راهنمای جامع انواع هرس درختان


دسته بندی: باغبانی
راهنمای جامع انواع هرس درختان

  1. نکات کلیدی
  2. چرا هرس کردن درختان مهم است؟
  3. انواع هرس درختان از نظر زمان
  4. هرس زمستانه
  5. هرس تابستانه
  6. انواع هرس درخت از نظر شدت
  7. انواع فرم‌دهی (هرمی، شلجمی، جامی، کوردون، اسپالیه)
  8. چه درختانی را نباید هرس کرد؟
  9. جمع‌بندی
  10. سوالات متداول

نکات کلیدی

  • زمان دقیق هرس به نوع درخت، آب‌و‌هوا و هدف هرس بستگی دارد.
  • در مناطق سردسیر، بهترین زمان هرس درختان میوه اغلب اواخر زمستان و قبل از بیداری درخت است.
  • در سال‌های اولیه رشد، از هرس شدید بپرهیزید تا از تحریک رشد افراطی شاخه‌های غیربارده جلوگیری شود.

چرا هرس کردن درختان مهم است؟

هرس کردن باعث می‌شود درختان به پتانسیل کامل خود برسند و عمر طولانی‌تری داشته باشند. اهداف اصلی هرس شامل کاهش احتمال شکستن شاخه‌ها، حذف شاخه‌های پوسیده یا بیمار، بهبود گردش هوا و نفوذ نور، افزایش تولید شکوفه یا میوه و بهبود شکل ظاهری منظر است.

انواع هرس درختان از نظر زمان

زمان هرس تاثیر مستقیم بر نتیجه دارد. به‌طور کلی می‌توان هرس‌ها را به دو دسته اصلی تقسیم کرد: هرس زمستانه و هرس تابستانه. انتخاب زمان مناسب بر مبنای نوع درخت و شرایط اقلیمی انجام می‌شود.

هرس زمستانه

هرس زمستانه (هرس خشک) از ابتدای ریزش برگ‌ها تا زمان بیداری بهاره انجام می‌شود. در این دوره جریان شیره کند است و مواد مغذی در تنه ذخیره شده‌اند، بنابراین هرس درختان میوه در مناطق سردسیر اغلب در اواخر زمستان توصیه می‌شود. فرم‌دهی نهال (برای نهال‌های 1 تا 3 ساله) نیز معمولاً در همین بازه انجام می‌شود.

هرس تابستانه

هرس تابستانه یا هرس سبز برای حذف شاخه‌های زائدی که پس از هرس زمستانه رشد کرده‌اند به‌کار می‌رود. این هرس باید سبک و کنترل‌شده باشد و برای درختانی مانند هلو، انجیر و انگور مفید است. همچنین حذف پاجوش‌ها و شاخه‌های آفت‌زده در این فصل انجام می‌شود.

انواع هرس درخت از نظر شدت

از نظر شدت، هرس‌ها به سه گروه تقسیم می‌شوند: هرس شدید (حجم شاخه‌های بریده شده بیشتر است)، هرس متوسط (حجم برش‌ها و شاخه‌های باقیمانده تقریباً برابر) و هرس ضعیف (برش اندک). دو روش رایج در این طبقه‌بندی عبارت‌اند از سرشاخه‌زنی و تنک کردن تاج.

روش‌های فرم‌دهی و نمونه‌های رایج

فرم‌دهی تاج درختان برای اهداف مختلفی مانند زیباسازی یا افزایش باردهی انجام می‌شود. برخی از روش‌های رایج عبارت‌اند از هرس هرمی، هرس شلجمی، هرس جامی، هرس کوردون و هرس اسپالیه.

هرس هرمی

این روش مناسب درختان زینتی مانند چنار، کاج و تبریزی است و با حذف شاخه‌های فرعی پایین تنه، شکلی مخروطی یا هرمی به درخت می‌دهد.

هرس شلجمی

در این روش هیچ شاخه مرکزی واحدی (لیدر) وجود ندارد و باغبان به‌محض ظاهر شدن شاخه‌ای که بر دیگری غلبه می‌کند، انتهای آن را قطع می‌کند. این روش برای درختان میوه‌ای مانند گلابی، زردآلو، بادام، گردو و پسته مناسب است و موجب توزیع بار بهتر و شاخه‌های قوی‌تر می‌شود.

هرس جامی

در هرس جامی، شاخهٔ مرکزی قطع و تاج به شکل جام توخالی در می‌آید؛ این روش برای درختانی مثل هلو، گیلاس، گلابی و آلو مناسب است و نفوذ نور به داخل تاج را افزایش می‌دهد.

هرس کوردون

کوردون نوعی فرم پهن است که در درختانی که روی میخچه میوه می‌دهند کاربرد دارد. در این روش یک ساقهٔ اصلی حفظ شده و شاخه‌های فرعی در زمان مناسب هرس می‌شوند تا میخچه‌ها تقویت شوند.

هرس اسپالیه

اسپالیه فرم پهنی است که شاخه‌ها در دو یا سه ردیف قرینه نسبت به تنه قرار می‌گیرند و از سیم یا قیم برای هدایت شاخه‌ها استفاده می‌شود؛ مناسب برای فضاهای محدود و باغ‌های دیواری.

چه درختانی را نباید هرس کرد؟

هرس سرشاخه‌زنی در زمان میوه‌دهی مناسب نیست. همچنین هرس سنگین در اوایل رشد درخت باعث تحریک رشد غیرمؤثر شاخه‌ها و تأخیر در باردهی می‌شود. در گونه‌هایی که به‌طور طبیعی هر سال بار می‌دهند یا دارای خارهای تیز (مثلاً عناب) هستند، هرس باید محدود به حذف شاخه‌های خشک یا آلوده شود.

جمع‌بندی

به‌طور کلی هرس‌ها به دو دستهٔ کلی سرشاخه‌زنی و تنک کردن تاج تقسیم می‌شوند. انتخاب زمان و شدت مناسب هرس بسته به نوع درخت و هدف (فرم‌دهی، افزایش باردهی، حذف شاخه‌های بیمار و غیره) است. پیش از اقدام به هرس توصیه می‌شود با کارشناسان باغبانی مشورت کنید تا بهترین نتیجه حاصل شود.

سوالات متداول

معایب هرس چیست؟

هرس نادرست یا در زمان نامناسب می‌تواند موجب رشد ناقص، کاهش گلدهی و افزایش حساسیت درخت به بیماری‌ها، آفات یا سرمازدگی شود.

مزایای هرس چیست؟

هرس صحیح شاخه‌های مرده و بیمار را حذف می‌کند، فضای لازم برای رشد جدید را فراهم می‌سازد، از هجوم آفات جلوگیری کرده و رشد سالم و شکل طبیعی درخت را تقویت می‌نماید.

اگر درختی را بیش از حد هرس کنید چه اتفاقی می‌افتد؟

هرس بیش از حد شاخ و برگ لازم برای فتوسنتز را کاهش می‌دهد، موجب کاهش رشد در بهار و تضعیف کلی درخت می‌شود و در برابر بارهای سنگین یا سرما آسیب‌پذیرتر می‌گردد.

آیا هرس باعث افزایش بار میوه می‌شود؟

هرس سالانه و به‌موقع می‌تواند کیفیت و اندازه میوه را افزایش دهد؛ حذف جوانه‌های اضافی به توزیع بهتر مواد غذایی کمک کرده و جوانه‌های با کیفیت‌تر و میوه‌های بهتر تولید می‌شوند.

لیست قیمت ادوات هرس در بازار بزرگ کشاورزی ایران 

راهنمای جامع انواع هرس درختان


محصولات مرتبط

جدیدترین نوشته ها