با پاهای باز ، پنجه های پیچیده ومشکلات ناف می باشند علت دقیق چنین ضایعاتی را فقط به وسیله آزمایشهای دوره ای سیستماتیک بر روی تخم مرغ های قابل جوجه کشی در طی انکوباسیون و همچنین بررسی ضایعات جوجه کشی و توجه به مشکلات تغذیه ای و سلامتی گله می توان تعیین نمود با در نظر گرفتن چنین کاهشی در میزان قابلیت جوجه درآوری ، در جوجه کشی ها و گله های مادری که 30 تا 33 درصد تخم مرغ های آنها قبل از تبدیل به جوجه درجه یک از دست می روند نیاز مبرم و واضحی به بهبود استانداردهای مدیریت احساس می شود 10 درصد تخم مرغهای تولید شده در مزارع مرغ مادر ، غیر قابل جوجه کشی هستند که این تخم مرغها اغلب به علت ضعیف بودن پوسته ، پوسته های دارای خلل و فرج ، پوسته های بدشکل ، کوچک بودن و دیگر موارد غیر طبیعی حذف می شوند این موارد در طی تابستان و یا در هنگام بروز بیماریهایی مانند نیوکاسل ، برونشیت عفونی ، کریزا ، بیماری مزمن تنفسی و رئو ویروس ها افزایش می یابند . از نظر بازده کلی تولیدات یک مرغ در طول زندگی ، در مناطق آب و هوایی گرم ، 10 درصد دیگر ضایعات تخم مرغ های قابل جوجه کشی به علت مشکل فاقد نطفه بودن واقعی است که حائز اهمیت می باشد . ارتباط دادن تمام مشکلات به شرایط محیطی اشتباده است و به منظور بهبود بازدهی باید تجزیه و تحلیل مرتبی از نتیاج صورت پذیرد برای ارتقا استانداردهای مدیریت مزارع مادر و جوجه کشی ها جهت بهبود نتیایج جوجه کشی در آب و هوای گرم فعالیت وسیعی می توان انجام داد البته عملکرد تعدادی از جوجه کشی ها نیز مطابق پتانسیل زنتیکی نژادی است که برروی آن کار می کنند ولی تعداد آنها نادر است .

منبع : فصلنامه چکاوک