در حال
جستجو...
مزایا و کاربرد های آبیاری قطره ای
- مزایا و کاربردهای آبیاری قطرهای
- مزایای آبیاری قطرهای
- 1. بهرهگیری بیشتر از منابع آبی
- 2. رشد بهتر گیاه و افزایش محصول
- 3. کاهش زیانهای ناشی از شوری
- 4. امکان کاربرد کود و سم همراه آب
- 5. جلوگیری از رویش علفهای هرز
- 6. نیاز کمتر به نیروی انسانی
- 7. صرفهجویی در انرژی
- 8. بازدهی بالای آبیاری
- محدودیتهای آبیاری قطرهای
- اجزاء تشکیلدهنده سیستم
- وسایل جانبی
مزایا و کاربردهای آبیاری قطرهای
آبیاری قطرهای همانند هر روش دیگر دارای مزایا و محدودیتهایی از نظر فنی، اقتصادی و زیستمحیطی است. پیش از اجرا لازم است این جنبهها ارزیابی شود و در صورتی که مزایا بر معایب غالب باشد، سیستم اجرا گردد. به طور کلی کاربرد آبیاری قطرهای در موارد زیر مناسبتر است:
- مناطق با کمبود آب یا هنگامی که هزینه تأمین آب بالا باشد.
- اراضی شنی یا زمینهایی که آمادهسازی آنها برای روشهای سطحی مشکل است.
- کشت گیاهان با قیمت محصول بالا یا محصولات باغی و گلخانهای.
مزایای آبیاری قطرهای
1- بهرهگیری بیشتر از منابع آبی
در آبیاری قطرهای مصرف آب کمتر از سایر روشها است، زیرا تنها خاک اطراف بوته یا درخت مرطوب میشود. کاهش تبخیر از سطح خاک، حذف رواناب سطحی و کنترل نفوذ عمقی از عوامل اصلی افزایش بازده آبیاری میباشند. بخشهای غیرضروری مزرعه خشک باقی میمانند و آب تلفشده برای تبخیر یا تعرق علفهای هرز کاهش مییابد.
کنترل نفوذ و تنظیم دبی
با تنظیم دبی قطرهچکانها میتوان تلفات عمقی در خاکهای شنی را کاهش داد و شدت پخش آب را متناسب با ظرفیت نفوذ خاکهای رسی تنظیم نمود. این کنترل در بهینهسازی مصرف آب و جلوگیری از هدرروی نقش مهمی دارد.
استفاده از پساب
در برخی کشورها، از پساب تصفیهشده فاضلاب برای آبیاری قطرهای استفاده میشود که در مناطق کمآب بسیار کاربردی است. در این روش با مدیریت مناسب و شستشوی خطوط میتوان خطرات سلامتی و گرفتگی را کاهش داد.
2- رشد بهتر گیاه و افزایش محصول
آبیاری قطرهای نیاز آبی گیاه را بهصورت روزانه و منظم تأمین میکند؛ بنابراین رطوبت منطقه ریشه در طول دوره رشد تقریباً ثابت میماند و گیاه کمتر تحت تنش خشکی قرار میگیرد. مطالعات نشان دادهاند که محصولدهی در این روش معمولاً برابر یا بیشتر از روشهای دیگر است.
3- کاهش زیان ناشی از شوری آب
آبیاری قطرهای در استفاده از آب شور نسبت به روشهای سطحی و بارانی ترجیح دارد؛ زیرا:
- فاصله آبیاریها کوتاه است و منطقه ریشه مرطوب و محلول رقیقتر باقی میماند.
- آب مستقیماً روی برگ پاشیده نمیشود؛ بنابراین تجمع نمک روی برگ و سوختگی کاهش مییابد.
- جبهه رطوبتی پیاز رطوبتی، نمک را از ناحیه ریشه دور میکند به شرطی که قطرهچکان بهدرستی نصب شده باشد.
4- امکان بکارگیری کود و سم همراه آب
آبیاری قطرهای امکان تزریق کود و سموم محلول به تدریج و دقیق را فراهم میکند. از مزایای این روش میتوان به کاهش شستشوی کود به اعماق، تطبیق زمان کوددهی با مراحل حساس رشد و توزیع یکنواخت منابع غذایی در منطقه ریشه اشاره کرد.
5- جلوگیری از رویش علفهای هرز
چون فقط ناحیه اطراف بوتهها مرطوب میشود، سطح مزرعه برای رشد علفهای هرز نامناسب میگردد. همچنین آب پیش از ورود به سیستم از صافی عبور میکند که ورود بذور را کاهش میدهد. البته در ناحیه مجاور قطرهچکانها علفهای هرز ممکن است رشد کنند که باید کنترل مکانیکی یا شیمیایی شوند.
6- نیاز کمتر به نیروی انسانی
امکان اتوماسیون سیستم (شیرهای برقی، تایمرها و تزریقکنندهها) باعث کاهش نیاز به کارگر در آبیاری، کوددهی و سمپاشی میشود. علاوه بر این، کارگران میتوانند همزمان با آبیاری در بین ردیفها کار کنند بدون اینکه منتظر خشک شدن زمین بمانند.
7- صرفهجویی در انرژی
فشار کاری در سیستم قطرهای نسبت به آبیاری بارانی کمتر است؛ بنابراین مصرف انرژی پمپ کاهش مییابد و هزینههای عملیاتی پایینتر خواهند بود.
8- بازدهی بالای آبیاری
با کاهش تبخیر، حذف رواناب و افزایش دقت در تأمین آب، بازدهی آبیاری در این سیستم افزایش مییابد که به اقتصاد کلی واحد تولیدی کمک میکند.
محدودیتهای آبیاری قطرهای
با وجود مزایا، آبیاری قطرهای معایبی نیز دارد که باید در طراحی و تصمیمگیری لحاظ گردد:
1- گرفتگی قطرهچکانها
بزرگترین مشکل، گرفتگی قطرهچکانها توسط ذرات معلق، رسوبها یا رشد زیستی است که توزیع یکنواخت آب را مختل میکند. راهکارها شامل استفاده از قطرهچکانهای مقاوم، تصفیه و فیلتراسیون مناسب، تزریق مواد شیمیایی کنترلکننده رسوب و شستشوی دورهای شبکه است. مدیریت درست فیلتراسیون و سرویس دورهای، کلید پایداری سیستم است.
2- خسارت ناشی از جوندگان و حیوانات
جوندگان و برخی حیوانات میتوانند به لولهها و قطرهچکانها آسیب برسانند که نیاز به اقدامات حفاظتی و تعمیرات دورهای دارد.
3- تجمع نمک در سطح خاک
در مناطق خشک، تجمع نمک در پیرامون پیاز رطوبتی و سطح خاک میتواند پس از باران به ناحیه ریشه شسته شود یا پس از برداشت، باعث مشکلات در کشتهای بعدی گردد. راهکارها شامل ادامه آبیاری در هنگام بارندگی، شستشوی سطحی پس از دوره رشد و آمادهسازی زمین برای آبیاری سطحی در صورت نیاز است.
4- محدودیت حرکت آب در خاک و توسعه ریشهها
حجم مرطوب شده کوچک ممکن است توسعه ریشهها را محدود کند؛ بنابراین در درختان مسن یا باغات با ریشههای توسعهیافته از قبل، تغییر ناگهانی به آبیاری قطرهای ممکن است به رشد آسیب بزند. بهتر است سیستم قطرهای از آغاز کاشت در باغات جدید نصب شود.
5- محدودیتهای فنی-اقتصادی
هزینه سرمایهگذاری اولیه برای آبیاری قطرهای نسبت به روشهای سطحی بیشتر است؛ اما این هزینه بسته به تجهیزات تصفیه، پمپ، دستگاه تزریق کود و میزان خودکارسازی متغیر است. معمولاً این سیستم برای محصولات با ارزش اقتصادی و گیاهان ردیفی مناسبتر است و برای غلات مقرونبهصرفه نیست.
اجزاء تشکیلدهنده سیستم آبیاری قطرهای
یک سیستم آبیاری قطرهای از منبع آب تا خروجیها شامل مجموعهای از اجزاء است که هر کدام نقش مشخصی دارند. اجزاء اصلی عبارتاند از:
- پمپ (در صورت نیاز به تأمین فشار)
- لولههای اصلی، نیمهاصلی و فرعی
- منیفلد برای تقسیم جریان به زیرواحدها
- قطرهچکانها یا خروجیها که فشار را کاهش و دبی را کنترل میکنند
شرح عملکرد و تقسیمبندی
آب پس از تأمین فشار لازم توسط پمپ وارد لوله اصلی میشود و به لولههای نیمهاصلی و سپس فرعی رسیده و از قطرهچکانها به صورت کنترلشده بر زمین میریزد. جنس لولهها معمولاً برای خطوط فرعی از پلیاتیلن و برای خطوط اصلی ممکن است از پیویسی، فولاد یا سایر مصالح باشد. قطرهچکانها وظیفه کاهش فشار و تعیین دبی خروجی را بر عهده دارند.
وسایل جانبی
علاوه بر اجزا اصلی، تعدادی وسایل جانبی برای عملکرد مطلوب سیستم لازم است:
- شیریکطرفه بعد از پمپ برای جلوگیری از برگشت آب
- دستگاههای تزریقکننده کود و سم برای انجام شیرینکاری کود همراه آبیاری
- جداکنندههای شن (سیکلون) برای حذف ذرات درشت
- صافیهای شنی یا توری برای حذف ذرات معلق
- دستگاههای کلرزنی یا تزریق اسید در صورت نیاز به تصفیه شیمیایی
- ابزارهای اندازهگیری: دبیسنج، فشارسنج، شیرها و مانیتورینگ
طراحی هر سیستم باید با در نظر گرفتن مشخصات خاک، نوع محصول، کیفیت آب و شرایط اقلیمی انجام شود تا بالاترین کارایی آب و بازده اقتصادی حاصل گردد. نگهداری منظم، فیلتراسیون مناسب و برنامهای برای جلوگیری از تجمع نمک از شروط موفقیت در آبیاری قطرهای میباشند. لیست قیمت تجهیزات آبیاری قطره ای
توئیتر
فیس بوک
لینکدین
