توضیحاتی درباره گله های مولد یا تخم گذار کبک

کبک در شرایط طبیعی از اواسط اردیبهشت تا اواخر تیر تخم گذاری میکند. نظر به این که با توجه به توجیه اقتصادی، پرورش کبک به صورت صنعتی مد نظر است.

---

توضیحاتی درباره گله های مولد یا تخم گذار کبک
کبک در شرایط طبیعی از اواسط اردیبهشت تا اواخر تیر تخم گذاری میکند. نظر به این که با توجه به توجیه اقتصادی، پرورش کبک به صورت صنعتی مد نظر است. لذا بایستی سیستم نور مصنوعی ، خوراک فرمول شده و بستر را با مدیریت صحیح به منظور شروع تخم گذاری و تداوم تولید تخم، کنترل نمود.
توضیحاتی بابت گله کبک تخم گذار
کبک در شرایط طبیعی از اواسط اردیبهشت تا اواخر تیر تخم گذاری میکند. نظر به این که با توجه به توجیه اقتصادی، پرورش کبک به صورت صنعتی مد نظر است. لذا بایستی سیستم نور مصنوعی ، خوراک فرمول شده و بستر را با مدیریت صحیح به منظور شروع تخم گذاری و تداوم تولید تخم، کنترل نمود. بنابر این داشتن ۱۵-۱۰ لوکس نور در طول دوره تخم گذاری از ملزومات شرایط نوری محسوب میشود. پرورش کبک با خرید گله مولد ۵ ماهه شروع میشود پس از خرید گله مولد و نگه داشتن گله در یک سیکل ۵۰ روزه نوری (توی لک بردن ) فعالیت کبک برای تخم گذاری اغاز می گردد. که این سن بهترین زمان برای تخم گذاری میباشد در ضمن کبک در هفت ماهگی به بلوغ جنسی و در چهار ماهگی به بلوغ جسمی (وزن ایده آل) میرسد . لازم به ذکر است به منظور شروع کار و کسب موفقیت بیشتر تعیین نژاد گله یکی از اساسی ترین گزینه ها میباشد که شرایط یک گله مطلوب در زیر ذکر میگردد.
۱-گله باید از لحاظ همخونی در حد f1 باشد به معنای ساده تر گله تهیه شده از یک لاین مادر اولیه بوده تا مراحل تکثیر، تولید و پرورش در حد استاندارد باشد و بازدهی مطلوب داشته باشد که این شاخص یکی از مهمترین گزینه های موفقیت میباشد.
۲-تعداد تخم گذاری در هر دوره پرورش ( دوره ۴ ماه )
۳-مقاوم بودن گله مذکور در برابر بیماری ها ( شرایط اب و هوایی گرم و سرد )
۴-نداشتن هیچ گونه نقص عضو پرنده ( حتی عیوب کوچک )
۵-داشتن چنگال هایی بلند که در جفت گیری موثر بوده و باعث بالا بردن درصد نطفه داری تخم ها میگردد.
کبک های مولد (تخم گذار)
اولین مرحله از سیکل پرورش کبک، تهیه گله مولد تخم گذار می باشد. در این مرحله کبک های مولد در بستر استقرار یافته و پس از تطبیق خود با شرایط محیطی (۵-۴ روز)، روانه سیکل نوردهی می شوند و پس از آن دوره تخم گذاری آغاز می گردد. لذا این مرحله از اهمیتی خاص برخوردار بوده و نقش کلیدی را در حصول نتایج مطلوب از سایر مراحل پرورش بعهده دارد.
به منظور شروع دوره پرورش، ابتدا باید گله مولد را تهیه نمود که به منظور صرفه اقتصادی، گله های ۶۵۰ قطعه ای به بالا مورد توجه می باشد. پس از خریداری کبک ها باید آنها را به بستر پرورش برده و به آرامی رها نمود. در بستر پرورش ملزوماتی اعم از شرایط تهویه مطلوب، نور مناسب و ظروف آب و دان کافی و در دسترس مد نظر می باشد. چنانچه کبک های مولد تهیه شده ۵ ماهه باشند، برای نوردهی مستعد بوده و می توان با مدیریتی صحیح دوره آن را آغاز نمود. اما به منظور تطبیق شرایط فیزیولوژیک و روانی کبک با محیط اطراف، باید چند روزی (۵-۴ روز) را تعلل نمود. دوره نوردهی به مدت ۵۲-۵۱ روز بوده و در این زمان شدت نور طی ساعت های منظم تغییر می یابد. در میان باید توجه نمود که حتی المقدور از قطعی برق، تنش صوتی و بویژه اختلال نور خودداری گردد. زیرا کبک ها بسیار تحریک پذیر بوده و نسبت به کوچکترین محرک ناآشنا واکنش نشان می دهند. در مدت زمان نوردهی از پروتئین خوراک کبک تا حدی کاسته شده و مکمل های ویتامینی، اندکی افزایش می یابد. زیرا پروتئین بالا موجب افزایش وزن کبک های تخم گذار شده و نهایتا در دوره تخم گذاری مشکلاتی را اعم از کاهش تخم یا درشتی بیش از اندازه آن را به بار می آورد. پس از اتمام دوره نوردهی، ساعت های روشنایی طی برنامه ای مشخص تا ۱۷-۱۶ ساعت افزایش یافته و کبک ظرف مدت ۱۸-۱۵ روز پس از دوره نوردهی شروع به تخم گذاری می نماید. در این زمان آشیانه های تخم گذاری باید تهیه و در بستر تعبیه گردند. هنگام شروع دوره نوردهی کبک های نر باید به مدت ۱۵ روز زودتر از ماده ها در خاموشی قرار گرفته باشند اما به علت دشواری این عمل، بجای آن در ۱۰-۸ روز اول تخم گذاری باید تخم ها را حذف نمود زیرا از درصد نطفه داری اندکی برخوردارند. دوره های تخم گذاری کبک های مولد در هر سال ۲ مرتبه و هر دوره شامل ۴ ماه می باشد. بدیهی است که تعداد تخم های روزانه بسته به تعداد گله مولد در هر دوره رو به فزونی می باشد. به طوری که طی دوره های ششم و هفتم ( کبک های ۳ تا ۴ ساله) درصد تخم گذاری ۶۸-۶۰ را می توان در نظر داشت. شایان ذکر است که کیفیت تخم نیز طی ۹ دوره تخم گذاری متغیر است. به طوری که در دوره اول ( کبک های ۱ ساله) بعلت بی نطفه بودن بعضی از تخم ها میتوان سطح کیفی ۹۵% واما در دوره های بعدی ۱۰۰% را ثبت نمود. زیرا کبک های مولد با تجربه یک دوره تخم گذاری و نوسانات ناشی از آن، از آمادگی جسمانی بیشتری برای دوره های بعدی تخم گذاری برخوردار هستند. در پایان متذکر میگردد که با توجه درصد بالای تخم گذاری و همچنین سطح کیفی آن در دوره های میانی، باید شیوه مدیریت صحیح و موثر را معطوف به این مقطع زمانی نمود.
کیفیت و راندمان مولدین
میانگین وزن کبک های مولد ۴۵۰ گرم می باشد. اما باید توجه داشت که به ازای افزوده شدن هر ۴۵ گرم به وزن بدن، ۰٫۵ گرم به حجم تخم افزوده می گردد. از سوی دیگر پیش مولدین ضعیف و کم وزن اغلب دارای استخوان بندی و اسکلت لازمه جهت تشکیل پوسته کامل تخم بعد از ۳۰ هفتگی نخواهند بود. بدین معنی که پیش مولدین ضعیف به صورت مولدین (تخم گذار) ضعیف نیز باقی می مانند. وزن بدن کبک های پیش مولد تحت تاثیر عواملی همچون تغذیه، بیماری، نوردهی، فضای پرورش و نوک چینی قرار دارد. اما در این میان تغذیه فاکتوری مهم و ویژه تلقی می گردد. در صورتی که کبک های پیش مولد با توجه به سن، دارای وزن مطلوب نباشند، باید جیره غذایی مورد استفاده را با درصد کمی پروتئین بیشتر تا زمان وزن گیری ادامه داده و به تاخیر انداخت .
وزن هر کبک طی هفته های ۱۴ تا ۱۶ به حداکثر میزان خود خواهد رسید. به طوری که در این زمان ساختار اسکلتی پرنده به سایز بالغ خود رسیده و مجرای رحم تکامل یافته و آماده اولین دوره تخم گذاری می باشد. شایان ذکر است که طی فاصله زمانی مذکور حوادث استرس زا اثراتی سوء و مخرب را در وزن گیری گله بجای می گذارد. لذا باید حتی المقدور باید عوامل تنش زا همانند رفت و آمد های بی جهت، اختلال نور (قطعی برق)، انتقال گله به بستری دیگر و نوک چینی را کاهش داد. در مبحث نوک چینی، بهترین زمان جهت اقدام، پیش از ۶ هفتگی می باشد زیرا گله سریعتر قوای خود را بازیافته و متحمل ضعف رشد کمتری خواهد بود. جهت انتقال گله به بستر تخم گذاری باید توجه داشت که سنین ۱۸ تا ۲۰ هفتگی زمان مناسبی نبوده و می تواند عملی سوء تلقی گردد. زیرا در این هنگام شلوغی بیش از حدی به دلیل جثه بالغ مولدین ایجاد شده و در نهایت به دنبال استرس زیاد، میزان مصرف آب و خوراک برای تعدادی از کبک ها محدود شده و کاهش می یابد. لذا باید پیش مولدین را در سنین ۱۵ تا ۱۷ هفتگی انتقال داد. از دیگر راه های افزایش وزن مولدین در آغاز دوره تخم گذاری به تاخیر انداختن زمان بلوغ جنسی می باشد. گرچه بلوغ جنسی زودرس در صورت حصول وزن مطلوب، رضایت بخش و ارزنده می باشد، اما در صورت عدم وزن گیری استاندارد تا ۱۸ هفتگی، زمان نوردهی گله را باید به تاخیر انداخت. همچنین تغذیه بیشتر کبکها در پیش از دوره تخم گذاری می تواند موجب افزایش حجم تخم ها گردد. افزایش میزان تغذیه می تواند با دفعات مکررغذادهی و کاهش دمای بستر حاصل آید. در پایان متذکر می گردد که هر چند افزایش وزن مولدین و حجم تخم بزرگتر شاخصی مهم و مزیتی قابل توجه تلقی می گردد اما هر کدام از این موارد دارای حد استاندارد بوده و در صورت تجاوز، مشکلاتی اعم از تخم های بیش از اندازه درشت، کاهش آمار تخم، پارگی مجرای رحم تخمگذاری، تشدید کنیبالیسم و در پاره ای از مواقع مرگ کبک مولد را به بار می آورد.