دستور العمل نحوه برخورد با گله های مشکوک و آلوده به آنفلوانزای طیور

ویروس آنفلوانزا نسبت به بسیاری از ضدعفونی کننده ها خصوصاً نسبت به ترکیبات پراکسید ، فنلی، ترکیبات چهارتایی، گلوتارآلدئیدها و مواد قلیایی حساس است. که بسته به موارد مصرف انتخاب گردد.

---

دستور العمل نحوه برخورد با گله های مشکوک و آلوده به آنفلوانزای طیور
الف: تعاریف
1- واحد مشکوک:
واحد مشکوک به واحدی اطلاق میگردد که دارای علائم ذیل باشد.
1-1. انتشار ناگهانی بیماری در گله
2-1. بیحالی شدید، پژمردگی و دور هم جمع شدن گله
3-1. کاهش شدید مصرف دان
4-1. افت ناگهانی و شدید تولید روزانه
5-1. شروع ناگهانی تلفات با روند افزایشی روزانه (در گله گوشتی تلفات بیش از 3%روزانه)
در این صورت لازم است اداره کل دامپزشکی استان نسبت به گزارش و نمونه برداری و ارسال آن به سازمان دامپزشکی اقدام و عملیات بهداشتی – قرنطینه ای را برابر دستورالعمل های ارسالی اقدام نمایند.
2- کانون آلوده
کانون آلوده به کانونی اطلاق میگردد که نمونه های ارسالی با یکی از آزمایشات ذیل مورد تأیید قرار گیرد
1-2. جداسازی ویروس
2-2rt-pcr .
3-2 . Hi در صورت لزوم با دو نوبت نمونه گیری و آزمایش سرمی با فاصله 14-10 روز
بدیهی است در اولین کانون، جداسازی ویروس ضروری است و در موارد بعدی کانون، مثبت بودن در Rt-pcr یا Hi کفایت میکند
3- منطقه آلوده
به منطقه ای اطلاق میگردد که حداقل یک کانون آلوده به تشخیص قطعی رسیده باشد در صورتیکه مرغداری های موجود (طیور صنعتی، سنتی) در این منطقه دچار تلفات فزاینده و یا افت تولید ناگهانی باشد. بدون انجام آزمایشات مربوطه همراه با نمونه گیری تا شعاع 1 کیلومتری معدوم و تا شعاع 5 کیلومتری قرنطینه و در صورت وجود علائم معدوم خواهند شد و منطقه آلوده اعلام میگردد .بدیهی است در مرغداریها تا شعاع فوق بسته به شرایط نسبت به تخلیه یا معدوم سازی اقدام میگردد.
ب: اصول کلی1- تشکیل اکیپ مراقبت فعال یا بیماریابی شامل دکتر دامپزشک و کاردان دامپزشک جهت بررسی و مراقبت بیماری و اخذ نمونه
2- تشکیل اکیپ امحاء و معدوم سازی ویژه در هر شهرستان شامل دکتر دامپزشک، کاردان دامپزشک و چند کارگر( ترجیحاً از کارگرهای همان مرغداری بکار گرفته شوند)
3- تجهیز اکیپ مراقبت و امحاء و معدوم سازی به وسائل ایمنی شخصی از قبیل ماسک، عینک، چکمه، کلاه، لباس و ...)
4- توقف وسائط نقلیه در 500 متری کانون بیماری
5- قرنطینه کامل فارم و منع خروج از فارم بدون مجوز دکتر دامپزشک اکیپ امحاء و معدوم سازی
6- منع ورود افراد متفرقه به فارم
7- نصب تابلوی \"منطقه مشکوک به آلودگی با ویروس آنفلوانزای مرغی\" درموارد مشکوک و نصب تابلوی \" منطقه آلوده به ویروس آنفلوانزای مرغی\" در موارد تأیید شده در فاصله 500 و 100 متری جاده منتهی به مرغداری و همچنین نصب تابلو مبنی بر \"واحد تحت کنترل قرنطینه \" در درب ورودی به مرغداری
8- معدوم و امحاء طیور گله آلوده، ضایعات و دان مصرفی در محوطه فارم و در عمق حداقل 5/2 متری سطح زمین و حداقل یک متر بالاتر از سطح آب زیرزمینی باید باشد
9-سطح بستر قبل از سوزاندن یا کمپوست کردن، باید ضدعفونی شود
10- ویروس آنفلوانزا نسبت به بسیاری از ضدعفونی کننده ها خصوصاً نسبت به ترکیبات پراکسید ، فنلی، ترکیبات چهارتایی، گلوتارآلدئیدها و مواد قلیایی حساس است. که بسته به موارد مصرف انتخاب گردد.
11 - جلوگیری از جوجه ریزی تا شعاع 5 کیلومتری از مرکز کانون آلوده تا اطلاع ثانویه و رفع ممنوعیت کانون
ج:‌آمادگی قبل از وقوع بیماری:
1- تمام مواد و وسایل لازم بویژه وسائل حفاظت شخصی از قبیل لباس سراسری، ماسک مخصوص، وسائل حفاظت چشم، دستکش و چکمه لاستیکی (یا پوشش پلاستیکی برای کفش) باید از قبل آماده باشد.
2- تهیه مواد ضدعفونی کننده مؤثر
3- نیروی انسانی آموزش دیده در حداقل ممکن (از ورود افراد متفرقه به محوطه عملیات جلوگیری شود)
د: شیوه های اجرایی حذف گله آلوده:
1- ابتدا با شیوه مناسب باید کلیه طیور موجود را حتی المقدور در داخل سالن مرغداری  از بین برد. شیوه کشتن طیور با توجه به تعداد موجود گله صورت میگیرد. در مورد طیور بومی و تعداد کم با جابجایی گردن میتوان پرنده ها را کشت. در مقیاس بیشتر میتوان از گاز Co2 و یا گاز خروجی از موتورهای احتراقی و همچنین از فنوباربیتال سدیم استفاده کرد.
2- استفاده از گاز فرمالین پرمنگنات به نسبت 1:2 (20گرم پر منگنات + 40 سی سی فرمالین) همزمان با افزایش دمای سالن و جمع کردن جوجه ها در محوطه محدود داخل سالن اقدام گردد.
- گاز Co2 به میزان 5/17 کیلوگرم در یکهزار متر مکعب در مدت زمان 30 دقیقه محیط را اشباع و در مدت زمان 15 دقیقه مرگ برای طیور اتفاق می افتد
- فنوباربیتال سدیم (80 میلی گرم در 55 میلی لیتر) در طی چهار ساعت باعث عدم هوشیاری شده و با قرار دادن در کیسه های پلاستیکی خفه میشوند.
3- در حین کشتار گله بمنظور جلوگیری از پراکنده شدن ضایعات، تمام درها و پنجره ها باید مسدود و تهویه ها خاموش شود.
4- از دسترسی پرندگان وحشی و جانوران موذی و همچنین حیواناتی نظیر سگ و گربه و ... در حین عملیات به فارم باید جلوگیری شود.
5- از بین بردن مؤثر و فوری کلیه موادی که قابل ضدعفونی کردن نیستند از قبیل پرنده های مرده، تخم مرغ، بستر، کود، لاشه های تازه و منجمد، ابزار وسایل پس از قرار دادن آنها در کیسه های پلاستیکی غیر قابل نفوذ ضروری است.
6- از بین بردن ضایعات با شیوه های دفن کردن، کمپوست کردن و یا سوزاندن صورت میگیرد. بهترین شیوه برای کود و بستر و دان کمپوست کردن بهمراه هیدروکسید کلسیم (آهک زنده) است فبل از جابجایی کود و دان جهت کمپوست یا دفن کردن باید سطح بستر را ضدعفونی و آنها را در کیسه های پلاستیکی غیر قابل نفوذ قرار داد.
ارزانترین شیوه برای معدوم نمودن و امحاء لاشه طیور و دفن کردن آنها پس از قرار دادن در کیسه پلاستیکی غیر قابل نفوذ فاصله در عمق حداقل 5/2 متری از سطح زمین و حداقل یک متر بالاتر از سطح آب میباشد در این خصوص حداقل حمل و نقل باید انجام شده و در نزدیکترین فاصله به آشیانه ها در داخل مرغداری دفن شوند.. بدیهی است برای لایه زیر لاشه ها و لایه روی لاشه ها از آهک زنده استفاده میشود. بعد از دفن یا کمپوست مواد دفعی باید بگونه ای پوشانده شوند که هیچ حیوانی اعم از پرندگان و سگ و ... به آن دسترسی نداشته باشد. در صورت امکان سوزاندن لاشه ها در گودالهای حفر شده صورت گیرد.
7- بستر و دان کمپوست شده حداقل تا 60 روز و لاشه های دفن شده حداقل 4 ماه دستکاری نشود.
8- پس از دفن لاشه ها و سایر وسایل غیر قابل ضدعفونی مثل لوازم کاغذی و چوبی، و نیز کمپوست کردن بستر، شستشو و ضدعفونی کردن ساختمان و وسائل موجود با ضدعفونی کننده های وسیع الطیف مؤثر الزامی است قبل از ضدعفونی کردن، برس زدن، شستشو با مواد پاک کننده بمنظور حذف مواد آلی از سطوح آشیانه، لوازم وسائط نقلیه باید انجام شود. توجه ویژه ای به رفع آلودگی سالن از بستر مبذول گردد. بخاطر داشته باشید که ویروس آنفلوانزا 35 روز در 4 درجه سانتیگراد و 104 روز در کود زنده میماند.
9- ویروس آنفلوانزا ممکن است از طریق لباس، کفش، قفس حمل طیور، شانه تخم مرغ، کیسه دان منتقل شود لذا 0وسائل فوق باید ضدعفونی شود و در صورتیکه قابل ضدعفونی نیست معدوم شود استفاده از ضدعفونی کننده های مؤثر بشکل آئروسل بویژه برای ضدعفونی کردن هواکش ها و ابزارهای مشابه مناسب است برای ضدعفونی کردن لوازم برقی باید از گاز فرمالدئید استفاده شود.
و: سایر اقدامات:
- اکیپ مذکور باید از وسائل محافظت کننده مثل ماسک های تنفسی، عینک، لباس سرتاسری، دستکش و چکمه لاستیکی استفاده کند و لوازم و وسائل در صورت آلودگی شدید معدوم شوند در غیر اینصورت در پایان عملیات ضدعفونی شود.
- تعویض کامل پوشش کلیه افراد اعم از پرسنل اکیپ، پرسنل فارم در محل فارم همراه با شستشوی مناطقی از بدن که فاقد پوشش میباشد با آب و مواد ضدعفونی و پاک کننده و دوش گرفتن افراد مزبور در اولین فرصت
- ضدعفونی وسیله نقلیه مرغدار- اکیپ و ...
- ضدعفونی خانه های کارگری، دفتر فارم و ...
- تهیه صورتجلسه مربوط به معدوم سازی و دفع لاشه و ضایعات آن بطور کامل
- اخذ تعهد کتبی مبنی بر عدم تماس کلیه افرادیکه در تماس با فارم آلوده بوده اند حداقل بمدت 3 روز با کلیه واحدهای غیر آلوده مرتبط با صنعت طیور