در حال
جستجو...
اکسید روی چیست
- توضیحات کلی و تعریف
- خواص فیزیکی و شیمیایی
- انواع و گریدها
- روش‌های تولید
- مزایا
- کاربردها
- قیمت و عوامل مؤثر
- تأمین‌کننده و خدمات
اکسید روی چیست؟
اکسید روی با فرمول شیمیایی ZnO، پودری سفید، بی‌بو و نامحلول در آب است که به‌صورت بلوری شش‌وجهی و با دانه‌بندی بسیار ریز تولید می‌شود. این ماده از اکسیداسیون فلز روی (Zn) یا از مسیرهای هیدرومتالورژی تهیه می‌شود و به‌دلیل ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی ویژه، در صنایع متنوعی کاربرد دارد.
تاریخچه مختصر
استفاده از اکسید روی سابقه‌ای کهن دارد و شواهد تاریخی نشان می‌دهد از این ماده در مصارف درمانی و آرایشی در تمدن‌های باستانی بهره می‌گرفتند. امروزه تولید و کاربردهای آن بسیار متنوع و پیشرفته شده‌اند.
خواص فیزیکی و شیمیایی
اکسید روی یک ماده نیمه‌رسانا با خواص نوری و الکتریکی خاص است. از دیگر ویژگی‌های آن می‌توان به سفید بودن، بی‌بو و بی‌طعم بودن، نامحلول بودن در آب، و فعالیت ضد میکروبی و ضد التهابی اشاره کرد. این ماده در حضور اسیدها و بازها واکنش می‌دهد و در هوای مرطوب به‌آرامی به کربنات روی تبدیل می‌شود.
| مشخصه | مقدار |
|---|---|
| فرمول شیمیایی | ZnO |
| نام علمی | اکسید روی، زینک اکساید |
| جرم مولی | 81.39 گرم بر مول |
| نقطه ذوب | 1975 °C |
| نقطه جوش | 2247 °C |
| چگالی | ≈ 5.6 گرم بر سانتی‌متر مکعب |
| حلالیت در آب | نامحلول |
| رنگ | سفید |
| درجه سمیت | کم، در مقادیر مجاز ایمن است |
انواع اکسید روی بر اساس گرید و کاربرد
بر اساس خلوص و کاربرد، اکسید روی در انواع مختلفی تولید می‌شود: گرید دارویی و آرایشی با خلوص بالا (حدود 99% یا بیشتر)، گرید صنعتی با خلوص متوسط و پایین برای کاربردهای عمومی و گرید غذایی برای مصارف مجاز در صنایع غذایی و مکمل‌ها.
گریدهای معمول
- اکسید روی صنعتی: خلوص معمولاً بین 70–80%، مناسب برای صنایع عمومی مانند لاستیک و سرامیک.
- اکسید روی دارویی: خلوص بالا (>99%)، مناسب برای پمادها، کرم‌ها و محصولات بهداشتی.
- اکسید روی آرایشی: خلوص حدود 95%، مناسب برای کرم‌های ضد آفتاب و محصولات آرایشی.
- گرید غذایی: مطابق استانداردهای مجاز برای استفاده در مکمل‌ها و صنایع غذایی.
روش‌های تولید اکسید روی
مسیرهای اصلی تولید شامل دو رویکرد کلی هستند: پیرومتالورژی و هیدرومتالورژی.
روش‌های پیرومتالورژی
روش غیرمستقیم (روش فرانسوی): فلز روی ذوب و تبخیر شده و بخارات آن در مجاورت هوا اکسیده می‌شوند تا ZnO شکل بگیرد. این روش محصولی با خلوص و دانه‌بندی کنترل‌شده تولید می‌کند و عمده تولید جهانی مبتنی بر این روش است.
روش‌های هیدرومتالورژی
روش سولفات: کنسانتره روی به سولفات روی تبدیل شده، سپس با هیدروکسید سدیم یا کربنات سدیم رسوب داده می‌شود؛ رسوب فیلتر و کلسینه شده و اکسید روی با ویژگی‌های مشخص به‌دست می‌آید. این مسیر امکان کنترل بهتر ناخالصی‌ها و تولید گریدهای مختلف را فراهم می‌سازد.
مزایا و ویژگی‌های متمایز
اکسید روی به دلیل مزایایی مانند غیراکسیدپذیری نسبی، قیمت مناسب، قابلیت اختلاط با فرمولاسیون‌های مختلف، پایداری در شرایط محیطی و خواص ضد میکروبی و ضد اشعه UV، در صنایع بسیاری ترجیح داده می‌شود.
کاربردهای اکسید روی
این ماده در طیف گسترده‌ای از صنایع کاربرد دارد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- لعاب و سرامیک: افزایش براقیت، گدازآوری و پوشش‌دهی.
- لاستیک و تایر: به‌عنوان فعال‌کننده و پرکننده جهت بهبود خواص مکانیکی و مقاومت به سایش.
- لوازم آرایشی و دارویی: کاربرد در کرم‌های ضد آفتاب، پمادها و محصولات پوستی به‌دلیل خواص ضدالتهابی و ضد میکروبی.
- شیشه و پلاستیک: بهبود شفافیت، مقاومت خراش و پایداری حرارتی.
- کشاورزی: به‌عنوان کود یا ترکیب برای اصلاح کمبود روی در خاک و مکمل دام و طیور.
- مواد غذایی و مکمل‌ها: استفاده به‌عنوان منبع روی در گریدهای مخصوص صنایع غذایی.
- نانومواد و دستگاه‌های الکترونیکی: تولید نانوذرات ZnO برای سنسورها، سلول‌های خورشیدی و اپتوالکترونیک.
قیمت اکسید روی در ایران
قیمت اکسید روی تحت‌تأثیر عوامل متعددی قرار دارد؛ از جمله خلوص، نوع گرید (صنعتی، آرایشی، دارویی)، میزان سفارش و وضعیت بازار شامل نرخ ارز، عرضه و تقاضا. خریدهای عمده معمولاً شامل تخفیف می‌شوند و خرید با شرط آنالیز می‌تواند ریسک کیفیت را کاهش دهد.
تأمین‌کننده و خدمات مرتبط
شرکت‌های تولیدی داخلی معمولاً خدماتی مانند تولید مطابق آنالیز سفارش‌دهنده، تضمین کیفیت، بسته‌بندی صنعتی (بیگ‌بگ)، خدمات صادراتی و تحویل در بنادر یا مرزها ارائه می‌دهند. هنگام انتخاب تأمین‌کننده، به مواردی از قبیل روش تولید، گواهی‌های کیفیت، آنالیز محصول و امکانات بسته‌بندی توجه کنید.
نکات تکمیلی برای سفارش
- پیش از سفارش، مشخصات آنالیز مورد نیاز (اندازه ذرات، خلوص و میزان ناخالصی‌ها) را اعلام کنید.
- درخواست نمونه و گزارش آنالیز (Certificate of Analysis) برای جلوگیری از خرید نامناسب توصیه می‌شود.
- برای صادرات، اطمینان از بسته‌بندی مناسب و انجام تشریفات گمرکی لازم است.
توئیتر
فیس بوک
لینکدین
