شعار حمایت از کشاورزی دادیم، از صنعت حمایت کردیم

دسته بندی: اخبار کشاورزی

بخش کشاورزی در بسیاری از کشورهای توسعه یافته دنیا به عنوان یکی از مهمترین منابع توسعه یافتگی محسوب شده و قسمت اعظم تولید ناخالص داخلی آنها از بخش کشاورزی تامین می شود.

شعار حمایت از کشاورزی دادیم، از صنعت حمایت کردیم
استاد اقتصاد کشاورزی دانشگاه شیراز بهره‌وری پایین، عدم حمایت دولت، فقدان سرمایه‌گذاری کافی در بخش تحقیقات، قیمتهای پایین و بی‌ثبات، سیاست‌های نادرست وارداتی و ساختار غلط بازار محصولات کشاورزی را شش مانع بزرگ \"کشاورزی محور توسعه \" در ایران برشمرد.
بخش کشاورزی در بسیاری از کشورهای توسعه یافته دنیا به عنوان یکی از مهمترین منابع توسعه یافتگی محسوب شده و قسمت اعظم تولید ناخالص داخلی آنها از بخش کشاورزی تامین می شود. این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران علیرغم تاکید مسئولان آن از ابتدای پیروزی انقلاب برای استفاده حداکثری از بخش کشاورزی و تبدیل این بخش به محور توسعه تاکنون نتوانسته این هدف را محقق کند و ظرفیتهای بالای توسعه در بخش کشاورزی بدون استفاده باقی مانده است.
گروه اقتصادی خبرگزاری فارس در این راستا سلسله گزارش و گفت‌وگوهای کارشناسی با اقتصاددانان و مسئولان بخش کشاورزی و افراد مرتبط انجام خواهد داد تا زوایای این موضوع مهم بیش از پیش مشخص شده و راهکارهای اجرایی مناسبی برای تحقق این هدف عالی در سال جهاد اقتصادی برای مسئولان امر پیشنهاد شود.
در آغاز این سلسله گفتگوی کارشناسی با بهاء‌الدین نجفی استاد اقتصاد کشاورزی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز گفت و گو کردیم. وی دارای مدرک دکتری اقتصاد کشاورزی از دانشگاه کمبریج انگلستان است و کتابهایی در این زمینه با عناوین اقتصاد کشاورزی، مدیریت واحد کشاورزی، درباره اقتصاد کشاورزی ایران و اصلاحات ارضی و واحدهای دسته جمعی کشاورزی منتشر کرده و بیش از 120 مقاله در نشریات معتبر داخلی و خارجی درج کرده است.
بهاء‌الدین نجفی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، در خصوص \"کشاورزی محور توسعه \" و موانع پیش روی آن گفت: این عنوان تاکنون در حد شعار باقی مانده و عملی نشده است و دولت به هیچ عنوان از بخش کشاورزی حمایت جدی در شان و اندازه این هدفگذاری نداشته است. این اقتصاددان گفت: عدم حمایت دولت از بخش کشاورزی موجب کاهش سرمایه‌گذاری و توسعه در این بخش شده است.
به گفته وی، کشاورزی ما با اینکه قرار است تا آخر برنامه پنجم مقام نخست توسعه کشاورزی منطقه را داشته باشد اما در حال حاضر شرایط میانه‌ای را سپری می‌کند که اگرچه نسبت به برخی کشورهای منطقه پیشرفته‌تر است اما نسبت به کشورهای در حال توسعه‌ای مانند هندوستان، چین و پاکستان وضعیت مناسبی ندارد.
بهره‌وری پایین ترمز \"کشاورزی محور توسعه \"
نجفی گفت: در حال حاضر بهره‌وری پایین مهمترین مانع محور توسعه بودن بخش کشاورزی است و به رغم پیشرفت‌های خوبی که طی سالهای اخیر با وارد کردن تکنولوژی‌، بذر اصلاح شده، کود و ماشین‌آلات کشاورزی انجام شده اما همچنان 80 درصد کشاورزی ما به طریق نیمه سنتی انجام می‌شود و برای رسیدن به نقطه مطلوب راه زیادی در پیش است.
وی افزود: البته پیشرفت‌های خوبی هم حاصل شده مثلا طی 20 سال گذشته میزان محصولات بخش کشاورزی تنها با افزایش 10 یا 15 درصد سطح زیر کشت دو برابر شده که نشان از وارد شدن تکنولوژی و دانش فنی به این بخش است اما هیچوقت نقطه مطلوب نیست.
شعاری ماندن \"کشاورزی محور توسعه \"
نجفی افزود: متأسفانه طی سالهای گذشته برای محور قرار دادن بخش کشاورزی به عنوان توسعه بیشتر در حد تعارف باقی مانده و به مرحله عملی نرسیده است و این نشأت گرفته از اهمیت بیشتر به توسعه صنعتی با جایگزینی واردات و بدون تأکید بر صادرات در بخش کشاورزی بوده است.
دولت حامی باشد و بخش خصوصی مجری
این اقتصاددان نقش دولت در حمایت از بخش کشاورزی را به عنوان نقش تسهیل‌کننده و پشتیبان تعبیر کرد و گفت: سرمایه‌گذاری‌ها باید توسط بخش خصوصی انجام و مدیریت شود و دولت باید اعمال حاکمیت کند.
وی افزود: طی سالهای گذشته سرمایه‌گذاری‌های بخش دولتی معمولا هزینه‌بر بوده و به دلیل نبودن مدیریت‌های درست سرمایه‌گذاری بخش خصوصی هم اندک شده است.
تحقیقات کشاورزی به عمل نرسیده است
این اقتصاددان گفت: همچنین به دلیل کم بودن سرمایه‌گذاری بخش تحقیقات بازده مطلوبی نداشته و سیاست‌های تحقیقات کشاورزی هم نتوانسته بازده این تحقیقات را بالا ببرد.
نجفی گفت: انتقال یافته‌های تحقیقاتی به سطح مزارع هم که معمولا باید توسط مروجان بخش کشاورزی صورت بگیرد بسیار ضعیف و حلقه مفقوده‌ای بوده که نتوانسته این ارتباط را به درستی انجام دهد.
عدم ثبات قیمت مانع \"کشاورزی محور توسعه \"
وی افزود: قیمت‌های پایین با نوسان بالا در بخش کشاورزی طی سالهای اخیر نیز معمولا سبب عدم تجمیع سرمایه‌گذاری در این بخش شده و حتی سیاست‌های دولت در مورد خریدهای تضمینی هم طوری بوده که انگیزه کافی برای کشاورزان ایجاد نکرده است.
سیاست‌های نادرست وارداتی مانع محور بودن کشاورزی برای توسعه
نجفی افزود: سیاست‌های وارداتی محصولات کشاورزی و تعیین نرخ تعرفه‌ها هم معمولا از روش منطقی و علمی پیروی نکرده و به همین دلیل معمولا واردات‌های بی‌رویه در بخش کشاورزی معمول بوده، مثلا سال گذشته به دلیل پایین بودن تعرفه شکر این محصول به کشور ما سرازیر و کشاورزان را به نابودی کشاند.
ناکامی شرکت‌های تعاونی ترمز \"کشاورزی محور توسعه \"
استاد دانشکده کشاورزی شیراز افزود: ساختار بازار محصول کشاورزی هم در این بخش مناسب نبوده و شرکت‌های تعاونی روستایی نقش خود را به درستی عمل نکردند این در حالی است که در بسیاری از کشورها فروش محصولات کشاورزی به صورت جمعی، تعاونی و شرکتی انجام می‌شود که قدرت چانه‌زنی آنها را در بازار بالا برده و از خسران و ضرر آنها جلوگیری می‌کند.

خبرگزاری فارس – 90/4/12