درجه حرارت جنین؛ عاملی مهم در جوجه کشی

تلاش های اولیه برای جوجه کشی مصنوعی به هزاران سال قبل می رسد .

---

درجه حرارت جنین؛ عاملی مهم در جوجه کشی
اسحاق دریا کناری
جوجه کشی مصنوعی کاری بسیار ظریف بوده برای دستیابی به نتایج قابل قبول نیاز یه کنترل دقیق شرایط محیطی دارد سال ها است که فن آوری وسایل کنترل کننده مورد استفاده در کارهای جوجه کشی توسعه خوبی یافته اند اما سوال این است که ایا عوامل مهم درجوجه کشی دقیقا کنترل می شوند ؟
در حال حاضر کارخانجات جوجه کشی که دارای ظرفیت دو میلیون تخم مرغ در هفته می باشند همینطور ماشین های جوجه کشی دارای ظرفیت صد هزار تخم مرغ کم نیستند فن اوری که به صورت دائم و مطمئن این کار را کنترل می کند پیچیده وشگفت آور است ما قادریم تا تغییرات ماشین ها را به وسیله کامپیوتر مرکزی کنترل ، تنظیم و پیگیری نماییم ؛ حتی به وسیله تلفن اززنگ خطر آن مطلع شویم و یا بصورت کاملا خودکار اطلاعات را دریافت و پردازش کنیم . مدیریت جوجه کشی نوین ایجاد شرایط مطلوب محیطی برای تخم مرغ ها و جوجه ها از انبار تخم مرغ در مزرعه مادر تا تحویل جوجه گوشتی در مزرعه گوشتی را مدنظر قرار داده است . شرایط آب و هوایی درهر محلی هر نقطه ای و هر زمانی به صورت دقیق قابل کنترل است البته عوامل مهم و اساسی تعیین کننده قابلیت و کفایت این عمل ، کار خود ماشین جوجه کشی و کنترل شرایط محیطی جنین است بویژه در کارخانجات جوجه کشی بزرگ که به صورت خودکار و با کارگر کار می کنند ماشین های جوجه کشی بایستی باحداکثر دقت و اطمینان عمل کنند زیرا نه نیروی کارونه زمان لازم را برای تنظیم ماشین به گروه خاصی تخم مرغ و کنترل آن در طول دوره جوجه کشی و یا برای تخلیه به موقع ویا برای کنترل کیفی و کمی جوجه ها را داریم با افزایش ظرفیت جوجه کشی ها پیش بینی دقیق بالا بودن کیفیت نه تنها در افزایش جوجه دراوری بلکه برای بالا بردن کیفیت جوجه های تولیدی و هماهنگی با مجتمع های تولیدی بسیار مهم خواهد بود .
تلاش های اولیه برای جوجه کشی مصنوعی به هزاران سال قبل می رسد در دهه های گذشته تحقیقات بیشماری صورت گرفته تجارب زیادی در خصوص جوجه کشی به دست امده که قابل دسترس می باشد عوامل اساسی وکلیدی برای موفقیت درجوجه کشی مصنوعی شناخته شده هستند در دوران جوجه کشی تخم مرغ ها بایستی چرخش داشته باشند لازم است حرارت رطوبت و تهویه کنترل شوند از نظر شرایط محیطی حرارت بسیار مهم تشخیص داده شده است در دستگاه های جوجه کشی نوین حرارت به طور دقیق قابل کنترل وتنظیم می باشد سوال این است که آیا حرارتی که ما اندازه می گیریم و کنترل می کنیم به واقع عاملی مهم برای رشد جنین می باشد اساسا حرارتی که برای جنین مهم است حرارت درون تخم مرغ و حرارت خود جنین است این حرارت نشان دهنده رشد جنین و موفقیت رشد و نمو قسمت ها و اندام های مختلف ساختمان بدن جنین در زمان معین می باشد در ضمن نتیجه نهایی دوران جوجه دراوری از دو نظر یعنی کیفی و کمی در رابطه با حرارت جنین می باشد اما آنچه ما در ماشین های جوجه کشی قدیمی و تا حدی در ماشین های جوجه کشی جدید کنترل کرده اندازه می گیریم در جه حرارت هوای ماشین جوجه کشی است نه درجه حرارت خود جنین زیرا امکان کنترل قابل قبول و یکنواخت درجه حرارت خود جنین و جود ندارد و به دلیل این که محدودیت تغییرات بالا و پایین درجه حرارت و تاثیر آن بر نتایج جوجه درآوری وکیفیت جوجه ها کاملا مفهوم نشده لذا بهبود و پیشرفت و توسعه در ماشین های جوجه کشی که در حال حاضر مورد استفاده قرار می گیرند دور از انتظار است .
درجه حرارت جنین یا درجه حرارت هوا
درجه حرارت جنین به حرارت محیط ، حرارت تولید شده جنین و توانایی انتقال آن از تخم مرغ به هوای اطراف یا بالعکس وابسته می باشد جنین توانایی تنظیم حرارت بدن خود را ندارد بنابراین در رابطه با تغییرات حرارت مانند یک حیوان خونسرد عمل می کند در شروع برنامه جوجه کشی لازم است تخم مرغ ها تا حد درجه حرارت شروع جوجه کشی گرم شوند این بدین معنی است که تخم مرغ های سرد بایستی چندین ساعت در یک محیط گرم قرار می گیرند . پس از چند روز جنین انرژی متابولیسمی تولیدخواهد کرد و از این لحظه به بعد درجه حرارت درون تخم مرغ بالاتر از درجه حرارت محیط می شود از روز چهارم جوجه کشی مقدار قابل ملاحظه ای حرارت تولید می گردد و از حدود 9 روزگی به بعد به طور مشخص حرارت تولید شده موجب افزایش حرارت جنین نسبت به محیط اطراف می گردد از این لحظه به بعد بالاجبار ماشین های جوجه کشی که تک سنی مورد استفاده قرار می گیرند بایستی خود را خنک نمایند این بدین معنی است که در هر دو موقعیت یعنی در شروع و در انتهای دوران جوجه کشی درجه حرارت جنین با درجه حرارت هوای اطراف نمی تواند یکسان باشد .
تولید حرارت متابولیسمی و انتقال حرارت
دراوایل سال های 1950 تا 1960 مطالعات بیشماری در خصوص کمی کردن حرارت تولید شده به وسیله تخم مرغ صورت گرفته این معلومات هنوز در سطح وسیع مورد استفاده قرار می گیرد سوال این است که آیا نژادهای جدید به همان اندازه نژادهای چهل سال قبل حرارت متابولیسمی تولید می کنند بویژه در نژادهای گوشتی به خاطر افزایش توان ژنتیکی رشد طیور ممکن است تولید حرارت نیز افزایش یافته باشد به نظر می رسد موضوع فوق مورد تایید افرادی که در این زمینه به صورت عملی کار می کنند باشد همچنین تخم مرغ های بزرگ به خاطر حجم بالای خود حرارت بیشتری تولید می کنند رشد و نمو جنین یک جریان مشخص و مرحله ای است هنگامی که رشد اندام ها و قسمت های مختلف بدن در یک زمان مشخص متناسب نباشد بایستی تلفات بالای جنین و کیفیت پایین جوجه را انتظار داشت در نیمه دوم قرن حاضر به دلیل تدوین برنامه های جدی انتخاب طیور در جهت تولید محصول زیاد نیاز به شرایط بسیار ظریف برای رشد و نمو قابل قبول جنین احساس شده است حدود تغییرات شرایط محیطی قابل قبول برای بالاترین نتایج یا برای کیفیت بالای جوجه در مراحل مختلف جوجه کشی کاملا شناخته شده نیست .
اهمیت سرعت هوا
مشخص شده است که جریان هوا عامل مهمی در ارتباط با درجه حرارت جنین است به معنی این که سرعت هوا در هر دمایی برای رسیدن و نگهداری دمای جنین در حد مطلوب بایستی کنترل شود همچنین ضرورت دارد که جهت یکنواخت کردن دمای جنین در تمام نقاط ماشین جوجه کشی سرعت هوای یکنواخت بالای سر تمام تخم مرغ ها باشد در طراحی ماشین های جوجه کشی جدید توجه بیشتری به توزیع درجه حرارت یکنواخت در تمام نقاط ماشین می گردد . در نتیجه تغییرات سرعت هوا در جه حرارت جنین نیز تغییر خواهد کرد از نظر تئوری برای اندازه گیری درجه حرارت جنین لازم است درجه حرارت درون تخم مرغ اندازه گیری گردد این امر از نظر عملی به وسیله اندازه گیری درجه حرارت پوسته تخم مرغ قابل انجام است برای این موضوع می توان از دماسنج های تماسی قابل اتصال به یک وسیله اندازه گیری جهت رسم منحنی استفاده کرده با تماس دادن آن به تخم مرغ در مناطق مختلف ماشین جوجه کشی می توان اندازه گیری را انجام داد همین طور با دماسنج های حساس به اشعه ماورای بنفش که در انسان نیز مورد استفاده قرار می گیرد به سرعت می توان دمای پوسته تخم مرغ را در مناطق مختلف ماشین جوجه کشی اندازه گرفت . به دلیل تاثیر حرارت متابولیسمی تولیدشده باید دقت گردد تا درجه حرارت تخم مرغ هایی که دارای جنین زنده هستند اندازه گرفته شود . گرچه در صورت تعویض موقعیت یعنی چرخش گاری ها درماشین جوجه کشی ، به دلیل تغییر سرعت هوا ، تاثیر منفی بر سینی هایی که حالت افقی دارند ایجاد خواهد داشت و در نتیجه تاثیر منفی بر دمای جنینی این سینی ها نیز خواهد داشت . گزارش های کارکنان جوجه کشی که عدم حکایت از بهبود جوجه درآوری می کند . هنوز مشخص نشده که درجه حرارت قابل قبول جنین در طول مدت جوجه کشی چقدر باید باشد همین طور ما نمی دانیم که در دوره جوجه کشی آیا درجه حرارت جنین باید ثابت باشد یا به تدریج بالا وپایین رود و یا لازم است به طور ناگهانی بالا و پایین گردد چیزی که مشخص شده این است که در دوره جوجه کشی بویژه در انتهای دوره بسیاری از جوجه ها به دلیل بالا بودن درجه حرارت از بین می روند . همچنین جوجه هایی که از ماشین های جوجه کشی دارای نقاط گرم و سرد تولید می شوند دارای مشکلاتی هستند بنابراین می توان نتیجه گرفت که مشکل درجه حرارت جنین نه تنها در پایین بودن درصد تفریخ تاثیر داشته بلکه عملکرد جوجه ها را نیز در دوران پرورش و رشد تحت تاثیر قرار می دهد با آغاز قر بیست ویکم تردید ها و سوالات زیادی درباره نیاز واقعی برای رشد جنین واستفاده کامل از توان جوجه درآوری به منظور تولید جوجه های با کیفیت وعملکرد قابل قبول برای رشدجوجه ها خوهیم داشت .