در حال
جستجو...
نشا چیست ؟ انواع نشاء مختلف
- نشا چیست و مزایای آن
- مزایای نشا
- انواع نشا و تفاوتها
- کشت نشا — مراحل و نکات
- مراحل مقاومسازی قبل از انتقال
- ویژگیهای نشای خوب
- نحوه انتقال و کاشت نشا
- روشهای مقابله با بیماریها و آفات
- نکات خرید نشا
- سخن پایانی
نشا چیست و چه کاربردی دارد؟
نشا گیاهچهای است که از بذر جوانه زده و در محیطی کنترلشده تا مرحله مشخصی از رشد نگهداری میشود تا سپس به زمین اصلی منتقل شود. هدف از تولید نشا افزایش سرعت تولید، تولید محصولات زودرس، بهبود یکنواختی و کاهش خطرات ناشی از عوامل نامساعد محیطی است. نشا معمولاً برای تولید صنعتی سبزیجات و صیفیجات استفاده میشود و در سیستمهای گلخانهای، تونل پلاستیکی یا خزانه قابل تولید است.
مزایای تولید و استفاده از نشا
استفاده از نشا گلخانهای موجب کاهش دوره رشد و امکان تولید محصولات زودرس میشود. از دیگر مزایا میتوان به کاهش مصرف بذر، کنترل بهتر آفات و بیماریها، استفاده بهینه از فضای زمین و افزایش کیفیت محصول اشاره کرد. در کشت صنعتی معمولاً از بذرهای هیبرید F1 استفاده میشود که قیمت بالاتری دارند اما همراه با تولید نشا، هزینهها قابل مدیریتتر میگردد.
انواع نشا و تفاوتهای عملی
نشاها معمولاً به دو گروه کلی تقسیم میشوند: ریشه لخت و نشا در سینی. هر گیاه (گوجهفرنگی، خیار، فلفل، بادمجان، توتفرنگی، کاهو، کلمها و...) نیازمندیها و زمان مناسب برداشت متفاوتی دارد. شناخت خصوصیات هر گونه (دمای جوانهزنی، زمان تولید گیاهچه، نیاز نوری و حساسیت به تنش) برای تولید موفق نشا ضروری است.
نمونههای متداول
- نشا گوجهفرنگی: مناسب برای تولید تجاری و بازار رسانی زودهنگام. - نشا هندوانه: مناسب مناطق گرم و گلخانههای گرماده؛ برای مناطق با تابستان کوتاه، استفاده از نشا در محیط گرم مزیت دارد. - نشا کاهو، کلم، فلفل، بادمجان و توتفرنگی: هر کدام ویژگیهای خاصی در عمق بذر، دما و مدیریت نور دارند.
کشت نشا — تجهیزات، بستر و مراحل
بستر مناسب (ترکیب کوکوپیت، پیتماس و خاک برگ یا کمپوست سبک)، سینیهای کشت تمیز، تهویه مناسب و تنظیم دما و نور از عناصر کلیدی در تولید نشا هستند. بسته به اقلیم، نشاها در شاسی، گلخانه یا تونل پلاستیکی تولید میشوند.
مراحل کلی تولید
1) آمادهسازی و ضدعفونی سینیها و بستر کشت. 2) کاشت بذر در عمق مناسب و حفظ رطوبت تا جوانهزنی. 3) تأمین نور و دما برای رشد سالم گیاهچهها. 4) تغذیه متعادل از جمله افزایش فسفر برای تقویت ریشه و مدیریت پتاسیم برای ضخامت ساقه. 5) مرحله مقاومسازی (Hardening) قبل از انتقال به زمین اصلی.
مراحل مقاومسازی نشا قبل از ورود به زمین
مقاومسازی به معنی عادت دادن نشا از شرایط کنترلشده به شرایط بیرونی است. این دوره معمولاً بین 3 تا 30 روز طول میکشد و با افزایش تدریجی نوسانات دما، کاهش آبیاری جزئی و افزایش شدت نور انجام میشود تا گیاهچه برای استرسهای ملایم آماده شود.
نکات عملی در مقاومسازی
- از کاهش ناگهانی آبیاری یا قطع کوددهی کامل پرهیز کنید؛ پژمردگی شدید، استقرار را به تأخیر میاندازد. - در روزهای آفتابی، نشاها را به فضای باز ببرید ولی از بادهای قوی محافظت کنید. - دمای گلخانه را از طریق تهویه کنترل کنید تا دماهای پایین ناگهانی رخ ندهد.
یک نشا خوب باید چه ویژگیهایی داشته باشد؟
یک نشای مرغوب باید عاری از بیماری و آفات، دارای ساقه ضخیم و محکمی باشد، ارتفاع مناسب (معمولاً بین 12 تا 17 سانتیمتر بسته به گونه)، ریشههای سفید و سالم و رنگ برگ طبیعی بدون علائم زردی یا پوسیدگی داشته باشد.
نحوه انتقال و کاشت نشا
هنگام انتقال، کمپوست را مرطوب کرده و نشا را با دقت از سینی خارج کنید تا آسیبی به ریشه وارد نشود. نشا را در گودال مناسب قرار داده و خاک اطراف ساقه را به آرامی فشار دهید تا تماس ریشه و خاک افزایش یابد. پس از انتقال، آبیاری سبک و منظم انجام شود تا استقرار کامل حاصل گردد.
روشهای مقابله با بیماریها و آفات نشا
کنترل بهداشت محیط (شستوشوی سینیها و ضدعفونی با محلول مناسب)، تهویه کافی، آبیاری اصولی و کنترل رشد کشت از مهمترین روشهای پیشگیری است. در صورت بروز بیماریهای قارچی میتوان از سموم یا قارچکشهای مناسب و با دقت استفاده کرد و همواره به برچسب و دوز توصیهشده توجه نمود.
اقدامات مدیریتی
- ضدعفونی سینیها با هیپوکلریت سدیم رقیقشده و آبکشی کامل پس از آن. - تأمین تهویه برای کاهش رطوبت سطحی و پیشگیری از مرگ گیاهچه (damping-off). - کنترل شیمیایی فقط در صورت لزوم و با دوز مناسب؛ از اسپری در دمای بالا خودداری کنید تا سوختگی برگ رخ ندهد.
نکات خرید نشا و سفارش اینترنتی
برای خرید نشا به سابقه تولیدکننده، شرایط تولید (گلخانهای یا آزاد)، زمان تولید و نشانهای سلامت نشا توجه کنید. هنگام سفارش اینترنتی از معتبر بودن مرجع اطمینان حاصل کنید و نشا را در کمترین زمان ممکن تحویل بگیرید تا از قرارگیری طولانی در شرایط حملونقل جلوگیری شود.
سخن پایانی
تولید و استفاده صحیح از نشا میتواند به کاهش هزینهها، افزایش کیفیت محصول و بهبود عملکرد کمک کند. برنامهریزی دقیق در زمانبندی کاشت، تغذیه متعادل، مراقبتهای بهداشتی و مقاومسازی اصولی مهمترین عوامل موفقیت در کشت نشا هستند.
توئیتر
فیس بوک
لینکدین
