در حال
جستجو...
لوازم آبیاری بارانی| انواع آبپاش بارانی
- آبیاری بارانی چیست؟
- کاربردهای آبیاری بارانی
- مزایای آبیاری بارانی
- معایب آبیاری بارانی
- تجهیزات سیستم آبیاری بارانی
- انواع و نکات فنی آبپاش
- ملاکهای خرید آبپاش
- آیا اجرای آبیاری بارانی بهصرفه است؟
- سوالات متداول
آبیاری بارانی چیست؟
آبیاری بارانی به معنای پخش آب به صورت قطرات ریز و یکنواخت مشابه باران برای تأمین نیاز آبی گیاه است. در این سیستم آب با فشار از میان نازلها یا سوراخهای آبپاش عبور کرده و به صورت قطرهای بر سطح یا تاج گیاه پخش میشود. استفاده از تجهیزات مناسب و فیلتراسیون برای جلوگیری از گرفتگی نازلها ضروری است.
کاربردهای آبیاری بارانی
آبیاری بارانی در موارد مختلف کاربرد دارد، از جمله: آبیاری زمینهای زراعی و گلخانهای، پخش کودهای محلول، استفاده از پساب تصفیهشده برای آبیاری، پیشگیری از یخزدگی در باغها، آمادهسازی سطح خاک قبل از کشت و کاهش دمای محیط با مهپاش در دامداریها و فضاهای تفریحی.
مزایای آبیاری بارانی
مهمترین مزایا شامل بهرهوری بالاتر از آب، استفاده بهینه از سطح زیر کشت، افزایش عملکرد محصول، سهولت در پخش کود و کاهش تراکم آفات و علفهای هرز است. همچنین آبیاری بارانی برای اراضی شیبدار و ناهموار مناسب است.
معایب آبیاری بارانی
معایب اصلی عبارتند از نیاز به سرمایه و انرژی برای ایجاد فشار، حساسیت به کیفیت آب (گرفتگی نازلها با آب شور یا گلآلود)، وابستگی به شکل هندسی زمین، تاثیر منفی باد بر یکنواختی پاشش و افزایش رطوبت محیط که میتواند خطر بیماریهای قارچی را تشدید کند.
تجهیزات سیستم آبیاری بارانی
طرح آبیاری بارانی به اجزای کلیدی زیر نیاز دارد: منبع آب (چاه، قنات، رودخانه یا استخر)، واحد تامین فشار (پمپ یا تانکر ارتفاعی)، فیلتر تصفیه برای حذف ذرات معلق، لولههای اصلی، نیمهاصلی و فرعی، کمربندهای انشعاب، رایزر (پایه آبپاش)، شیرهای کنترلی و آبپاشها.
منبع آب و کیفیت آن
آب مصرفی باید زلال و با میزان نمک محلول پایین (ترجیحاً کمتر از 0.5 گرم در لیتر) باشد. دمای مناسب آب بین 15 تا 20 درجه سانتیگراد است تا از شوک دمایی به گیاه جلوگیری شود.
واحد تامین فشار و فیلتراسیون
برای تامین فشار مورد نیاز آبپاشها از پمپ یا استخر مرتفع استفاده میشود. سیستم فیلتراسیون (ایستگاه فیلتراسیون) برای حذف ماسه، شن و جلبک ضروری است تا طول عمر نازلها و تجهیزات افزایش یابد.
لولهها و انشعابات
شبکه لولهها شامل لوله اصلی (متصل به پمپ)، لوله نیمهاصلی (انشعابات از لوله اصلی) و لوله فرعی یا لترال (متصل به رایزرها) است. برای تحمل فشار مطلوب توصیه میشود از لوله پلی اتیلن استاندارد استفاده شود.
| قطعه | کارکرد / نکته مهم |
|---|---|
| رایزر (پایه) | رساندن آب از لوله فرعی به آبپاش؛ طول و جنس بر اساس نوع محصول و شعاع پاشش انتخاب میشود |
| شیر خودکار | کنترل جریان و کاهش افت فشار؛ در انواع پلیمری و چدنی با تحمل فشار مشخص |
| کمربند پلی اتیلن | انشعابگیری از لوله اصلی بدون نیاز به بریدهکاری گسترده |
| آبپاش | پخش یکنواخت آب؛ مدلها و جنسهای مختلف بسته به شعاع و دبی |
انواع آبپاش و نکات فنی
آبپاشها بر اساس کاربرد، جنس، شعاع پاشش و مکانیزم عملکرد تقسیمبندی میشوند. دو دسته کلی عبارتند از آبپاش متحرک (دوار/ضربهای) و آبپاش ثابت (شامل آبپاشهای مخفیشونده).
آبپاش متحرک
این نوع دارای مکانیزم نوسانی یا چرخشی است و برای پوشش وسیع مناسب است. آبپاشهای ضربهای با برخورد آب به قطعهای باعث چرخش و پاشش 360 درجه یا بخشی از دایره میشوند.
آبپاش ثابت
آبپاشهای ثابت یا مخفیشونده در محفظه نصب میشوند و با افزایش فشار بیرون میآیند. در فضاهای سبز شهری رایجاند اما در معرض آسیب مکانیکی هستند.
نکات فنی مهم درباره آبپاشها
- آبپاشهای پلیمری معمولاً در سایزهای 1/2، 3/4 و 1 اینچ عرضه میشوند و هر سایز به حداقل فشار کاری مشخصی نیاز دارد. - مقدار فشار کاری و شعاع پاشش باید با مشخصات فنی آبپاش هماهنگ بوده و با دبی لوله تطابق داشته باشد. - آبپاشهای برنجی و آلومینیومی در فشارهای بالاتر عملکرد و شعاع پرتاب بیشتری ارائه میدهند.
ملاکهای خرید آبپاش
جهت انتخاب آبپاش مناسب به نکات زیر توجه کنید: الگوی پاشش (دایرهای یا بخشی از دایره)، فشار کاری، شعاع پرتاب، دبی (لیتر بر دقیقه)، آرایش و همپوشانی آبپاشها و زاویه پرتاب. این پارامترها روی تعداد و محل نصب آبپاشها و همچنین روی انتخاب پمپ و قطر لوله تاثیر میگذارند.
آیا اجرای آبیاری بارانی بهصرفه است؟
پاسخ بستگی به مجموعهای از عوامل دارد: نوع محصول، اقلیم، بافت و نفوذپذیری خاک، شیب زمین، حداکثر دبی موجود و شدت تبخیر و باد. در مناطق با تبخیر و باد زیاد، کارایی کاهش یافته و صرفه اقتصادی کمتر میشود؛ در حالی که در اراضی شیبدار یا در محصولاتی که نیاز به پخش یکنواخت دارند، آبیاری بارانی میتواند اقتصادی و مفید باشد.
سوالات متداول
1. آیا امکان کاهش هزینههای اجرای طرح وجود دارد؟
بله؛ دو رویکرد کلی وجود دارد: اجرای کلاسیک با شبکه استاندارد لوله، آبپاش و تجهیزات کامل که هزینه بالاتری دارد اما در بسیاری از محصولات ضروری است، یا استفاده از سیستمهای سادهتر مانند لولههای مهپاش که هزینه کمتری داشته و برای برخی کشتها مانند یونجه و زعفران مناسباند.
2. آیا میتوان برای همه محصولات از آبیاری بارانی استفاده کرد؟
خیر؛ قبل از انتخاب باید حساسیت گیاه به رطوبت برگ، شرایط هوا و باد، نوع خاک و الگوی زراعت بررسی شود. برخی محصولات حساس به رطوبت برگ یا بیماریهای قارچی مناسب این روش نیستند.
3. نکات نهایی برای اجرا
پیش از اجرا، نقشهبرداری و محاسبه دقیق شبکه، تعیین دبی و فشار مناسب، انتخاب فیلتر استاندارد و استفاده از لوله پلی اتیلن استاندارد برای تحمل فشار، از جمله اقدامات ضروری هستند. همچنین نظارت دورهای بر فیلتراسیون و نازلها، برای حفظ کارایی سیستم حیاتی است.
توئیتر
فیس بوک
لینکدین
