چهار عامل اصلی افزایش قیمت مرغ و ضرورت چاره‌اندیشی دولت

عدم تعهد دولت در عمل به تحویل به موقع گندم ارزان‌قیمت و بهینه‌سازی سوخت در مرغداریها گرانی مرغ را تشدید کرده است.

---

چهار عامل اصلی افزایش قیمت مرغ و ضرورت چاره‌اندیشی دولت
در حالی که به اعتقاد تولید کنندگان قیمت تمام شده مرغ با افزایش قیمت حامل های انرژی و نهاده‌هایی مانند دان مرغ و شیوع بیماریهای مختلف افزایش یافته، عدم تعهد دولت در عمل به تحویل به موقع گندم ارزان‌قیمت بهینه‌سازی سوخت در مرغداریها هم این مسئله را تشدید کرده است.
به گزارش خبرگزاری فارس قیمت مرغ جزو لیست قیمت‌گذاری وزارت بازرگانی نیست و عرضه و تقاضا قیمت بازار را تعیین می‌کند، به همین دلیل نیز مشاه9ده می‌شود که یک موقع تولید کننده و زمانی هم مصرف کننده ضرر می‌کند. بعد از اجرای هدفمندی یارانه‌ها قیمت نهاده‌ها به ویژه دان مرغ افزایش داشته است، طوری که به گفته کارشناسان قیمت ذرت از سال گذشته تا امروز رشد حدود 45 درصدی داشته است قیمت آن در تیر سال گذشته 270 تومان اما در حاضر 415 تومان است، این در حالی است که 70 درصد قیمت تمام شده مرغ به دان مصرفی مربوط است، از سوی دیگر افزایش قیمت حامل‌های انرژی و مشخصاً گازوئیل سوخت مصرفی مرغداری‌ها از 165 ریال به 1500 ریال افزایش 200 تومانی در هر کیلوگرم مرغ را باعث شده است.
بر اساس این گزارش همچنین در ماه‌های اخیر میزان تلفات مرغداری‌ها هم به سبب افزایش بیماری‌های تنفسی، نیوکاسل، برونشیت شدت بیشتری پیدا کرده و با اضافه شدن بیماری آنفلوآنزای پرندگان به این بیماری‌ها شدت بالا گرفت به طوری که تقریبا تمام مرغداری‌های مادر و تخم‌گذار 4 استان البرز، تهران، قم و قزوین معدوم شدند و خبر شیوع آن در 13 استان کشور منتشر شد.
شیوع این بیماری‌ها باعث کاهش عرضه تخم‌مرغ و مرغ‌های مادر و افزایش قیمت مرغ و جوجه یک روزه شد و همه این عوامل افزایش قیمت تمام شده تولید مرغ را باعث شد که در این میان تلاش دولت برای تثبیت و بالا نرفتن قیمت این محصول موج اعتراضات تولید کنندگان را باعث شده است.
اما در این میان دولت بخشی از قیمت تمام شده را مربوط به بالا بودن مصرف سوخت در مرغداری‌ها می‌داند و به همین دلیل طرح بهینه‌سازی سوخت را در این واحدها دنبال می‌کند. برای اجرای این طرح اتحادیه سراسری مرغداران کشور مسئول اجرای در کل کشور است و نظارت کار هم به عهده سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی گذاشته شده است.
به هر حال مرغداران مشکلاتی در زمینه قیمت مرغ، جوجه یک روزه و طرح بهینه‌سازی سوخت دارند که گزارش حاضر این مشکلات را بررسی می‌کند.
* اجرای ناقص بسته‌های حمایتی از مرغداران
به اعتقاد مدیر عامل اتحادیه سراسری مرغداران بسته‌های حمایتی دولت از مرغداران بعد از اجرای هدفمند یارانه‌ها به خوبی عملی نشده است به طوری که طبق مصوبه هیئت دولت و وزارت جهاد کشاورزی برای حمایت از این تولید کنندگان در مقابل افزایش قیمت نهاده‌ها قرار شد گندم ارزان قیمت به مرغداران داده شود،اما همه این تعهدات انجام نشده است، هنوز مرغداران دان مرغ را به قیمت چند برابر خریداری می‌کنند که بر روی قیمت تمام شده تأثیر زیادی دارد.
دولت قرار بود یک میلیون تن گندم ارزان قیمت 175 تومانی تا آخر سال 89 به مرغداران بدهد که مسئولیت تحویل را موسسه جهاد استقلال به عهده گرفته بود اما به گفته این مسئول هنوز این تعهد عملی نشده است.
*شیوع بیماری در مرغداریها و افزایش قیمت تمام شده
همچنین مدیرعامل اتحادیه مرغداران استان البرز بالا بودن دلیل تلفات را افزایش قیمت تمام شده مرغ در کشور می‌داند.
وی می‌گوید: افزایش تلفات از 20 - 15 درصد، قیمت تمام شده مرغ را 500 تومان در هر کیلوگرم افزایش می‌دهد در حالی که میزان تلفات نباید از 5- 4 درصد بالاتر باشد اما درکشور ما میزان تلفات خیلی بالاتر است و مسئولان دامپزشکی کشور باید نظارت بیشتری داشته باشد.
شعبانی ادامه می‌دهد:‌ بیماری‌های تنفسی، برونشیت و نیوکاسل و نیز آنفلوآنزای پرندگان تلفات مرغداری‌ استان البرز را به 200 درصد رسانده است، 5 ماه است در این استان جوجه‌ریزی نمی‌شود بنابراین قیمت تمام شده به عملکرد مسئولان هم برمی‌گردد و نباید همواره مرغداران را متهم کرد.
* افزایش قیمت جوجه یک روزه مشکل مرغدارن
رئیس اتحادیه مرغداران کشور با اشاره به تاثیر جوجه یک روزه در افزایش قیمت مرغ خیلی گفت: تولید و یا سیاست واردات جوجه یک روزه در کشور باید سیر منطقی داشته باشد،‌زیرا قیمت آن در بازار خیلی حساس است و اگر فروشنده یا خریدار هر کدام پا پس بکشند روی قیمت تأثر می‌گذارد.نوسان قیمت جوجه یعنی نوسان قیمت مرغ در بازار.
از سوی دیگر اگر دولت نیاز به واردات دارد باید در زمان مناسب و با رعایت تمام موارد بهداشتی انجام دهد.
یوسفی گفت: امسال مجوز واردات 20 میلیون جوجه یک روزه صادر شده است، ازابتدای سال 5 ـ 4 میلیون قطعه جوجه وارد شده و بقیه هم تا آخر خرداد‌ماه وارد کشور خواهد شد.
وی افزود: عرضه جوجه یک روزه باید متناسب با مصرف گوشت مرغ باشد، اگر رعایت نشود یا تولید‌کننده ضرر می‌کند و یا مصرف کننده. اگر عرضه جوجه یک روزه کاهش یابد قیمت مرغ سریع بالا می‌رود و اگر 30ـ 20 درصد میزان عرضه جوجه یک روزه بالاتر رود قیمت مرغ زنده به شدت پایین می‌آید.
یوسفی معتقد است: قیمت جوجه یک روزه دامداران نباید بیش از 750 تومان باشد،اگر بخواهد قیمتی بیش از آن به مرغدار بدهند، باعث بالارفتن قیمت تمام شده خواهد شد.
وی گفت: قیمت مرغ زنده در بازار 2 هزار و 100 تومان است، در حالی که فروش کمتر از 2 هزارو 400 تومان به ضرر تولید کننده است.
در این زمینه مدیر عامل اتحادیه سراسری مرغداران به فارس گفت: روزهای اخیر جوجه یک روزه در بازار به قیمت یک هزار و 50 تومان عرضه می‌شود.
*دغدغه‌های مرغداران از اجرای طرح بهینه‌سازی سوخت
اگر چه دولت طرح بهینه‌سازی مصرف سوخت در مرغداریها را در دستور کار دارد و برای هر سالن 15 هزار واحدی میانگین وام 55 میلیون با سود 14 درصد تعیین کرده، تنها 4 درصد آن را مرغدار پرداخت می‌کند اما مرغداران در این زمینه‌نگرانی‌هایی دارند.
*طرح بهینه‌سازی سوخت کامل مطالعه نشده است
مدیرعامل اتحادیه مرغداران فارس می‌گوید: وزارت جهاد کشاورزی در حالی به اجرای سریع این طرح تاکید دارد که هنوز قیمت اولیه دستگاه که قرار است برای کاهش مصرف سوخت سالن‌ها داده شود برآورده نشده است.
جمشیدی افزود: از سوی دیگر برخی مرغداران بدون استفاده از تسهیلات اقدام به استفاده از این دستگاه کرده‌اند که لازم است اتحادیه سراسری مرغداران برای یکسان‌سازی به کار آنها هم قبل از اجرا نظارت داشتم باشد.
*افزایش دوره بازپرداخت وام بهینه‌سازی سوخت مرغداریها
مدیرعامل اتحادیه مرغداران اصفهان نیز با نگرانی از وضعیت دستگاه گرمایشی که قرار است در اختیار آنها گذاشته شود، گفت: هنوز موسسه استاندارد این دستگاه را تایید نکرده و اصولاً در کشور ما برای سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی معیارهای استاندارد تدوین نشده است،ما چطور می‌توانیم زیربار این هم قرض برویم در حالی که استاندارد بودن این دستگاه‌ها هنوز معلوم نیست.
پاکزاد همچنین معتقد است: بازپرداخت این وامها باید حداقل بیش از 10ـ 7 سال باشد، زیرا مرغداران توان پرداخت 55 میلیون تومان در دوره کوتاه مدت را نخواهند داشت.
وی همچنین می‌گوید: برای اجرای هر مرحله از این طرح حق‌العمل کاری و حق‌نظارت از سوی سازمان نظام مهندسی، کارشناسان، اتحادیه دریافت می‌شود که هزینه زیادی را به مرغدار تحمیل می‌کند و بهتر است حداقل از بهره 4 درصدی وام سهم مرغدار نیز چشم پوشی کند.
*استاندارد نبودن دستگاه ‌های پیشنهادی کاهش سوخت
مرغدار نمونه کشوری در این رابطه به خبرنگار فارس گفت: 8 سال پیش دستگاه موسوم به \"جت هیتر \" که وزارت جهاد کشاورزی برای کاهش سوخت در مرغداریها مد نظر دارد از کشور هلند وارد کردم،اما میزان تلفات واحدهای مرغداری تا 10 درصد افزایش یافت.
رضا سواری در توجیه این مطلب گفت: این دستگاه از هوای داخل سالن استفاده می‌کند و کمبود هوای سالن موجب بروز بیماریهای تنفسی می‌شود.
وی افزود: استفاده از این دستگاه در کشورهای اروپایی که اختلافشان از سطح دریا پایین‌تر است شاید مناسب باشد، اما برای کشور ما اصلا مناسب نیست و باید وزارت جهاد کشاورزی با تعامل با سازندگان این دستگاه‌ها تامل بیشتری در این خصوص داشته باشد.
*وام نباید به حساب سازندگان دستگاه‌ها واریز شود
مدیرعامل اتحاد دامداران زنجان اینکه بانکها وام طرح بهینه‌سازی سوخت را به حساب سازندگان و دستگاه‌های گرمایشی واریز کنند را منطقی نمی‌داند و می‌گوید: مرغداران به بانک مقروض می‌شوند و تمام دارایی‌‌شان هم به عنوان ضمانت بانک می‌شود، آیا این شرکت‌ها می‌توانند 100در صد کار را تضمین کنند، در حالی که هیچ ضمانت نامه‌ای هم از آنها گرفته نمی‌شود.
اما کارشناس اتحادیه مرغداران سراسری کشور با حمایت از طرح بهینه‌سازی سوخت و کارهای انجام شده گفت: تعجیل برای اجرای سریعتر این طرح به این دلیل است که بخشی از اعتبارات آن مربوط به سال 89 بوده و در صورت عدم هزینه‌کرد، اعتباری در سال 90 تخصیص پیدا نخواهد کرد، از سوی دیگر تمام مقدمات عملیاتی شدن این طرح نهایی شده و تاخیر بیش از این توجهیی ندارد.
وی همچنین در مورد عدم تایید دستگاه‌های گرمایشی مرغداریها معروف به جت هیتر که به عنوان کاهش مصرف سوخت به مرغداران داده می‌شود، گفت: هیچ‌کدام از سازندگان این دستگاه‌ها در کشور استاندارد تعریف شده ندارند، یعنی هنوز موسسه استاندارد معیار استانداردی برای سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی ندارد و قرار است از خرداد‌ماه استاندارد تشویقی در این سیستمها اجرا شود، اما این دستگاه قرار است در دانشگاه‌ امیرکبیر آزمایش شود و بعد از آزمایش به مرغداران تحویل شود و یک سری آزمایشات هم در طول زمان اجرا عملی می‌شود تا مشکلی نداشته باشد.
*ضعف ساختاری و مصرف سوخت بالا دلیل افزایش قیمت تمام شده
مدیرکل طیور امور دام وزارت جهاد کشاورزی معتقد است: قیمت مرغ باید در جهت حمایت از تولید باشد و بدین منظور طی نشست وزارت جهاد کشاورزی با تولید‌کنندگان و سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان قیمت مرغ را طوری تعیین می کنیم که به نفع تولید کننده باشد.
اما احمد ترکاشوند با نارضایتی از قیمت تمام شده مرغ گفت: در حال حاضر میزان مصرف سوخت در مرغداری‌ها بسیار بالاست به طوری که برای هر قطعه جوجه در سال 2.15 صدم لیتر سوخت مصرف می‌شود که نسبت به میانگین‌های جهانی بالاست.
وی همچنین افزود: ضریب تبدیل و تلفات نیز در مرغداری‌های کشور بالاست که به ترتیب باید به 1.7 دهم و 4 درصد تقلیل یابد.
ترکاشوند تصریح کرد: به دلیل همین مشکلات ظرفیت مرغداری‌های کشور که تا 2 میلیون تن می‌توانند تولید کنند 300 هزار تن به رغم داشتن امکانات و تجهیزات و ظرفیت خالی است.
اما وی ضعف ساختاری کشور را دلیل دیگر افزایش قیمت تمام شده مرغداریها می‌داند به طوری که به گفته وی 18 هزار واحد مرغداری کشور هر کدام به صورت فردی تصمیم‌گیری کرده و مدیریت یکسانی برای آنها اعمال نمی‌شود.
وی از سوی دیگر واسطه‌ها را نیز عامل مهم برای افزایش قیمت مرغ در کشور می‌داند به طوری که سود کلان به جای تولید‌کننده نصیب آنها می‌شود.
ترکاشوند گفت: در حال حاضر کشور ترکیه که 15 سال پیش شرایط مشابه ما را داشت با اصلاح ساختار صنعت خود و تبیین سیاست‌های جدید توانسته علاوه بر فائق‌آمدن بر این مشکلات از جایگاه ممتازی در بازارهای جهانی برخوردار باشد. به طوری که معمولا کشورهای مسلمان‌نشین اروپایی حتی در مورد غذای حلال تمایل بیشتری برای واردات از این کشور نشان می‌دهند.
ترکاشوند معتقد است: با اجرای بهینه سازی سوخت در مرغداریها قیمت تمام شده تا حد زیادی پایین می آید از سوی دیگر نظارت سازمان نظام مهندسی کشاورزی را نه تنها برای اجرای بهینه‌سازی سوخت بلکه برای تمام مرحله تولید می‌داند که می‌تواند به عنوان سرمایه‌گذاری در این بخش محسوب شده و موجب افزایش و پایداری تولید شود.

خبرگزاری فارس – 90/2/10