بررسی زمانهای آبشویی در اصلاح خاکهای سدیمی

آبشویی قبل از کاشت بیشترین کاهش نمک را در اطراف ریشه دارد.

---

بخش عمده ای از زمینهای کشاورزی کشور ما به علت قرار داشتن در منطقه گرم و خشک دارای خاک شور می باشد لذا بررسی بهترین زمان برای آبشویی در اصلاح این نوع خاک با حداقل آب مورد بررسی قرار گرفت تا بتوان با حداقل آب مصرفی نمک های موجود در منطقه فعالیت ریشه گیاه در خاک را کاهش داد و درصد جوانه زنی و رشد گیاه را نیز افزایش داد. در این رابطه سه زمان آبشویی در نظر گرفته شد : آبشویی قبل از کاشت ، بعد از کاشت ، بدون آبشویی و آبیاری طبق روال کشاورزان .
قبل از کشت نمونه برداری از اعماق مختلف خاک (خاک سطحی و خاک زیر سطحی ) انجام گرفت و تجزیه های لازم نظیر هدایت الکتریکی عصاره اشباع و همچنین تجزیه آب کاربردی انجام گرفت .
نتایج بررسی نشان داد که آبشویی قبل از کاشت بیشترین کاهش نمک را در اطراف ریشه دارد چون در این رابطه سعی بر این بوده که ابتدا با کمترین میزان آب مصرفی حداقل عمق خاک لازم برای جوانه زنی بذر و سبز شدن یک گیاه متحمل به شوری ، آبشویی گردد چرا که در زمان کاشت بذر کافی است مقدار نمک در عمق چند سانتیمتری بالای خاک کاهش یابد و آبشویی بقیه املاح نیم رخ خاک طی آبیاری بعدی انجام گیرد.
هیو و همکاران بیان کردند که تاثیر سؤ شوری بیشتر در اوایل دوره رشد گیاه است .با افزایش ارتفاع گیاه تعداد برگ و تعداد پنجه کاهش می یابد . کوتاه شدن دوره رشد در شرایط استرس شوری یکی از دلایل کاهش عملکرد محصول است .
گریو و همکاران اظهار داشتند : کم کردن شوری خاک در مرحله جوانه زدن چند برگی شدن و اوایل پنجه زنی میزان محصول گندم را به مقدار قابل ملاحظه ای افزایش می دهد و اگر امکان پذیر نباشد افزایش تراکم بذر برای تحصیل تعداد گیاه لازم برای جایگزین نمودن پنجه های از دست رفته مفید به نظر می رسد .
ماس نشان داد که تنش شوری جوانه زدن گندم را چهار روز به تعویق انداخت باعث تاخیر در رشد برگها و پنجه زنی گردید و رسیدن گیاه را تسریع نمود. شوری زیاد با کم کردن تعداد دانه باعث کاهش عملکرد محصول می شود بدین معنی که شوری در مرحله رویش بر تغییر تعداد سنبله تاثیر می گذارد .
روی و گالاغر دریافتند پنجه زنی گندم ارتباط نزدیکی با توسعه سطح برگ در مراحل اولیه رشد دارد .
گریو و همکاران اظهار داشتند شوری به همراه سایر تنشهای محیطی مانند دمای زیاد طول روز زیاد و کمبود رطوبت تعداد سنبلچه ها را کاهش می دهد .
در تحقیقات به عمل آمده نشان داده است که در آبشویی قبل از کاشت هم باید مدیریت صحیحی بکار برد و مسائلی مانند فاصله آبشویی تا کاشت و ارتفاع آب آبشویی مد نظر باشد تا بتوان بهترین نتیجه را بدست آورد.
در آبشویی بعد از کاشت چون نمی توان از ارتفاع زیاد آب برای آبشویی استفاده کرد باعث می شود که در شستشو نمکها تاثیر زیادی نداشته باشد . دلیل اینکه نمی توان از ارتفاع زیاد آب برای آبشویی استفاده کرد این است که بکار گیری مقدار بیشتر آب منجر به خفگی گیاهچه تازه سبز شده می گردد ولی در آبشویی قبل از کاشت محدودیتی از این نظر وجود ندارد .
در آبیاری سنتی با آنکه راندمان آبیاری کم است ولی بطور قابل ملاحظه ای در شستشو نمکها تاثیر گذار است چون بیشتر آب صرف شستشو نمکها می شود معایب این آبیاری این است که اولا آب زیادی مصرف می شود ثانیا حالت غرقابی بوجود می آورد که باعث خفگی بذرها ی تازه جوانه زده می شود.
اقدامات مدیریتی برای نگهداری خاک مزرعه در کاهش شوری
در مناطق خشک ونیمه خشک چون که تبخیر بالاست و همچنین بعلت وجود خاصیت لوله موئینگی آب به همراه نمک به بخش سطحی آمده و آب تبخیر شده و نمک باقی می ماند در نتیجه برای جلوگیری از این مساله می توان با گاو آهن پنجه غازی لوله های کاپیلاری را قطع کرد ضمن اینکه یک نوع مالچ خاکی روی سطح زمین ایجاد می شود البته باید این مسائل را در سالهایی که زمین بدون کشت می ماند و یا آیش گذاشته می شود مد نظر قرار می گیرد.
اگر خاک مزرعه خیلی سنگین باشد می توانم قسمت سطحی خاک را با شن مخلوط کرد چون در خاک سنگین خلل و فرج کم است و در آبشویی نمک کمتر شسته شده و به عمق می رود.
استفاده کردن از مالچ ها هم می تواند تا حدودزیادی از آمدن نمک به سطح خاک جلوگیری کرد .
در پایان با بررسی های بعمل آمده برای آبیاری این گونه اراضی یعنی بعد از آبشویی قبل از کاشت نشان می دهد که استفاده از آبیاری تحت فشار در صرفه جویی آب نقش بسزایی دارند مخصوصا استفاده از آبیاری قطره ای خیلی کار آمد است .همچنین روش کاشت نیز مساله مهمی است که باید مد نظر گرفته شود چون در کاشت سطحی بعد از آبیاری نمکها از ناحیه ریشه دور شده و بعد از چند روز دوباره به ناحیه ریشه می آیند و این مساله در پشته یک ردیفه هم وجود دارد ولی در پشته دو ردیفه نمک به قسمت وسط پشته جمع می شود .